Nhóm nghiên cứu, dẫn đầu là nhà địa lý học Hader Sheisha thuộc Đại học Aix-Marseille ở Pháp, đã sử dụng các manh mối cổ sinh thái học để tái tạo sông Nile ở Ai Cập trong 8.000 năm qua, CNN đưa tin.
Họ xác định những người xây dựng kim tự tháp có khả năng đã tận dụng một nhánh sông "hiện đã không còn tồn tại" để di chuyển vật liệu xây dựng, theo nghiên cứu được công bố ngày 24.8 trên PNAS, chuyên san tập hợp các công trình nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ.
Nghiên cứu nói những phát hiện của nhóm cho thấy "tình trạng sông ngòi và việc mực nước sông cao hơn vào khoảng 4.500 năm trước đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng quần thể Kim tự tháp Giza".
Từ lâu, các nhà khoa học đã đưa ra giả thuyết rằng người Ai Cập cổ đại hẳn đã khai thác các nhánh trước đây của sông Nile để di chuyển hàng triệu tấn đá vôi và đá granit cần thiết để xây dựng các công trình khổng lồ. (Sông Nile với các nhánh hiện tại đã di chuyển quá xa so với địa điểm kim tự tháp được xây dựng).
Cách giải thích này cho rằng các kỹ sư Ai Cập cổ đại đã đào một con kênh nhỏ chạy từ địa điểm xây dựng kim tự tháp đến nhánh Khufu của sông Nile, dọc theo rìa phía tây của vùng đồng bằng do sông tạo nên, đồng thời nạo vét đáy sông. Theo các nhà nghiên cứu, nước lũ hàng năm hoạt động giống như một thang máy thủy lực giúp di chuyển những khối đá khổng lồ đến địa điểm xây dựng.
Song cho đến nay, giới khoa học vẫn chưa biết cụ thể đó là những nhánh sông như thế nào, theo các nhà nghiên cứu.
Kết hợp các kỹ thuật để tái tạo vùng đồng bằng sông Nile bị ngập lụt thời cổ đại, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng các kỹ sư Ai Cập có thể đã sử dụng nhánh sông Khufu hiện đã khô cạn của sông Nile để chuyển vật liệu xây dựng đến địa điểm ngày nay là quần thể Kim tự tháp Giza.
Đầu tiên, họ phân tích các lớp đá của lõi được khoan vào năm 2019 từ vùng đồng bằng ngập lụt ở Giza để ước tính mực nước ở nhánh sông Khufu hàng ngàn năm trước. Họ cũng kiểm tra phấn hoa hóa thạch từ các mỏ đất sét ở khu vực Khufu để xác định các khu vực có nhiều thảm thực vật là dấu hiệu của mực nước cao.
Dữ liệu của họ cho thấy khu vực Khufu phát triển mạnh mẽ trong nửa đầu thời kỳ Cổ Vương quốc ở Ai Cập, từ khoảng năm 2700 đến năm 2200 trước Công nguyên, khi việc xây dựng ba kim tự tháp chính có khả năng diễn ra.
Nhánh sông này vẫn có mực nước cao dưới triều đại của các pharaoh Khufu, Khafre và Menkaure.
"Từ triều đại thứ ba đến thứ năm, nhánh sông Khufu rõ ràng đã cung cấp một môi trường thuận lợi cho sự xuất hiện và phát triển của địa điểm xây dựng kim tự tháp, giúp những người xây dựng lên kế hoạch vận chuyển đá và vật liệu bằng thuyền", nhóm nghiên cứu chỉ ra.
Song đến thời kỳ cuối của Ai Cập, khoảng năm 525-332 trước Công nguyên, mực nước của nhánh sông Khufu đã suy giảm trong một giai đoạn khô hạn. Phát hiện này phù hợp với các nghiên cứu về lượng oxy trong răng và xương của các xác ướp trong khoảng thời gian trên, vốn phản ánh việc con người đưa vào cơ thể ít nước.
Vào thời điểm Alexander Đại đế chinh phục Ai Cập vào năm 332 trước Công nguyên, nhánh sông Khufu đã trở thành một con kênh nhỏ.
Tóm lại, dữ liệu cho thấy mực nước ở nhánh sông Khufu nay đã không còn tồn tại của sông Nile thực sự từng đủ cao để cho phép các kỹ sư Ai Cập cổ đại di chuyển những khối đá khổng lồ và xây dựng các kim tự tháp tráng lệ mà con người biết đến ngày nay.