Tập đoàn Xi măng The Vissai: Sai phạm tại hàng loạt nhà máy bị 'điểm mặt, chỉ tên'

Hai doanh nghiệp được Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam liệt vào danh sách kết luận thanh tra với hàng loạt vi phạm liên quan đến hoạt động khai khoáng vừa được công bố là Công ty CP xi măng Sông Lam và Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 (cùng thuộc Tập đoàn Xi măng The Vissai – Ninh Bình) đóng trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Theo Kết luận Thanh tra số 3377/KLTTr-ĐCKS, Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 (trụ sở tại xã Hội Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An), có 2 giấy phép khai thác khoáng sản cho phép khai thác đá vôi xi măng và đá sét làm nguyên liệu sản xuất xi măng tại mỏ Bắc Kim Nhan, xã Hội Sơn, huyện Anh Sơn, tổng diện tích là 18ha.

Qua thanh tra, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản phát hiện doanh nghiệp này chưa hoàn thành việc điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản sau khi có sự thay đổi tên tổ chức khai thác khoáng sản theo quy định. Thiết kế mỏ đá vôi Bắc Kim Nhan lập, phê duyệt có một số nội dung chưa phù hợp với giấy phép khai thác khoáng sản được cấp.

Tại thời điểm kiểm tra, một số vị trí khai thác có chiều cao tầng khai thác, góc nghiêng sườn tầng khai thác đã vượt mức so với tính toán trong thiết kế mỏ đã được phê duyệt. Tại khai trường có một số vị trí đá treo sau nổ mìn, vị trí dễ trượt lở có nguy cơ mất an toàn.

Đặc biệt, Công ty CP Xi măng Sông Lam 2, trong 3 năm liền từ 2016 đến 2018 đã khai thác vượt công suất được phép khai thác quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản. Theo đó, công suất được phép khai thác quy định tại giấy phép là 120.000 tấn/năm, nhưng sản lượng khai thác thực tế năm 2016 là 754.095 tấn vượt 634.095 tấn, tương ứng 528,4%; năm 2017 khai thác 681.478 tấn, vượt 561.478 tấn, tương ứng 467,89%; năm 2018 khai thác 693.389 tấn, vượt 573.389 tấn, tương ứng 477,8%.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn chưa đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác với UBND tỉnh Nghệ An đối với hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trong phạm vi diện tích đất của dự án đầu tư xây dựng công trình đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc cho phép đầu tư mà sản phẩm khai thác được sử dụng cho cho xây dựng công trình đó.

Trong khi, công ty này còn chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với việc sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trong phạm vi diện tích đất của dự án đầu tư xây dựng công trình.

Đối với Công ty CP Xi măng Sông Lam (địa chỉ tại xã Bài Sơn, huyện Đô Lương), Kết luận Thanh tra số 3376/KLTTr-ĐCKS cũng chỉ ra hàng loạt sai phạm.

Cụ thể: Trong lĩnh vực khoáng sản, công ty này được Bộ TN&MT cấp 2 giấy phép khai thác khoáng sản cho phép khai thác đá vôi và đá sét làm nguyên liệu sản xuất xi măng tại 3 xã Bài Sơn, Hồng Sơn, Văn Sơn thuộc huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.

Tuy nhiên, qua thanh tra đã phát hiện một loạt vi phạm như: Chưa hoàn thành việc thuê đất để khai thác khoáng sản theo quy định; sau 12 tháng kể từ ngày giấy phép có hiệu lực, công ty chưa tiến hành xây dựng cơ bản mỏ; chưa hoàn thành việc xin giấy phép khai thác khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình; chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về sản lượng đã khai thác và sử dụng thực tế hàng năm…

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với các doanh nghiệp không tuân thủ quy định của pháp luật về khoáng sản; Quyết định xử phạt hành chính đối với 3 hành vi vi phạm của Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 (Lập, phê duyệt thiết kế khai thác mỏ có nội dung không phù hợp với báo cáo nghiên cứu khả thi đã phê duyệt và giấy phép khai thác khoáng sản được cấp; Khai thác vượt công suất được phép khai thác hàng năm (năm 2017 và năm 2018) nêu trong giấy phép khai thác khoáng sản từ 100% trở lên; Không đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác tại Ủy ban nhân dân cấp tỉnh…).

Tổng cục Địa chất và Khoáng sản cũng đề nghị UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo các Sở, ngành có liên quan xem xét, xử phạt theo thẩm quyền; đôn đốc các tổ chức, doanh nghiệp khai thác đá vôi là đối tượng thanh tra thực hiện đầy đủ các nội dung theo kết luận thanh tra…

Đồng thời, trước những sai phạm có tính hệ thống xảy ra tại Công ty CP xi măng Sông Lam và Sông Lam 2 thuộc Tập đoàn The Vissai tại huyện Anh Sơn và Đô Lương, Nghệ An, Thanh tra Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu đơn vị này phải khẩn trương khắc phục.

Theo tìm hiểu được biết ngày trong các năm 2017 và 2019, UBND tỉnh Nghệ An đã từng tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty CP xi măng Sông Lam với số tiền hàng trăm triệu đồng do hành vi vi phạm liên quan đến công tác bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, đối với trường hợp Công ty CP Sông Lam 2, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu doanh nghiệp tổng hợp sổ sách, chứng từ liên quan tới hoạt động khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường… từ khi khai thác đến nay; nộp về UBND Nghệ An để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với khối lượng đá vôi làm vật liệu xây dựng đã thu hồi.

Tương tự, đối với Công ty Cổ phần xi măng Sông Lam (doanh nghiệp đã từng bị Sở TN&MT Nghệ An đề nghị xử phạt do vi phạm quy định bảo vệ môi trường trong năm 2017 và 2019), đoàn thanh tra yêu cầu không tiến hành thu hồi đá vôi tại khu vực nằm ngoài diện tích của các dự án xây dựng công trình đã được phê duyệt; lập báo cáo tổng hợp về sản lượng đã khai thác và sử dụng thực tế hàng năm…

Đơn vị này còn yêu cầu Tập đoàn Xi măng The Vissai trong vòng 90 ngày phải có trách nhiệm khắc phục các tồn tại, vi phạm, báo cáo Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Sở TN&MT tỉnh Nghệ An kết quả thực hiện bằng văn bản.

Trường hợp công ty này không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam sẽ xử lý hoặc kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Để làm rõ việc khắc phục những sai phạm theo kết luận thanh tra, phóng viên đã liên hệ với đại diện với Tập đoàn Xi măng The Vissai. Tuy nhiên, qua trao đổi, vị này từ chối trả lời cung cấp thông tin.