Như vậy chỉ chưa đến “một tuần”, vượt xa dự báo là “một tháng” của cơ quan tình báo Mỹ về khả năng lực lượng Taliban chiếm chuyền tại Afghanistan; tất cả chính quyền và thống đốc thành phố của Afghanistan đã tự nguyện đầu hàng Taliban, gây lên thảm họa tồi tệ.Quân đội Afghanistan đã “vỡ trận” nhanh chóng, tháo chạy và đầu hàng hàng loạt; gần như toàn bộ vũ khí trang bị của họ đã bị lực lượng Taliban thu giữ. Như vậy chỉ một thời gian ngắn ngủi, với nguồn vũ khí từ Quân đội Afghanistan, đã đưa Taliban trở thành lực lượng nổi dậy, được trang bị vũ khí tốt nhất.Các chuyên gia quân sự đã phân tích và dự đoán tình hình ở Afghanistan, nghiên cứu các dữ kiện của 12 tháng qua và tham khảo một báo cáo của tình báo quân đội Mỹ, đều có chung nhận xét, Kabul sẽ thất thủ. Tuy nhiên không có dự báo nào chính xác, khi thấy chính quyền Afghanistan thân Mỹ bị sụp đổ quá nhanh.Không còn nghi ngờ gì nữa, khi Taliban lên nắm quyền, một Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan ra đời và Taliban sẽ thống trị phần lớn đất nước bằng khả năng thành lập một chính phủ liên minh ở Kabul với một chính phủ mạnh do Taliban thống trị.Tuy nhiên, một chính phủ liên minh như vậy có thể không cần thiết và cũng chưa chắc có thể thành lập, vì mục tiêu chính của Taliban là đánh đuổi các lực lượng “tà đạo” ra khỏi đất nước và lật đổ chính quyền của Tổng thống Ashraf Ghani.Nhưng chắc chắn, Taliban se hợp pháp hóa về mặt chính trị với thế giới, bằng cách nhanh chóng tổ chức các cuộc bầu cử trong nước. Đây là một lựa chọn tốt cho họ, vì hiện tại, họ đã thiết lập quyền cai trị trên khắp lãnh thổ Afghanistan; các cuộc bầu cử sớm có thể bắt đầu và chắc chắn họ sẽ là lực lượng giành được đa số phiếu.Một vấn đề mà không nên bỏ qua, là điều gì sẽ xảy ra với vũ khí trang bị của quân đội chính quy Afghanistan, vốn trong những năm qua đã nhận được rất nhiều từ Mỹ? Hãy xem những gì người Afghanistan có.Tài sản lớn nhất của quân đội Afghanistan do Mỹ cung cấp là hàng nghìn xe quân sự cơ động cao Humvee, hàng trăm xe bọc thép bảo vệ M1117 Guardian, khoảng một trăm xe chiến đấu bọc thép M1224 MaxxPro, hàng trăm xe tải quân sự, xe jeep và xe bán tải.Về không quân, quân đội Afghanistan sử dụng trực thăng Bell UH-1, Sikorsky UH-60, MD500 Defender; một chục máy bay chiến đấu Cessna 208 và tổng cộng hàng chục máy bay vận tải quân sự, bao gồm một chiếc Boeing 727, C-130 Hercules, và Cessna 208.Đây là những thiết bị của Mỹ có giá trị hàng tỷ USD, được bán cho chính phủ Afghanistan trong những năm qua. Nhưng điều hợp lý là trong quá trình chiếm Kabul và sự hợp pháp hóa chính trị của Taliban, tất cả những vũ khí này sẽ rơi vào tay họ và trở thành “vũ khí hợp pháp” của họ, mà không phải “mất phí”.Cần lưu ý rằng quân đội Afghanistan không chỉ được trang bị vũ khí của Mỹ mà còn hàng chục vũ khí và hệ thống đã được chuyển giao từ các nước châu Âu, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ. Như vậy trên lý thuyết, Quân đội Afghanistan đã được hiện đại hóa hoàn toàn, nói như cách của Lầu Năm Góc “quân đội được trang bị tốt”?.Nếu sắp tới, Taliban giành đa số trong các cuộc bầu cử ở Afghanistan hoặc tham gia vào chính phủ liên minh, thì không chắc các đơn vị chiến đấu của Taliban sẽ được huấn luyện về thiết bị hiện đại này, vì quân đội Afghanistan sẽ nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ Taliban.Một câu hỏi tương tự cũng được đặt ra cho người phát ngôn Lầu Năm Góc John F. Kirby; tuy nhiên, đã không có câu trả lời một cách thuyết phục và để lại nghi ngờ rằng, Mỹ có thể làm bất cứ điều gì để ngăn chặn viễn cảnh như vậy.