Nạn bắt nạt ở Trung Quốc qua cái chết của nam sinh 13 tuổi

Ngày 26/10, ba ngày sau khi mất tích, thi thể của Ke Liangwei (13 tuổi, tỉnh Quảng Đông) được tìm thấy ở một khu đất bỏ hoang. Nguyên nhân tử vong được xác định là đuối nước, theo South China Morning Post.

Tuần trước, một tình tiết mới về vụ việc của Ke được phát hiện. Trong video được công bố, một học sinh tát Ke, đẩy em ngã xuống sàn nhà vệ sinh trong khi một số bạn học khác đứng nhìn và cổ vũ.

Chỉ sau khi Ke mất tích, gia đình em mới phát hiện con trai đã nhiều lần bị bắt nạt ở trường, ngay cả một ngày trước khi nam sinh biến mất.

Vụ việc của Ke phần nào cho thấy tình trạng bắt nạt học đường phổ biến ở quốc gia tỷ dân, trong đó, nạn nhân thường giữ im lặng.

Một nghiên cứu từ Đại học Sư phạm Hoa Trung (CCNU) ở Vũ Hán phát hiện khoảng 1/3 trong số 10.000 học sinh từ 6 tỉnh khác nhau từng bị bắt nạt. Trong nhóm này, 45% chọn "giữ bí mật mọi chuyện". Chỉ khoảng 25% người được khảo sát, ở độ tuổi 6-18, cho biết sẽ báo với giáo viên hoặc phụ huynh.

"Các số liệu thấp hơn một chút so với những nghiên cứu trước đó song vẫn cao hơn chúng tôi mong đợi", Fu Weidong, phó giáo sư tại Đại học Sư phạm Hoa Trung, đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho biết.

Theo tổ chức Unicef, trên toàn cầu, cứ 3 học sinh trong khoảng 13-15 tuổi thì có một em từng bị bắt nạt. Giống nhiều quốc gia khác, luật pháp Trung Quốc không quy định một cách rõ ràng, cụ thể về bắt nạt học đường song các nhà chức trách có thể buộc tội các trường hợp dẫn đến thương tích nặng hoặc tử vong.

Cái chết của nam sinh 13 tuổi cho thấy phần nào thực trạng bắt nạt học đường ở Trung Quốc. Ảnh: AP.

Tuy nhiên, vì thủ phạm trong các vụ việc thường là học sinh, phần lớn chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp cực kỳ nghiêm trọng, trẻ trên 12 tuổi có thể bị truy tố.

Theo nghĩa pháp lý, "bắt nạt" là hành vi bạo hành thể chất, lạm dụng bằng lời nói, bắt nạt trên mạng hay ngoài đời thực, chẳng hạn như cô lập ai đó có chủ đích.

Giáo sư Wang Zhenhui, từ Đại học Khoa học Chính trị và Luật Trung Quốc ở Bắc Kinh, cho biết việc thiếu các biện pháp cụ thể để giáo dục những kẻ bắt nạt và giúp đỡ nạn nhân, cùng nhiều yếu tố khác, đã khiến bắt nạt trở thành vấn đề dai dẳng trong các trường học Trung Quốc.

"Nếu hung thủ không được dạy dỗ kịp thời và có hiệu quả, hành vi của chúng sẽ không thay đổi. Thậm chí, suy nghĩ của chúng về việc bắt nạt người yếu hơn có thể được khuyến khích, tăng khả năng phạm các tội nặng hơn, gây hại cho nhiều người khác".

Trước đây, xã hội Trung Quốc từng coi bắt nạt là chuyện con trẻ bình thường. Tuy nhiên gần đây, nhận thức của cộng đồng về hậu quả của nạn bắt nạt đã cao hơn.

Vào tháng 6, quốc gia tỷ dân đã thi hành luật Bảo vệ trẻ vị thành niên, yêu cầu tất cả trường học xây dựng hệ thống ngăn chặn nạn bắt nạt. Bộ Giáo dục Trung Quốc cũng đưa ra các quy định nhắm mục tiêu cụ thể đến việc bảo vệ trẻ ở trường, bắt đầu có hiệu lực từ tháng 9.

Tuy nhiên, việc xử lý lỏng lẻo của các nhà trường vẫn khiến nhiều thủ phạm không bị trừng phạt thích đáng và nạn nhân không biết giải quyết ra sao.

"Luật nhấn mạnh đến việc bảo vệ quyền của nạn nhân, song lại không có kế hoạch chi tiết nào để giúp đỡ, an ủi họ về mặt thể chất và tâm lý", giáo sư Wang nhận xét.

Một nữ sinh 17 tuổi ở Thượng Hải cho biết cô chưa bao giờ được giáo viên giáo dục về vấn đề bắt nạt học đường. Nữ sinh từng chứng kiến một số trường hợp bắt nạt nhưng không báo cho giáo viên hoặc nhân viên trường.

"Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là nạn nhân nên chống trả. Họ nên nhờ bạn học hoặc bạn bè giúp đỡ", cô nói.

Vào tháng 3, một nam sinh đồng tính 16 tuổi ở trường dạy nghề tại Bắc Kinh đã đăng đàn lên mạng xã hội chuyện ban giám hiệu nhà trường yêu cầu cậu chịu đựng những kẻ bắt nạt hoặc chuyển trường sau khi cậu tìm kiếm sự giúp đỡ.

Nam sinh cho biết hình phạt nghiêm khắc nhất mà 8 kẻ bắt nạt từng chịu chỉ là viết bản tự kiểm điểm và chép lại quy định về tác phong của học sinh.

Nhiều nạn nhân bị bắt nạt ở Trung Quốc chọn cách im lặng. Ảnh: Getty Image.

Giáo sư Wang cho biết ngoài sự lơ là của nhà trường, những học sinh bắt nạt bạn học thường không được cha mẹ hướng dẫn cách quản lý cảm xúc và các kỹ năng mềm một cách đúng đắn. Theo nghiên cứu của CCNU, học sinh xuất thân từ các gia đình giàu có hoặc quyền lực thường ít bị bắt nạt hơn.

Giáo sư Wang cũng cho hay việc học sinh thường xuyên tiếp xúc với các nội dung bạo lực cũng có thể khiến tình hình tệ hơn, nhất là khi so với các thế hệ trước, trẻ em ngày nay rất dễ dàng tiếp cận với các nội dung này.

Với Ke và gia đình, mọi chuyện đã quá muộn. Trong một bài đăng trên mạng xã hội, dì của nam sinh viết: "Tôi không thể tưởng tượng Ke đã phải trải qua sự tra tấn như thế nào trong suốt thời gian dài. Tôi thấy cần phải công khai để những điều tương tự sẽ không xảy đến với các học sinh khác".