Vì sao Nga tăng cường hỗ trợ quân sự cho Syria?

Rất có thể, việc Nga tăng cường hỗ trợ quân sự cho Syria là một trong những nỗ lực nhằm củng cố vị thế của Nga tại một số ít trong số các quốc gia Trung Đông mà Moscow vẫn còn có ảnh hưởng.

Các nhà phân tích cho rằng Nga đang tận dụng sự dè dặt của Mỹ để tăng cường hiện diện quân sự  trong cuộc nội chiến Syria đã kéo dài hơn bốn năm và cướp đi sinh mạng của gần 250.000 người.

Sự tích tụ quân sự của Nga ở  tây bắc Syria khiến cho chính quyền Obama cảm thấy bất an. Cuối tuần qua, Ngoại trưởng John Kerry đã gọi điện cho người đồng cấp Nga Sergei Lavrov, cảnh báo rằng viện trợ quân sự Nga "có thể làm leo thang xung đột” ở Syria.

Để trấn an sự lo ngại của phương  Tây,  Bộ Ngoại giao Nga ngày 9/9 đã xác nhận sự hiện diện của "chuyên gia quân sự" ở Syria, nhưng nói rằng điều đó phù hợp với thỏa thuận hợp tác "quân sự-kỹ thuật với Syria”.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho  rằng tham vọng của Nga ở  Syria cao hơn nhiều so với việc chỉ đơn giản thực hiện các hợp đồng quân sự đã ký kết.

Nhà phân tích Jeff White, một cựu quan chức của Cơ quan Tình báo Quân sự Mỹ (DIA) và hiện đang làm việc tại Viện Chính sách Cận Đông ở Washington nói: “Theo tôi, đây là một bước đi chiến lược nhằm củng cố chế độ Assad và giúp Nga thao túng nhiều hơn diễn biến tình hình ở Syria”.

Tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin thừa nhận rằng Moscow đã “giúp đỡ đáng kể” cho quân đội Syria. Trong khi nói thêm rằng hãy còn quá sớm để Nga can thiệp quân sự trực tiếp ở Syria, Tổng thống Putin không loại trừ một động thái như vậy trong tương lai.

Chính quyền Obama đã tỏ ra miễn cưỡng trong việc can thiệp sâu hơn vào cuộc xung đột Syria và giới hạn sự tham gia của Mỹ vào việc không kích nhóm cực đoan Hồi giáo Nhà nước IS  và một chương trình “nửa vời” huấn luyện cho lực lượng nổi dậy "ôn hòa”. Các nhà phân tích cho rằng Tổng thống Putin có thể tìm cách tận dụng sự do dự  của Washington để mở rộng sự hiện diện quân sự của Nga ở  Syria.

Nhà phân tích Jeff White cho rằng  chính quyền Obama sẽ không phản ứng mạnh trước sự hiện diện quân sự gia tăng của Nga ở Syria, “trừ khi Nga đưa một sư đoàn lính dù vào tỉnh  Idlib”. Theo ông này, Ngoại trưởng Kerry sẽ lên tiếng phản đối, đe dọa trừng phạt rồi sau đó lại bao biện rằng “những gì mà người Nga đang làm thực sự không khác nhiều so với những gì họ đã làm trong quá khứ”.

Quan hệ Nga-Syria đang trở lại mức độ quan hệ mật thiết Liên Xô-Syria. Nga tiếp tục vận hành một căn cứ hải quân nhỏ ở Tartus trên bờ biển Địa Trung Hải.

Nhà phân tích người Nga Nikolay Kozhanov, cộng tác viên của Chương trình Nga và Âu-Á của tổ chức Chatham House ở London, nói:  "Hiện nay, người Nga tin rằng chỉ có Tổng thống Assad mới có thể đảm bảo sự tồn tại của Syria trên cương vị nhà nước. Và trong tình hình quân đội Syria bị dồn ép  trên các mặt trận, việc gia tăng viện trợ quân sự là một trong những biện pháp của Nga nhằm đảm bảo sự tồn tại của chế độ Assad”.

Quân đội Syria đã phải hứng chịu một loạt những thất bại trong năm nay, mất nhiều vùng lãnh thổ ở phía bắc, phía đông và phía nam. Nhóm cực đoan Nhà nước Hồi giáo IS đã chiếm một khu vực rộng lớn ở phía bắc, phía đông Syria và tiến gần thủ đô Damascus. Quân đội Syria đang có dấu hiệu kiệt sức sau bốn năm chiến tranh và Damascus đang ngày càng dựa vào các lực lượng dân quân trung thành cũng như các chiến binh Shi’ite nước ngoài đến từ Lebanon, Iraq và Afghanistan (với sự hậu thuẫn của Iran, một đồng minh quan trọng của Tổng thống  Assad).

Mặc dù có những dấu hiệu cho thấy Moscow tuân thủ cam kết quân sự với chế độ Assad, người ta vẫn không chắc chắn về đợt triển khai lớn các lực lượng chiến đấu Nga ở Syria. Cuộc chiến Afghanistan “hao người tốn của” vẫn còn hằn sâu trong ký ức của người Nga và làm lu mờ các cam kết quân sự của Moscow với nước ngoài.

Nhà phân tích Kozhanov dự đoán: "Có khả năng Nga sẽ sử dụng vũ lực (ở Syria), nhưng sẽ giới hạn ở mức sử dụng các lực lượng đặc biệt. Đó là điều có thể xảy ra với những điều kiện nhất định, cụ thể là nếu tình hình ở Syria tiếp tục xấu đi”.

Cho tới nay, Mỹ vẫn đang theo dõi chặt chẽ mọi động thái của Nga và cảm thấy bất an.

Nhà phân tích Jeff White nhận định: "Vấn đề cốt lõi là sự hiện diện của Nga  (ở Syria) diễn biến như thế nào. Hiện thời,  có vẻ như Nga đang chuẩn bị cho mở rộng căn cứ  và có thể đưa vào Syria một số lực lượng bảo vệ .... Người ta chưa biết những gì xảy ra tiếp theo”.