Ông Kirby nói với các phóng viên tại Lầu Năm Góc vào ngày 13/8: “Chúng tôi luôn lo lắng về việc vũ khí của Mỹ có thể rơi vào tay kẻ thù, và đó là điều mà chúng tôi luôn nhất quán. Và những hành động nào để chúng tôi có thể thực hiện, để ngăn chặn điều đó, tôi thực sự sẽ không trả lời hôm nay”.Mỹ còn có thể rơi vào một hoàn cảnh còn “trớ trêu” hơn, ví dụ chính phủ Mỹ đã ký một thỏa thuận với chính phủ Afghanistan để tiếp tục hỗ trợ bán và hỗ trợ kỹ thuật cho trực thăng Black Hawk.Điều này có nghĩa là tại một thời điểm nào đó, Taliban sẽ không chỉ nhận vũ khí của Mỹ, mà sẽ đợi người Mỹ đổi mới và hiện đại hóa chúng, như đã thỏa thuận như cam kết.Ông Kirby cho biết “Chúng tôi đã cam kết giúp cải thiện năng lực của họ (Quân đội Afghanistan). Những cam kết đó vẫn được giữ nguyên, bao gồm cả việc sửa chữa và nâng cấp trực thăng Black Hawk…”.Như vậy khả năng Taliban biến từ một nhóm phiến quân với khẩu AK-47 đặc trưng và di chuyển bằng xe máy, thành một Quân đội Afghanistan được trang bị vũ khí hiện đại là điều rất có thể xảy ra. Nhưng điều lo ngại với phần còn lại của thế giới là số máy bay không người lái của Quân đội Afghanistan mà Taliban mới thu được gần đây, trong đó có cả UAV ScanEagle chứa nhiều công nghệ cao do Boeing của Mỹ sản xuất. Và rất có thể, những UAV này sẽ được Taliban sử dụng cho mục đích khủng bố. Nguồn ảnh: Foxt.
Mỹ đã từng dùng nhiều loại vũ khí cực khủng để săn đón Taliban nhưng không thể dứt điểm được cuộc chiến dai dẳng hai thập kỷ. Nguồn: Heli.
Như vậy chỉ chưa đến “một tuần”, vượt xa dự báo là “một tháng” của cơ quan tình báo Mỹ về khả năng lực lượng Taliban chiếm chuyền tại Afghanistan; tất cả chính quyền và thống đốc thành phố của Afghanistan đã tự nguyện đầu hàng Taliban, gây lên thảm họa tồi tệ.
Quân đội Afghanistan đã “vỡ trận” nhanh chóng, tháo chạy và đầu hàng hàng loạt; gần như toàn bộ vũ khí trang bị của họ đã bị lực lượng Taliban thu giữ. Như vậy chỉ một thời gian ngắn ngủi, với nguồn vũ khí từ Quân đội Afghanistan, đã đưa Taliban trở thành lực lượng nổi dậy, được trang bị vũ khí tốt nhất.
Các chuyên gia quân sự đã phân tích và dự đoán tình hình ở Afghanistan, nghiên cứu các dữ kiện của 12 tháng qua và tham khảo một báo cáo của tình báo quân đội Mỹ, đều có chung nhận xét, Kabul sẽ thất thủ. Tuy nhiên không có dự báo nào chính xác, khi thấy chính quyền Afghanistan thân Mỹ bị sụp đổ quá nhanh.
Không còn nghi ngờ gì nữa, khi Taliban lên nắm quyền, một Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan ra đời và Taliban sẽ thống trị phần lớn đất nước bằng khả năng thành lập một chính phủ liên minh ở Kabul với một chính phủ mạnh do Taliban thống trị.
Tuy nhiên, một chính phủ liên minh như vậy có thể không cần thiết và cũng chưa chắc có thể thành lập, vì mục tiêu chính của Taliban là đánh đuổi các lực lượng “tà đạo” ra khỏi đất nước và lật đổ chính quyền của Tổng thống Ashraf Ghani.
Nhưng chắc chắn, Taliban se hợp pháp hóa về mặt chính trị với thế giới, bằng cách nhanh chóng tổ chức các cuộc bầu cử trong nước. Đây là một lựa chọn tốt cho họ, vì hiện tại, họ đã thiết lập quyền cai trị trên khắp lãnh thổ Afghanistan; các cuộc bầu cử sớm có thể bắt đầu và chắc chắn họ sẽ là lực lượng giành được đa số phiếu.
