Gần đây, UBND xã Lộc Ninh (tỉnh Đồng Nai) đã phê duyệt cho Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đăng Dương trúng gói thầu thi công xây dựng với giá hơn 1,761 tỷ đồng. Điều đáng nói là gói thầu này được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu rút gọn và tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước chỉ đạt mức "tượng trưng" 0,37%.

Theo thông tin công khai, ngày 29/9/2025, ông Nguyễn Văn Trọng, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh, đã ký Quyết định số 698/QĐ-UBND phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Thi công xây dựng" thuộc dự án Nâng cấp mố cầu tổ 4 ấp 2, xã Lộc Thuận (nay thuộc xã Lộc Ninh sau sáp nhập).

Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đăng Dương (MSDN: 3801303273) , có địa chỉ tại xã Lộc Ninh, tỉnh Đồng Nai. Giá trúng thầu của doanh nghiệp này là 1.761.905.870 đồng, trong khi giá gói thầu theo kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt tại Quyết định số 620/QĐ-UBND ngày 15/9/2025 là 1.768.416.981 đồng.

Như vậy, sau quá trình lựa chọn nhà thầu, ngân sách nhà nước chỉ tiết kiệm được 6.511.111 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm chỉ 0,37%. Gói thầu được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu rút gọn, loại hợp đồng trọn gói, với thời gian thực hiện là 120 ngày, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Việc một gói thầu xây lắp cơ bản có giá trị hàng tỷ đồng nhưng tỷ lệ tiết kiệm gần như bằng không đang đặt ra những câu hỏi về tính hiệu quả và tối ưu trong việc sử dụng vốn đầu tư công tại dự án này.

"Hệ sinh thái" các gói thầu chỉ định

Theo dữ liệu hoạt động đấu thầu, Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đăng Dương không phải là một cái tên xa lạ. Doanh nghiệp này có lịch sử tham gia và trúng thầu khá ấn tượng. Tính đến nay, Công ty đã tham gia 15 gói thầu và trúng đến 14 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu lên tới 93,3%. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (với vai trò độc lập) là gần 8 tỷ đồng.

Đáng chú ý, hầu hết các gói thầu mà Công ty Đăng Dương trúng đều có một điểm chung: Thực hiện qua hình thức chỉ định thầu (thông thường hoặc rút gọn) và không có sự tham gia của nhà thầu nào khác. Điều này thể hiện rõ nét qua hoạt động đấu thầu của doanh nghiệp trong năm 2025.

Chỉ tính riêng trong năm 2025, công ty này đã được công bố trúng 12 gói thầu. Trong đó, mối quan hệ với một số chủ đầu tư/bên mời thầu tỏ ra đặc biệt thân thiết. Điển hình là UBND xã Lộc Thiện (tỉnh Bình Phước cũ), nơi Công ty Đăng Dương đã tham gia 8 gói thầu và trúng cả 8, với tổng giá trị hơn 2,33 tỷ đồng. Các gói thầu này cũng được thực hiện dưới hình thức chỉ định thầu rút gọn. Ví dụ như gói thầu "Xây dựng" được phê duyệt ngày 07/06/2025 với giá trúng thầu 746.000.000 đồng, hay gói "Giám sát thi công xây dựng" cùng ngày với giá 167.908.000 đồng.

Tương tự, tại UBND xã Lộc Tấn (Bình Phước), công ty này cũng trúng 2/2 gói thầu đã tham gia, với tổng giá trị 545 triệu đồng. Tỷ lệ tiết kiệm trung bình tại các bên mời thầu này cũng rất thấp, lần lượt là 0,02% và 1,35%.

Việc một nhà thầu liên tục được "chọn mặt gửi vàng" thông qua hình thức chỉ định thầu tại một số chủ đầu tư nhất định, cùng với tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thấp một cách có hệ thống, khiến dư luận không khỏi băn khoăn về tính cạnh tranh và minh bạch trong hoạt động đấu thầu.

Chỉ định thầu: Cần đảm bảo công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế?

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn đã quy định rất chặt chẽ các trường hợp được áp dụng chỉ định thầu. Theo Điều 23 của Luật này, chỉ định thầu chỉ áp dụng cho các trường hợp đặc biệt như gói thầu cấp bách vì an ninh quốc gia, khắc phục thiên tai, dịch bệnh, bảo vệ bí mật nhà nước, hoặc các gói thầu có tính đặc thù về công nghệ, bản quyền mà chỉ một nhà thầu có thể thực hiện .

Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng quy định cụ thể về hạn mức được áp dụng chỉ định thầu rút gọn. Theo điểm a khoản 3 Điều 80, chủ đầu tư chuẩn bị và gửi dự thảo hợp đồng cho nhà thầu được dự kiến có khả năng thực hiện gói thầu. Tuy nhiên, việc liên tục chỉ định một nhà thầu duy nhất cho nhiều gói thầu trong một thời gian ngắn có thể làm giảm đi mục tiêu cốt lõi của công tác đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long, cho rằng: "Chỉ định thầu là một hình thức lựa chọn nhà thầu đặc biệt, không phải là hình thức phổ biến. Việc lạm dụng hình thức này, đặc biệt là chỉ định thầu rút gọn cho các gói thầu xây lắp thông thường, có thể tạo ra rủi ro về tính khách quan, làm giảm tính cạnh tranh và có thể không lựa chọn được phương án tối ưu nhất về chi phí và chất lượng cho dự án sử dụng vốn nhà nước".

Dưới góc độ chuyên gia, ông Nguyễn Quốc Vũ, một chuyên gia về đấu thầu, phân tích: "Tỷ lệ tiết kiệm là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh hiệu quả của công tác đấu thầu. Một tỷ lệ tiết kiệm dưới 1%, đặc biệt khi lặp lại ở nhiều gói thầu của cùng một nhà thầu và chủ đầu tư, là dấu hiệu cho thấy quá trình lựa chọn nhà thầu có thể chưa thực sự cạnh tranh. Cần phải xem xét lại từ khâu lập dự toán, giá gói thầu cho đến quy trình lựa chọn nhà thầu để đảm bảo ngân sách nhà nước được sử dụng một cách hiệu quả nhất".

Rõ ràng, những con số "biết nói" từ lịch sử đấu thầu của Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Đăng Dương đang đặt ra nhiều câu hỏi cần được làm rõ. Liệu việc áp dụng hình thức chỉ định thầu một cách thường xuyên có thực sự phù hợp với quy định và tinh thần của Luật Đấu thầu? Trách nhiệm của các chủ đầu tư trong việc đảm bảo tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong các gói thầu này đến đâu? Các cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai, Bình Phước cần có sự đánh giá để đảm bảo vốn đầu tư công được sử dụng một cách tiết kiệm và hiệu quả nhất.