Sau chiến tranh thế giới thứ 2, đi cùng với sự phát triển của xe tăng chiến đấu chủ lực thì vũ khí chống tăng cũng ngày càng đa dạng và mạnh mẽ hơn. Dẫu cho lớp giáp xe tăng liên tục được cải tiến từ kiểu vát nghiêng tới giáp composite rồi giáp phản ứng nổ (ERA) thì vũ khí chống tăng cũng liên tục được nâng cấp từ đầu nổ lõm tới đầu nổ kiểu tandem.
Đến đầu những năm 1980, 35 năm sau cuộc chiến tranh thế giới thứ 2 nổi bật với sức mạnh vô đối trên chiến trường, xe tăng đã không còn là thứ vũ khí không thể khắc chế.
Đứng trước yêu cầu duy trì ưu thế của xe tăng chiến chiến trường, ngay từ cuối những năm 1970, Liên Xô bắt đầu khởi động các dự án phát triển hệ thống đánh chặn tên lửa và đạn chống tăng để trang bị cho các xe tăng chủ lực thời bấy giờ.
Năm 1983, hệ thống phòng vệ chủ động Drozd được chính thức biên chế cho Quân đội Liên Xô, nó được lắp đặt trực tiếp trên phiên bản T-55AD của dòng xe tăng T-55 huyền thoại.
 |
Xe tăng T-55AD với hệ thống phòng vệ chủ động Drozd. Nguồn ảnh: Blogspot.ru
|
Đơn vị phát triển - Cục Thiết kế Trung ương vũ khí săn bắn thể thao.
Kỹ sư chính - giải thưởng nhà nước Lênin Vasily Bakalov.
Nhiệm vụ: Hệ thống phòng vệ chủ động Drozd được thiết kế để bảo vệ xe tăng khỏi các loại tên lửa điều khiển và và các loại đạn chống tăng.
Tính năng kỹ chiến thuật:
Chế độ hoạt động: tự động
Phát hiện và theo dõi và ngắm bắn mục tiêu; radar
Phạm vi tốc độ của khu vực bảo vệ: góc phương vị + 400 và góc tà từ -6 đến 200.
Số lượng đầu đạn bảo vệ: 8
Tốc độ mục tiêu và đầu chống tăng: 70-700 m/s
Xác xuất bảo vệ trước tên lửa và đầu đạn chống tăng: 0,7
Khả năng chống đạn: 12,7mm từ khoảng cách 1000m
Thời gian hoạt động liên tục: 8h
Khả năng sẵn sàng bảo vệ của hệ thống sau khi đánh chặn mục tiêu đầu tiên: 0,35 s
Thời gian khởi động sau khi bật chế độ bảo vệ: 5 phút
 |
Các thành phận của hệ thống phòng vệ chủ động "Drozd". Nguồn ảnh: narod.ru
|
Tổ hợp phòng vệ chủ động Drozd trên xe tăng T-55 bao gồm:
- 2 modul thu phát được bố trí ở bên phải và bên trái bên của tháp pháo;
- Hệ thống vũ khí bao gồm 4 khối blok bọc thép được hàn phía dưới các module thu phát;
- Hệ thống máy tính (EBM) nằm phía sau của tháp;
- Trạm điều khiển và bộ đếm thời gian nằm trên tháp pháo của xe tăng.
- Các khối blok bọc thép xếp chồng lên nhau góc 20 độ. Mỗi khối blok sẽ đảm bảo góc bảo vệ 20°.
- Đầu đạn đánh chặn cỡ 107mm nổ phá mảnh, phát nổ theo tín hiệu từ bộ kích hoạt theo thời gian từ xa.
Nguyên lý hoạt động
 |
| Nguyên lý hoạt động của tổ hợp phòng vệ chủ động "Drozd". Nguồn ảnh: narod.ru |
Sau khi bật radar theo dõi (RLS), modul thu phát liên tục phát sóng điện từ vào khu vực xung quanh xe tăng. Tại khoảng cách 330 m radar bắt đầu phát hiện mục tiêu đầu đạn chống tăng. Nếu phát hiện đầu đạn bay về phía xe tăng, đến khoảng cách khoảng 130m, radar ngay lập tức chuyển sang chế độ theo dõi. Ở chế độ này, máy tính sẽ xử lý các tín hiệu phát ra từ mục tiêu, xác định tốc độ và góc tiếp cận của đầu đạn. Sau khi xử lý tín hiệu, máy tính sẽ xác định khu vực nào trên xe tăng sẽ bị đầu đạn bắn trúng, tính toán điểm chạm đầu đạn và ra lệnh phóng đầu đạn đánh chặn. Vào đúng thời điểm ở khoảng cách 6,7m đạn đánh chặn phóng ta tiêu diệt đầu đạn chống tăng.
Hệ thống phòng vệ chủ động 1030M Drozd trong những năm 1982-1983 đã trải qua thử nghiệm thành công cấp bộ và cấp nhà nước. Trong quá trình thử nghiệm đã tiến hành hơn 60 lần đánh chặn thành công với việc sử dụng nhiều loại đạn chống tăng và tên lửa chống tăng dẫn đường khác nhau, bao gồm cả tên lửa bắn từ các máy bay trực thăng.
Xác suất của các kết quả thử nghiệm của hệ thống bảo vệ đối với đạn chống tăng là – 0,78 và tên lửa chống tăng (bao gồm cả loại phóng từ trực thăng) – 1,0. Đây là tổ hợp phòng vệ chủ động đầu tiên và duy nhất trên thế giới thời đó được đưa vào trang bị và sản xuất hàng loạt. Với một số thay đổi nhỏ, nó còn có thể được gắn trên các loại xe tăng khác.
Kể từ năm 1984, nó được sửa đổi và nâng cấp để lắp đặt trên xe tăng T-62 với tên gọi T2A2.
Năm 1989, tổ hợp phòng vệ chủ động T2A2 đã vượt qua thử nghiệm sơ bộ thành công, nhưng sau đó do thiếu kinh phí và dự án phải dừng lại.
 |
| Hệ thống "Drozd" trang bị trên xe tăng chủ lực T-80. Nguồn ảnh: narod.ru |
Cùng với sự phát triển của các tổ hợp phòng vệ chủ động cho các mẫu xe tăng sau này, từ năm 1995 công tác nghiên cứu, nâng cấp vẫn được diễn ra. Năm 1998, Drozd được trang bị trên xe tăng chủ lực T-80
Từ năm 1993 công việc nghiên cứu đề án khoa học Sector-2N nhằm tìm kiếm khả năng trang bị Drozd trên các loại xe cơ giới bọc thép hạng nhẹ cũng thu được những kết quả tích cực.
Hiện nay tuy Drozd không còn trang bị phổ biến, thế nhưng các "hậu bối" của nó như Shtora-1, Arena vẫn được tích cực phát triển và trang bị đại trà trên các dòng xe tăng chủ lực T-80U, T-90A.