Một vấn đề mà không nên bỏ qua, là điều gì sẽ xảy ra với vũ khí trang bị của quân đội chính quy Afghanistan, vốn trong những năm qua đã nhận được rất nhiều từ Mỹ? Hãy xem những gì người Afghanistan có.
Tài sản lớn nhất của quân đội Afghanistan do Mỹ cung cấp là hàng nghìn xe quân sự cơ động cao Humvee, hàng trăm xe bọc thép bảo vệ M1117 Guardian, khoảng một trăm xe chiến đấu bọc thép M1224 MaxxPro, hàng trăm xe tải quân sự, xe jeep và xe bán tải.
Về không quân, quân đội Afghanistan sử dụng trực thăng Bell UH-1, Sikorsky UH-60, MD500 Defender; một chục máy bay chiến đấu Cessna 208 và tổng cộng hàng chục máy bay vận tải quân sự, bao gồm một chiếc Boeing 727, C-130 Hercules, và Cessna 208.
Đây là những thiết bị của Mỹ có giá trị hàng tỷ USD, được bán cho chính phủ Afghanistan trong những năm qua. Nhưng điều hợp lý là trong quá trình chiếm Kabul và sự hợp pháp hóa chính trị của Taliban, tất cả những vũ khí này sẽ rơi vào tay họ và trở thành “vũ khí hợp pháp” của họ, mà không phải “mất phí”.
Cần lưu ý rằng quân đội Afghanistan không chỉ được trang bị vũ khí của Mỹ mà còn hàng chục vũ khí và hệ thống đã được chuyển giao từ các nước châu Âu, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ. Như vậy trên lý thuyết, Quân đội Afghanistan đã được hiện đại hóa hoàn toàn, nói như cách của Lầu Năm Góc “quân đội được trang bị tốt”?.
Nếu sắp tới, Taliban giành đa số trong các cuộc bầu cử ở Afghanistan hoặc tham gia vào chính phủ liên minh, thì không chắc các đơn vị chiến đấu của Taliban sẽ được huấn luyện về thiết bị hiện đại này, vì quân đội Afghanistan sẽ nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ Taliban.
Một câu hỏi tương tự cũng được đặt ra cho người phát ngôn Lầu Năm Góc John F. Kirby; tuy nhiên, đã không có câu trả lời một cách thuyết phục và để lại nghi ngờ rằng, Mỹ có thể làm bất cứ điều gì để ngăn chặn viễn cảnh như vậy.
Ông Kirby nói với các phóng viên tại Lầu Năm Góc vào ngày 13/8: “Chúng tôi luôn lo lắng về việc vũ khí của Mỹ có thể rơi vào tay kẻ thù, và đó là điều mà chúng tôi luôn nhất quán. Và những hành động nào để chúng tôi có thể thực hiện, để ngăn chặn điều đó, tôi thực sự sẽ không trả lời hôm nay”.
Mỹ còn có thể rơi vào một hoàn cảnh còn “trớ trêu” hơn, ví dụ chính phủ Mỹ đã ký một thỏa thuận với chính phủ Afghanistan để tiếp tục hỗ trợ bán và hỗ trợ kỹ thuật cho trực thăng Black Hawk.
Điều này có nghĩa là tại một thời điểm nào đó, Taliban sẽ không chỉ nhận vũ khí của Mỹ, mà sẽ đợi người Mỹ đổi mới và hiện đại hóa chúng, như đã thỏa thuận như cam kết.
Ông Kirby cho biết “Chúng tôi đã cam kết giúp cải thiện năng lực của họ (Quân đội Afghanistan). Những cam kết đó vẫn được giữ nguyên, bao gồm cả việc sửa chữa và nâng cấp trực thăng Black Hawk…”.
Như vậy khả năng Taliban biến từ một nhóm phiến quân với khẩu AK-47 đặc trưng và di chuyển bằng xe máy, thành một Quân đội Afghanistan được trang bị vũ khí hiện đại là điều rất có thể xảy ra.
Nhưng điều lo ngại với phần còn lại của thế giới là số máy bay không người lái của Quân đội Afghanistan mà Taliban mới thu được gần đây, trong đó có cả UAV ScanEagle chứa nhiều công nghệ cao do Boeing của Mỹ sản xuất. Và rất có thể, những UAV này sẽ được Taliban sử dụng cho mục đích khủng bố. Nguồn ảnh: Foxt.
Mỹ đã từng dùng nhiều loại vũ khí cực khủng để săn đón Taliban nhưng không thể dứt điểm được cuộc chiến dai dẳng hai thập kỷ. Nguồn: Heli.