Bố mẹ và nỗi lo con dậy thì sớm

Bác sĩ Nguyễn Kim Oanh (BV Nội tiết TW) cho biết: Xu hướng trẻ dậy thì sớm đang có nguy cơ gia tăng sau mỗi năm. Thông thường, bé gái dậy thì trước 8 tuổi, bé trai trước 9 tuổi được coi là dậy thì sớm. Nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ nữ cao gấp 4-10 lần so với trẻ nam.

Dấu hiệu dậy thì sớm ở trẻ nữ gồm: sự phát triển nhanh chóng của xương và cơ bắp khiến trẻ có thể cao lớn hơn so với bạn bè cùng lứa, phát triển cơ bắp sớm. Ở bé gái, ngực bắt đầu phát triển (phổ biến nhất và sớm nhất), xuất hiện lông mu và lông nách, mùi cơ thể, mụn trứng cá, có thể bắt đầu có kinh nguyệt. Ở bé trai, dương vật và tinh hoàn to ra, giọng nói bắt đầu vỡ, có thể xuất hiện mộng tinh. Khi dậy thì sớm, trẻ có thể có khả năng sinh sản trước tuổi trưởng thành.

Dậy thì sớm có nhiều nguyên nhân chia ra thành:

Dậy thì sớm trung ương: Do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, nguyên nhân chính xác thường không thể xác định. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% các trường hợp dậy thì sớm.

Dậy thì sớm ngoại biên: Do các yếu tố bên ngoài cơ thể tác động đến tuyến sinh dục, ví dụ như: u não, khối u buồng trứng, tiếp xúc với hormone sinh dục (trong kem bôi, thuốc mỡ),...

Theo bác sĩ Oanh, trẻ dậy thì sớm dễ tự ti, mặc cảm về ngoại hình, hạn chế chiều cao khi trưởng thành so với bạn bè. Những thay đổi về hormone khiến trẻ ham muốn tình dục trước tuổi khi chưa có kiến thức bảo vệ cơ thể, dễ bị lạm dụng tình dục, mắc các bệnh phụ khoa, mang thai ở tuổi vị thành niên.

Dậy thì sớm có thể mang lại nhiều khó khăn cho trẻ và cha mẹ. Tuy nhiên, với sự quan tâm, thấu hiểu và hỗ trợ từ gia đình, trẻ hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn này một cách tốt đẹp và phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là một số điều cha mẹ nên làm để giúp trẻ dậy thì sớm:

1. Quan tâm và thấu hiểu: Dành thời gian trò chuyện, tâm sự với trẻ để hiểu rõ cảm xúc, suy nghĩ và lo lắng của con. Thể hiện sự quan tâm, yêu thương và động viên trẻ. Giúp trẻ hiểu rõ về quá trình dậy thì sớm và những thay đổi mà con sẽ trải qua. Tạo môi trường sống an toàn, thoải mái để trẻ có thể chia sẻ và bộc lộ cảm xúc.

2. Hỗ trợ về mặt y tế: Đưa trẻ đến gặp bác sĩ nhi khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc hoặc các phương pháp điều trị khác. Theo dõi sức khỏe của trẻ thường xuyên và đưa trẻ đi khám định kỳ theo lịch hẹn.

3. Hỗ trợ về mặt tâm lý: Giúp trẻ xây dựng lòng tự tin và hình ảnh bản thân tích cực. Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động xã hội phù hợp với lứa tuổi. Giúp trẻ giải quyết các vấn đề về tâm lý như lo lắng, buồn bã, stress. Nếu cần thiết, hãy đưa trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ.

4. Hỗ trợ về mặt dinh dưỡng: Đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, cân bằng cho trẻ. Hạn chế thức ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt. Khuyến khích trẻ ăn nhiều trái cây, rau xanh. Cho trẻ uống đủ nước mỗi ngày.

5. Tạo môi trường sống lành mạnh: Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây dậy thì sớm như: tivi, máy tính, điện thoại thông minh, hóa chất độc hại,... Tạo thói quen ngủ nghỉ khoa học cho trẻ. Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên.

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần lưu ý: Tránh so sánh trẻ với các bạn khác. Không nên la mắng, trách móc hay trừng phạt trẻ vì những thay đổi về cơ thể. Kiên nhẫn và đồng hành cùng trẻ trong suốt giai đoạn dậy thì sớm.

Hiện nay, với sự tiến bộ của y học, bác sĩ Oanh cho biết, nếu phát hiện kịp thời, việc điều trị cho trẻ dậy thì sớm thường thu được kết quả rất khả quan. Thông thường, các bé sẽ được cho dùng thuốc ức chế hoạt động của trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục giúp hormone trở lại bình thường. Thuốc này còn giúp xương trẻ không bị cốt hóa sớm, chiều cao phát triển không thua kém bạn đồng lứa. Việc điều trị này có thể kéo dài thành nhiều đợt và phải được sự theo dõi, chỉ định của các y bác sĩ có chuyên môn.