Đó là nhận định của hai tờ báo Pháp Les Echos và Le Figaro số ra ngày 10/1/2017.
Tổng thống mãn nhiệm Barack Obama tối 10/1 (sáng 11/1 giờ Việt Nam) có bài diễn văn cuối cùng tại Chicago, điểm lại những gì ông đã làm được và không làm được trong suốt 8 năm cầm quyền.
 |
| Tổng thống Obama trong phát biểu chia tay ở Chicago. (Nguồn: Reuters) |
Về sự kiện này, báo Pháp Les Echos đăng trên trang nhất bài “Sau tám năm ở Nhà Trắng, lời biện hộ cuối cùng của Obama”.
Theo Les Echos, trong bài diễn văn cuối cùng tại Chicago, Tổng thống Obama có thể tự hào về một nền kinh tế trong tình trạng tốt nhất. Mười một triệu việc làm đã được tạo ra (Le Figaro đưa con số 16 triệu). Tuy thấp hơn dưới thời Bill Clinton đến một nửa (23 triệu) nhưng cao hơn rất nhiều so với 8 năm cầm quyền của Tổng thống tiền nhiệm George Bush (chỉ có 1,3 triệu).
Tuy nhiên, sức tăng trưởng kinh tế vẫn rất thấp và mức thu nhập bình quân vẫn còn thua xa thời kỳ trước khủng hoảng. Điều nghịch lý là dưới 8 năm cầm quyền của ông Obama, xã hội Mỹ vẫn chia rẽ sâu sắc, trong đó vấn đề chủng tộc ngày càng trở nên tồi tệ.
Nhưng có lẽ điều gây ngạc nhiên nhất là chính trong 8 năm dưới thời Tổng thống Obama, nước Mỹ đã mất dần tầm ảnh hưởng trên trường quốc tế.
Đương nhiên, không ai phủ nhận thành công của ông trong việc triệt hạ Bin Laden, bình thường hóa quan hệ với Cuba hay thỏa thuận hạt nhân đạt được với Iran. Nhưng điều đó cũng không đủ xóa đi hai điểm chính yếu là tính nhu nhược và không kiên định. Tổng thống Obama đã thay đổi ý kiến vào giờ chót, quyết định không can thiệp quân sự vào Syria năm 2013, sau khi đã lên tiếng cảnh cáo tổng thống Bashar Al Assad về lằn ranh đỏ. Một quyết định đã gây bực bội cho nhiều nước đồng minh, đứng đầu là Pháp.
Có người cáo buộc chính sách không can thiệp của Tổng thống Obama đã góp phần làm sa lầy cuộc khủng hoảng tại Syria. Việc chính quyền Damascus chiếm lại được Aleppo khẳng định thất bại hiển nhiên theo như quan điểm này.
Thượng nghị sĩ Bob Corker thuộc đảng Cộng hòa đã chỉ trích mạnh mẽ : “Tôi không ủng hộ việc chúng ta (Mỹ) làm sen đầm quốc tế, nhưng việc vắng vai trò lãnh đạo của Mỹ đang tạo ra một khoảng trống mà ở đó mọi vấn đề đang bị dồn vào trong đó”.
Thái độ chần chừ của Tổng thống Obama trước những hành động phô trương thế lực của Trung Quốc (trên Biển Đông) và của Nga tại Ukraine, Syria.. đã làm cho nhiều quốc gia đồng minh thất vọng. Bị quốc tế cấm vận sau khi cho sáp nhập bán đảo Crimea vào Liên bang Nga, Tổng thống Vladimir Putin giờ đã lấy lại được hoàn toàn vị thế của mình trong chính trường quốc tế.
Cùng với Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, Nga thành lập một liên minh chống cái gọi là “Nhà nước Hồi giáo” (IS), cạnh tranh trực tiếp với liên quân do Mỹ dẫn đầu được cho là kém hiệu quả. Và việc Donald Trump vào Nhà Trắng có nguy cơ củng cố thêm vị thế này của ông Putin.
Từ một năm nay ông Obama đã cố gắng giữ vai trò lãnh đạo một liên quân quốc tế lớn trong cuộc chiến chống IS tại Iraq và Syria. Thế nhưng các cuộc không kích tại hai nước này vẫn chưa đem lại kết quả như mong đợi. Các chiến dịch không kích đó chỉ tạm thời cản trở đà bành trướng, nhưng không ngăn chặn được phiến quân IS.
Điều hối tiếc cuối cùng là Tổng thống Barack Obama vẫn “không lật sang trang” cuộc chiến Iraq và Afghanistan. Hơn 8.000 binh sĩ Mỹ còn đồn trú tại Afghanistan để chống lại mối họa Taliban và gần 4.600 binh lính Mỹ đang được triển khai tại Iraq.
Nhật báo Le Figaro nhận xét, giấc mơ ra đi với khúc khải hoàn, mang vòng nguyệt quế đi vào lịch sử nước Mỹ của Tổng thống Obama đã bị người kế nhiệm Donald Trump làm cho phá sản. Với việc ông Trump kiên quyết hủy bỏ phần lớn các chính sách mà ông Obama đề ra trong tám năm qua, thời kỳ chuyển giao quyền lực đã biến trong con người ông, thành một cuộc chiến đấu nhằm khẳng định dấu ấn và bảo vệ bảng thành tích của mình. Đó cũng chính là “Cuộc chiến đấu cuối cùng của Obama cho về sau”, như hàng tựa nhận định trên Le Figaro.
Bài diễn văn giã biệt tại Chicago của Tổng thống Obama sẽ là điểm nhấn cho nỗ lực đó. Chỉ có điều, “những lời giã biệt đó của Obama lại mang một hương vị cay đắng”, như hàng tít lớn đăng trên báo Le Figaro.