Bí ẩn sức mạnh cụ ông trăm tuổi chân Giao Chỉ

Cụ Phương đã ở tuổi 105.

Cụ Nguyễn Đình Phương nổi tiếng khắp vùng bởi lẽ, cụ sở hữu đôi bàn chân khổng lồ mà nhiều người gọi là bàn chân Giao Chỉ. Đặc biệt hơn, ở cái tuổi 105, nhưng cụ vẫn sống khỏe mạnh và minh mẫn lạ thường khiến nhiều người phải ao ước.

Gương mặt cụ Phương phúc hậu, ánh mắt hiền từ, nước da hồng hào, mái tóc trắng như cước. Điểm đáng chú ý là cụ có đôi tai dài, dày và to như tai Quan thế âm Bồ tát.

Cụ Phương sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống nho học và có công với cách mạng. Suốt những năm tiền khởi nghĩa và kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, gia đình cụ đều có người tham gia, từ chiến đấu ở chiến trường miền Nam, tham gia chiến tranh biên giới phía Bắc rồi Tây Ninh, Campuchia…

Là con út trong gia đình, nên cụ Phương được các anh giao nhiệm vụ ở nhà lo nhang khói cho tổ tiên. Năm 19 tuổi, cụ kết hôn với cụ bà Nguyễn Thị Nhớn (sinh năm 1931), có với nhau 10 người con thì 4 người đã mất vì bệnh tật.

Cuộc đời đã trải qua nhiều biến chuyển của lịch sử, cụ Phương rất thấm thía cảnh loạn lạc giai đoạn đất nước bị chiếm đóng. Dù giờ đây, mỗi khi hỏi gì đều phải ghé sát tai cụ để nói, nhưng những câu chuyện năm tháng quá khứ luôn hiện rõ mồn một qua lời kể của cụ.

Cụ Phương kể, giặc Pháp lập đồn bốt dọc sông Đuống rồi án ngữ ở những ngã ba đường trọng yếu. Người dân thời đó sống rên siết với sưu cao, thuế nặng. Cụ còn bị chúng bắt đi làm nông phu, gánh thóc, gánh gạo. Thế nhưng, dù sống dưới sự áp bức, kiểm soát gắt gao của giặc, gia đình cụ vẫn bất chấp hiểm nguy, trở thành địa chỉ an toàn cho các cán bộ cách mạng trú chân.

“Trong ngôi nhà gỗ, tôi có làm một gian nhỏ rất kín phía trong. Cán bộ cách mạng được bảo vệ bí mật trong đó. Nhiều khi toán lính đội đến nhà, chúng lục soát khắp căn nhà tôi mà không thể tìm được căn phòng bí mật kia”, cụ Phương nhớ lại.

Mấy người con trai của cụ noi gương cha, bất chấp gian khó vẫn hoạt động cách mạng, sau này tham gia chiến đấu ở các chiến trường. Cụ thường bảo với các con, phận làm trai thời nào cũng phải gánh vác cả việc nước và việc nhà. Nước mà chưa yên thì chưa thể lo được việc nhà. Nhất nhất các con phải chiến đấu, sẵn sàng hi sinh cả bản thân để bảo vệ quê hương...

Suốt cả cuộc đời, cụ Phương đều chăm chỉ làm lụng, vun vén cho gia đình. Cụ làm từ sáng cho đến tối mịt mới ngơi nghỉ chân tay. Nhờ siêng năng lao động, cụ tự tay gây dựng mọi thứ, không bao giờ để con cái phải chịu đói, khát.

“Có thể hàng xóm thiếu ăn, nhưng bố chưa từng để anh em tôi thiếu bữa bao giờ. Dẫu nhà đông con nhưng chưa khi nào tôi thấy bố tôi phàn nàn với mẹ và các con. Bố luôn lạc quan, hết mực chăm lo và động viên gia đình cùng nhau vượt qua khó khăn trong cuộc sống”, bà Nguyễn Thị Thiện (77 tuổi, con gái út của cụ Phương) chia sẻ.

Tinh thần chịu thương, chịu khó của cụ là nguồn động viên giúp con cái cụ ngay từ nhỏ đã nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với việc học hành và lao động. Người nhỏ tuổi sáng đi học, chiều đi chăn trâu cắt cỏ; người lớn tuổi thì tham gia việc đồng áng cùng bố mẹ. “Như vậy, anh em trong nhà càng yêu thương và biết giúp đỡ nhau hơn”, bà Thiện tiếp lời.

6 người con còn sống của cụ đều học hành đến nơi đến chốn và rất thành đạt, người tham gia ngành y, người là kiến trúc sư xây dựng, người cán bộ, bộ đội về hưu...

Đến nay, số lượng con cháu, chút, chít của cụ Phương đã lên đến cả trăm người. Ngay người con cả là ông Nguyễn Đình Ngạc, cũng đã 82 tuổi và có tới 11 chắt, con cháu đề huề. Nhưng thật khó tin, hiện giờ cụ Phương vẫn có thể kể tên rành rọt từng người con, cháu trong nhà.

