Sự thật về phong trào quăng quan chức vào thùng rác ở Ukraine

Từ đầu tháng 9, 12 quan chức Ukraine, từ quan chức chính phủ, hội đồng thành phố tới  các chức vụ khác, với lý do không hoàn thành nhiệm vụ, đã bị ném khỏi văn phòng của mình bởi một nhóm người đeo mặt nạ trong phong trào gọi là “Thử thách thùng rác” (Trash Busket Challenge).

Người làm chuyện này thường là thành viên của tổ chức dân tộc cực đoan Right Sector, vốn cho rằng phải trừng phạt những kẻ tham ô và đầy tội lỗi làm suy yếu chế độ. 

Ông Yury Mindiuk, chủ tịch Right Sector nói: “Vấn đề chủ yếu của Ukraine là những kẻ phạm tội vẫn còn nhởn nhơ.  Không ai muốn làm theo những ý tưởng của phong trào Maidan”.

Right Sector xuất hiện trong phong trào Maidan và có tiếng đáng sợ khi là một trong những nhóm cực đoan, bạo lực nhất trong những cuộc chiến trên đường phố dẫn đến vụ lật đổ ông Yanukovich. Kể từ đó, một vài thành viên trong đảng đã đến chiến đấu tại miền Đông Ukraine, nhưng họ cũng đang vật lộn để tìm ra một thể chế thích hợp cho nền chính trị sau phong trào Maidan.

Chính chi nhánh tại Odessa của nhóm này đã nảy ra ý tưởng trên hồi tháng 9 sau khi ném ông Oleg Rudenko, quan chức y tế của thành phố từng nhận hối lộ 28.000 Euro, vào một cái thùng rác.

Việc này sau đó đã trở nên phổ biến. Nhiều nhóm Right Sector trên cả nước làm điều tương tự với những quan chức có liên hệ với chính phủ cũ hay quan chức địa phương nhận hối lộ.

Hôm 16/9, một đám đông đã tóm cổ và ném ông Vitaly Zhuravsky, một quan chức từng làm việc dưới thời ông Yanukovich, giờ là người của Đảng Các khu vực, vào thùng rác. Hôm 25/9, đến lượt ông Viktor Pylypyshyn, một thành viên khác trong Đảng Các khu vực, nếm mùi.

Nhưng không chỉ các quan chức có liên quan tới ông Yanukovich bị nguy hiểm. Trong vụ việc gần nhất được đăng tải trên trang web của đảng Right Sector có cảnh một bác sĩ bệnh viện địa phương tại thành phố nhỏ Terebolvya bị ném thùng rá. Nhóm này nói rằng vị bác sĩ đã nhận hối lộ 3 tháng trước.

Nhiều người khác cũng làm theo phong trào này. Ông Oleh Lyashko, một quan chức gây nhiều tranh cãi khi tự mình cho lệnh bắt giam những người bị tình nghi là quân ly khai ở miền Đông Ukraine, đã tự mình ném một quan chức địa phương ở Kirovograd vào thùng rác vì tội giả dối.

Căng thẳng dẫn đến phong trào này bắt nguồn từ phong trào Maidan, khi người biểu tình tràn qua bức tường cao 18 feet của biệt thự ngoại ô của ông Yanukovich sau khi ông này đi tỵ nạn hôm 22/2. Họ tìm thấy một cơ ngơi đầy đủ tiện nghi, lớn bằng một nửa Monaco với vườn thú, bộ sưu tập xe cổ và một nhà hàng trên thuyền buồm được neo đậu trên sông. Câu lạc bộ ở sân golf cá nhân của ông Yanukovich thì tràn ngập những chữ viết tắt tên của ông. Đó là một minh họa đáng kinh ngạc về mức độ và quy mô của sự tham nhũng khiến nhiều người biểu tình phẫn nộ. 

Bảy tháng sau, khi ông Yanukovich đã đi từ lâu, cơ ngơi này trở thành tài sản công cộng. Nhưng nhiều người vẫn coi đây là biểu tượng cho những điều đã ăn sâu vào chính trị Ukraine như trục lợi cho bản thân và tham nhũng, mục tiêu mà cuộc Cách mạng muốn chấm dứt.

Thứ gọi là “Luật tẩy uế”, được dùng để áp dụng với những quan chức quốc gia và địa phương che giấu các vụ việc tham nhũng khác, đã được thông qua bởi Quốc hội Ukraine vào tháng 8, nhưng vẫn chưa có ai bị kiểm tra chứ đừng nói đến việc bị cách chức. Công tố viên Trưởng của Ukraine  tuyên bố vào tuần trước rằng luật này là trái với Hiến pháp và vi phạm luật pháp quốc tế.