Mủ trôm là đặc sản nổi tiếng mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Ninh Thuận. Chúng là dịch được tiết ra từ vỏ thân của cây trôm.
Trôm có tên khoa học là Sterculia foetida, chủ yếu được trồng ở các nước thuộc vùng nhiệt đới như Ấn Độ, Úc, Thái Lan, Philippines,... trong đó có Việt Nam. Ở Việt Nam, cây trôm phổ biến ở Ninh Thuận nên mủ của cây này trở thành món đặc sản địa phương vô cùng hút khách ở nơi đây.
Mủ trôm là dịch được lấy từ thân cây trôm
Nếu như trước đây người ta nghĩ mủ trôm là thứ vứt đi, không ăn được thì giờ đây chúng được "săn lùng" vào mỗi mùa hè để làm thức uống giải nhiệt.
Theo kinh nghiệm của người dân địa phương, để mủ trôm có màu trắng đẹp tự nhiên và hương vị thơm ngon nhất, họ thường thu hoạch chúng vào những ngày nắng ráo. Kỹ thuật sấy mủ sẽ là điều kiện tiên quyết tác động tới chất lượng của món ngon bổ dưỡng.
Mủ trôm màu trắng ngà, dạng chất đặc hơi sệt giống như thạch
Anh Hòa (ở Ninh Thuận) chia sẻ: "Mủ trôm nguyên chất khi khai thác đa số có màu trắng ngà, dạng chất đặc hơi sệt giống như thạch. Ở nước ta, mủ trôm được sử dụng cho mục đích giải khát và trong công nghiệp mỹ phẩm, dược phẩm, kỹ nghệ...
Cây trôm trồng khoảng 4-7 bắt đầu khai thác mủ. Để thu hoạch được mủ trôm, người trồng phải cạo vỏ cây rồi rạch dọc thân hoặc đục lỗ xuyên qua thân ở nhiều vị trí khác nhau. Những ngày sau, tại vị trí các đường rạch hoặc lỗ đã được đục, dịch trôm sẽ tiết ra. Quanh các đường rạch hay lỗ sẽ dùng bao nylon để che, giúp mủ chảy ra không rơi xuống đất hoặc bám vào vỏ cây và bị bụi bẩn.
Sau khi lấy mủ trôm tươi, họ sẽ thu lấy chúng đem về và phơi từ 3 - 4 đợt nắng to. Sau khoảng 1 tháng, các rãnh và lỗ đục sẽ tự liền lại, khi đó người trồng lại tiếp tục cạo vỏ và thu hoạch tiếp".
Theo anh Hòa, cứ khoảng 5-7 ngày sẽ thu được mủ trôm chảy ra từ chai nhựa. Cứ sau 20 ngày ông sẽ đổi vị trí gắn chai. Mủ trôm có thể thu hoạch quanh năm trừ mùa lá rụng nên hạn chế vì ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Trên thị trường, mủ trôm có 2 loại, mủ trôm dạng thanh và dạng cục. Giá nằm trong khoảng từ 250.000-350.000 đồng/kg tùy loại.
Chè mủ trôm là món giải nhiệt bất cứ ai tới Ninh Thuận cũng tìm để thưởng thức. Mủ trôm khi ăn sẽ thấy dai giòn, sần sật, khi nhai rất đã miệng. Có thể nói món đặc sản này là một thay thế tốt cho sức khỏe cho các loại thạch, trân châu.
Để chọn được mủ trôm chuẩn, người dân địa phương tiết lộ, mủ chất lượng nhất thường có màu trắng vàng hay hồng sợi. Bởi vì đây là loại mới thu hoạch nên sẽ nở rất nhanh khi ngâm trong nước. Các loại nhựa có màu trắng đục hoặc bị vón cục to thường sẽ là loại đã thu hoạch lâu. Bởi vì đã tiếp xúc quen với môi trường không khí nên mủ này rất cứng, khi để trong nước vừa khó nở mà còn có vị chua không ngon. Khi mua các chị em nên để ý lựa chọn và nên mua ở những nơi uy tín, tránh mua phải mủ trôm giả hay mủ trôm kém chất lượng.