Cụ Phương bên các con.

Khi chúng tôi đến nhà cũng là giờ ăn trưa của cụ Phương. Chúng tôi không khỏi bất ngờ, khi thấy cụ “đánh chén” ngon lành lưng bát bánh chưng đã xắt miếng. Ông Ngạc chia sẻ: “Mới đây, cụ mọc thêm 3 cái răng khôn, đau nhức mất hơn ngày không ăn được nhiều, chứ bình thường cụ còn ăn khỏe hơn. Cứ ngày 3 bữa, cụ ăn uống điều độ lắm”.

Được biết, món ăn ưa thích bao nhiêu năm nay của “cụ ông Giao Chỉ” này là đồ nếp. Đồ nếp ở đây có thể là bánh chưng hoặc xôi vò, nhưng món khoái khẩu mà cụ Phương mê nhất là món xôi nén.

Cách cụ ăn cơm nếp, cũng cổ xưa như cả trăm năm trước. Theo chia sẻ của ông Ngạc, món xôi nén là một món xôi cổ truyền của vùng đất Kinh Bắc xưa. Tuy hình thức đơn giản nhưng để làm ra được món xôi nén ngon đúng vị thì không dễ. Cụ Phương thích món này bởi theo lời cụ Phương kể lại với con cháu, xôi nén giống món oản gạo cụ vẫn hay được ăn ngày nhỏ còn thiếu thốn.

Để làm ra được món xôi nén này, cũng rất cần sự cầu kỳ và tỉ mẩn. Bà Nguyễn Thị Thiện (người trực tiếp chăm lo từng bữa ăn cho cụ Phương) chia sẻ cách chế biến “món tủ” của bố: “Gạo nếp ngon, ngâm qua một đêm, vo sạch, xóc chút muối trắng, đem đồ thành xôi là đã sẵn sàng để làm ra món xôi nén thơm ngon. Sau đó, cần thêm một dụng cụ để đóng xôi”.

Để cho chúng tôi dễ hình dung, bà Thiện mang từ trong nhà ra một chiếc khuôn gỗ hình vuông và một cái chày nhỏ dùng để nén xôi cho chúng tôi xem. Trước khi đóng, khuôn được nhúng vào nước đun sôi để nguội. Xôi nóng được lèn vào khuôn, dùng cái dùi đâm, lèn cho xôi thật chặt trong khuôn. Đến khi xôi được nén chặt lại như một chiếc bánh là xong.

“Điều cốt yếu để xôi nén ngon là gạo nếp phải ngon, xôi đồ dẻo, nhồi chặt trong khuôn khi ăn dai dai, đậm vị ngọt của gạo nếp, nhai kỹ mà không cần bất cứ gia vị hay hương liệu nào khác”, bà Thiện chia sẻ bí quyết.

“Để đổi món cho cụ, có lúc tôi xắt xôi nén ra thành miếng nhỏ cho cụ chấm mắm hoặc ăn kèm với chuối chín, lúc khác lại đem rán, vậy là thành bánh rán cụ rất thích. Khi thưởng thức xôi nén, thường thì ông cụ không thể thiếu ngụm nước chè nóng hổi, thơm hương để tăng thêm hương vị. Mà nước chè của cụ phải thật đặc và cho thêm đường”, bà Thiện tiếp lời.

Điều đặc biệt nữa ở cụ Phương là sở thích uống nước nóng. Nước sôi sùng sục rót ra cốc, bỏng giãy, cụ đưa lên miệng uống luôn được. Ngoài ăn cơm, đồ nếp, cụ thường xuyên uống thêm sữa sau mỗi bữa ăn.

Được chăm sóc chu đáo như thế cho nên, tuy có 4 người con trai, nhưng cụ Phương lại thích ở với người con gái út. Cụ bảo: “Con gái rất hiểu ý bố, chỉ cần nói một mà nó đã hiểu mười”.

Không chỉ ăn uống điều độ, sạch sẽ, cụ Phương còn là người rất chăm chỉ luyện tập thể dục. Bắt đầu từ năm cụ Phương 90 tuổi, do sức khỏe giảm sút nên cụ không ra ngoài đi bộ nữa, nhưng cụ lại bắt đầu tự tập thể dục ngay trên giường.

Được biết, cụ Phương tự tập thể dục theo cách riêng của mình. Ngoài tập vận động cả chân lẫn tay (duỗi và vung hai tay, hai chân), cụ còn tập nằm xuống rồi tự ngồi bật dậy rất tài. Mỗi lần tập, cụ tự ra chỉ tiêu cho mình phải tập được 50-100 cái. Để cho nhớ, mỗi lần lên xuống được 10 cái cụ lại tự bỏ một chiếc vòng nịt ra làm dấu.

“Có ngày, cụ còn tập được đến 200 cái. Chúng tôi là con cái mà nhiều khi tập còn không theo kịp cụ”, ông Ngạc vui vẻ cho biết.

Đôi dép ngoại cỡ đã được đục lỗ.