Không quân Nga đã mất những gì trên bầu trời Syria?

Không quân Nga đang đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống khủng bố của Moscow và Damascus. Tuy nhiên, việc chiếc Su-25 bị bắn rơi, phi công thiệt mạng hôm 3-2 tại khu vực giảm xung đột tại tỉnh Idlib đã chỉ ra mối nguy cơ khi các đơn vị máy bay cường kích Nga thực hiện nhiệm vụ chiến đấu ở độ cao thấp tại Syria.

Theo các thông tin công khai, chiếc Su-25 đã trúng tên lửa phòng không vác vai (MANPAD) khi hạ độ cao để phóng rocket. Phi công điều khiển chiếc Su-25 gặp nạn đã nhảy dù thành công, nhưng đã thiệt mạng khi chiến đấu với những tay súng khủng bố. Ngay sau vụ tấn công, Quân đội Nga đã có hành động đáp trả và tuyên bố sẽ điều tra rõ ràng vụ việc.

Sự kiện chiến Su-25 bị bắn hạ không phải là thiệt hại đầu tiên của Không quân Nga tại Syria. Dưới đây là các vụ tấn công đã gây thiệt hại về phi công và máy bay của Không quân Nga tại Syria kể từ năm 2015 tới nay.

Ngày 1-8-2016, một máy bay trực thăng Mi-8 chở hàng cứu trợ của Không quân Nga đã bị phiến quân bắn rơi. Chiếc máy bay gặp nạn sau khi hoàn thành nhiệm vụ cứu trợ tại thành phố Aleppo và đang trở về căn cứ Hmeymin. Sau vụ tấn công, nhóm khủng bố Al Nusra đã đứng ra nhận trách nhiệm thực hiện vụ tấn công. Bộ Quốc phòng Nga sau đó cũng xác nhận sự việc.

Chiếc Mi-8 bị bắn hạ làm toàn bộ thành viên trên khoang, gồm 3 thành viên kíp bay và 2 sĩ quan thuộc Trung tâm Kiểm soát quân sự Nga tại Syria thiệt mạng. Khi chiếc máy bay bị trúng đạn, kíp điều khiển đã cố gắng hướng chiếc máy bay rơi ra ngoài sa mạc để tránh thương vong cho dân thường.

“Họ đã hy sinh như những anh hùng khi biết chiếc máy bay đã bị trúng đạn, nhưng vẫn cố điều khiển nó rơi tránh xa khu đông dân cư”, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố.

Ngày 8-7-2016, một máy bay trực thăng tấn công Mi-25 (biệt danh: Xe tăng ba) do kíp phi công Nga điều khiển đã trúng đạn và rơi khi đang thực hiện nhiệm vụ tấn công vị trí của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Syria ở thành phố Palmyra. Chiếc Mi-25 đã có mặt hỗ trợ lực lượng quân đội Syria sau khi nhận đề nghị từ Damascus.

Với sự hỗ trợ của chiếc Mi-25, đợt tấn công của IS đã bị bẻ gẫy, nhưng chiếc trực thăng đã trúng tên lửa vào đuôi và rơi. Phi công kỳ cựu Ryafagat Khabibulin và hoa tiêu của chiếc Mi-25 đã chiến đấu anh dũng và hy sinh.

Một trong những thiệt hại đáng nhớ nhất của Không quân Nga tại Syria là vụ việc máy bay tiêm kích-bom Su-24M2 bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ hồi tháng 11-2015. Cụ thể, chiếc Su-24M2 của Nga đang làm nhiệm vụ trong lãnh thổ Syria đã bị một chiếc F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ. Cả hai phi công Nga đã kịp nhảy dù, nhưng một trong số họ đã thiệt mạng do bị nhóm phiến quân Syria được Ankara bảo trợ tấn công.

Cùng với đó, một trong 2 chiếc Mi-8 tham gia nhiệm vụ giải cứu phi công máy bay Su-24M2 đã bị phá hủy bằng tên lửa chống tăng trên mặt đất. Vụ tấn công cũng làm một lính thủy đánh bộ Nga thiệt mạng. Sau nhiều nỗ lực, hoạt động giải cứu phi công còn lại của chiếc Su-24M2 đã thành công.

Vụ tấn công đã tạo ra cơn sóng gió ngoại giao giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Vladimir Putin, coi vụ tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ như “hành động đâm sau lưng”. Quan hệ giữa hai nước chỉ được khôi phục vào tháng 6-2016, khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ra tuyên bố xin lỗi và đề nghị phía Nga bình thường hóa quan hệ.

Tính tới thời điểm hiện tại, đã có 44 binh sĩ, quân nhân hợp đồng của Nga thiệt mạng tại Syria. Không quân Nga mất 10 máy bay, gồm 3 chiếc Su-24, 1 chiếc Su-33 và 1 chiếc Mig-29 và 5 máy bay trực thăng thiệt hại trong các vụ tấn công. Trong số đó, 5 máy bay bị phá hủy trong các vụ tai nạn. Theo sắc lệnh của Tổng thống V. Putin tuyên bố tại căn cứ Hmeymin hồi tháng 12-2-17, Quân đội Nga đã kết thúc chiến dịch chống khủng bố tại Syria và chỉ còn duy trì lực lượng phản ứng nhanh tại Syria.