Một cháu bé 2 tháng tuổi có bệnh tim bẩm sinh ở Bắc Giang đã tử vong sau khi tiêm mũi vắc xin 5 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gab B và viêm phổi, viêm màng não do khuẩn Hib. Nhân viên y tế tiêm cho cháu không biết về tiền sử bệnh của cháu. Câu hỏi đặt ra là, nếu biết trẻ bị bệnh tim thì nhân viên y tế có phải tiêm vắc xin không, hay nói cách khác, trẻ có bệnh tim có nên và có cần tiêm chủng không? Loại vắc xin 5 trong 1 có phù hợp với những trẻ này?
Vẫn phải tiêm, nhưng không phải mọi vắc xin đều phù hợp
Về vấn đề này, chuyên viên tiêm chủng của Viện Kiểm định vắc xin cho biết: Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh cũng cần phải tiêm chủng phòng bệnh theo lịch tiêm chủng quốc gia như những trẻ bình thường khác. Tuy nhiên, khi đưa con đi tiêm, cha mẹ cần thông báo với cán bộ tiêm chủng về tình trạng bệnh và mang theo bệnh án của con mình để các bác sĩ tư vấn loại vắc xin phù hợp với tình trạng của cháu bé.
Cũng theo chuyên viên Viện Kiểm định vắc xin, trẻ bị tim bẩm sinh không nên tiêm vắc xin 5 trong 1 kể trên. Một số vắc xin khác như viêm não Nhật Bản, DPT (phòng 3 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván) cũng không phù hợp với trẻ có bệnh tim bẩm sinh.
Tiến sĩ Trần Kinh Trang, Phó trưởng khoa Tim mạch Nhi, Bệnh viện Nhi Trung ương, khẳng định: "Không phải trẻ nào bị tim bẩm sinh cũng đều không được phép tiêm vắc xin. Những trẻ bị bệnh tim bẩm sinh có liên quan đến chuyển hóa, di truyền thì không nên tiêm chủng ngay. Còn các trường hợp thường không liên quan tới chuyển hóa, di truyền thì hoàn toàn có thể tiêm bình thường, trừ những loại vắc xin chống chỉ định cho trẻ bị bệnh tim".
Tuy nhiên, theo bác sĩ Trang, có một tỉ lệ rất nhỏ trẻ bị tái phát bệnh tim do các phản ứng phụ sau khi tiêm vắc xin. Trong trường hợp này, vai trò của vắc xin chỉ như giọt nước cuối cùng làm tràn ly. Khi đó, tác động của phản ứng phụ do vắc xin làm trẻ khó thở, thiếu oxy gây tím tái. Vì thiếu oxy, tim phải co thắt nhiều, kích thích bệnh tim tái phát và có thể dẫn tới tử vong.
 |
| Mỗi loại vắc-xin luôn có một yêu cầu về sức khỏe khác nhau với trẻ |
Những trường hợp nào nên hoãn tiêm vắc xin?
Theo khuyến cáo của Chương trình Tiêm chủng mở rộng, trẻ không nên tiêm bất kỳ loại vắc xin nào khi sốt cao, đang mắc bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, viêm da mủ hoặc bệnh chàm ngoài da (eczéma).
Trẻ mắc một bệnh mãn tính đang tiến triển như lao phổi, tràn dịch màng phổi, nhất là đang có bệnh ở thận như viêm thận mạn tính, trẻ mới khỏi các bệnh trên, đang trong thời kỳ hồi sức cũng chưa nên tiêm.
Ngoài ra, tùy từng loại vắc xin mà việc lùi thời gian tiêm hay lưu ý khi tiêm cũng khác nhau:
Vắc xin viêm gan B, chỉ được tiêm trong vòng 24 giờ sau khi sinh nếu đã bú tốt. Đối với những trẻ đẻ non, cân nặng thấp, trẻ bị đẻ khó, mẹ bị sốt trước hay sau khi sinh, nước ối bẩn, con bị ngạt, thai già tháng, trẻ dị tật…, cần được thăm khám cẩn thận để tránh các trường hợp có sự cố trùng hợp ngẫu nhiên. Những trẻ đang bị ốm, sốt, mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp tính cần được hoãn tiêm.
Vắc xin phòng lao: Nên tránh tiêm cho trẻ sinh non còn quá yếu, quá thiếu cân; trẻ đang bị bệnh cấp tính hay bệnh ngoài da lan rộng, đang tiến triển.
Vắc xin DPT phòng Bạch hầu, uốn ván, ho gà: Không tiêm cho trẻ nhiễm trùng, nhiễm khuẩn cấp tính, sốt chưa rõ nguyên nhân, các bệnh cấp và mãn tính đang ở thời kỳ tiến triển, những trường hợp có rối loạn thần kinh như co giật, viêm não và các bệnh về não, bệnh tim mạch bẩm sinh hoặc mới mắc phải, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ nhiễm HIV.
Vắc xin 5 trog 1 Quinvaxem: Không tiêm cho trẻ phản ứng mạnh đối với liều tiêm trước hoặc với vắc xin DPT (phòng 3 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván), vắc xin viêm gan B, mà biểu hiện là: Sốt 40ºC trong vòng 48 giờ, sốc trong vòng 48 giờ, khóc dai dẳng trên 3 giờ trong vòng 48 giờ sau tiêm vắc xin, co giật có kèm theo sốt hoặc không sốt trong vòng 3 ngày sau tiêm.Cũng như vắc xin DPT, vắc xin này không được tiêm cho trẻ nhiễm trùng cấp tính, sốt chưa rõ nguyên nhân, các bệnh cấp tính và mãn tính đang ở thời kỳ tiến triển, những trường hợp có rối loạn thần kinh, bệnh tim mạch (bẩm sinh hay mắc phải), trẻ suy dinh dưỡng, nhiễm HIV.
Vắc xin phòng sởi: Nên tránh tiêm cho trẻ bị ung thư máu, suy dinh dưỡng rất trầm trọng, trẻ đang phải chữa bệnh bằng các loại thuốc corticoid …
Vắc xin phòng thương hàn: Nên tránh cho các trẻ đang bị bệnh ở thận, đang bị tiểu đường, hoặc đang dị ứng trầm trọng
Vắc xin phòng bại liệt: Tuyệt đối không được cho uống khi trẻ đang bị sốt, nôn, tiêu chảy, đang điều trị thuốc corticoid, mắc bệnh ác tính (u lympho, bạch cầu cấp…) hoặc bị nhiễm HIV.
Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản: Không được tiêm khi trẻ đang sốt cao, mắc bệnh tim, thận, gan, đái tháo đường, đang mắc bệnh ung thư máu và nhất là trẻ đã từng bị dị ứng với vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản.