Ngày 14/02/2020, Bộ TN&MT vừa ban hành văn bản số 703/BTNMT-TCQLĐĐ, hướng dẫn về chế độ sử dung đất và việc chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng không phải nhà ở. Với văn bản này, nhiều đơn vị báo chí đã đưa tin về việc “Condotel chính thức được cấp giấy khai sinh”. Vậy thực chất, loại hình Condotel có được "cấp giấy khai" hay không?
Liên quan đến văn bản này và thực hư về việc “cấp khai sinh cho Condotel, trao đổi với PV Kiến Thức, Luật sư Mai Thị Thảo, Trưởng ban Kinh tế TAT Law Firm cho biết, văn bản 703/BTNMT-TCQLĐĐ là văn bản mang tính chất hướng dẫn nghiệp vụ của Bộ TN& MT cho các Sở TN&MT các tỉnh, thành phố liên quan đến chế độ sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất, chứng nhân công trình xây dựng không phải là nhà ở (condotel).
Theo LS Thảo, về cơ bản văn bản 703/BTNMT-TCQLĐĐ của Bộ TN&MT không có gì mới. Nội dung hướng dẫn thực hiện đều dựa trên tinh thần các quy định pháp luật trước đây như Luật Du lịch, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản.
"Đây không phải là văn bản quy định về tính chất pháp lý Condotel hay nói cách khác là văn bản này không “cấp khai sinh cho Condotel”, bà Thảo khẳng định.
 |
| Văn bản 703 của bộ TN&MT không phải là văn bản mới quy định về condotel mà chỉ đơn thuần là văn bản hướng dẫn thực hiện trên các quy định sẵn có của pháp luật. |
Luật sư Thảo phân tích, về bản chất pháp lý, các cơ quan đều thừa nhận quan điểm Condotel là phòng khách sạn xây dựng theo kết cấu căn hộ chung cư, nhằm mục đích kinh doanh du lịch. Do đó, Condotel chính là căn hộ du lịch được quy định tại điều 48 Luật Du Lịch và bản chất này sẽ không bao giờ có thể thay đổi. Điều này, đã được Bộ TN&MT đề cập trong văn bản hướng dẫn này.
Việc xác định đúng bản chất pháp lý của Condotel sẽ quyết định đến chế độ sử dụng đất, mục đích, thời hạn sử dụng đất bởi thời hạn, chế độ sử dụng đất được áp dụng theo loại đất. Theo đó, đối với dự án xây dựng căn hộ du lịch, biệt thự du lịch… nhằm mục đích kinh doanh dịch vụ thì đất được giao là đất thương mại dịch vụ nên chế độ, thời hạn sử dụng đất phải tuân thủ theo các quy định của Luật Đất đai.
Về việc cấp giấy chứng nhận, trước đây đã có nhiều quan điểm khác nhau về việc cấp giấy chứng nhận cho Condotel nên cấp như thế nào, theo loại hình nào. Tại văn bản 703, Bộ TN&MT xác định nếu đủ điều kiện chuyển nhượng theo Luật kinh doanh bất động sản thì được cấp giấy chứng nhận sở hữu công trình không phải là nhà ở theo điều 32 nghị định 43/2017/NĐ-CP và khoản 22 điều 2 nghị định 01/2017/NĐ-CP, nội dung này có thể dẫn đến hai cách hiểu khác nhau.
Nếu áp dụng theo hướng dẫn trên, cũng như tổng thể các quy định của pháp luật, thì việc cấp giấy chứng nhận công trình là cấp cho cả dự án, và chủ đầu tư chính là người sở hữu công trình đó, điều này dẫn đến nhiều rủi ro khi người mua chỉ “sở hữu” bản hợp đồng “viết tay”.
 |
| Luật sư Mai Thị Thảo – Trưởng ban Kinh tế TAT Law Firm. |
Tuy nhiên, giả sử trường hợp cấp giấy chứng nhận cho từng căn hộ thì sẽ làm thay đổi bản chất của dự án du lịch, theo đó chủ sử dụng đất là chủ đầu tư, chủ sở hữu công trình là từng người mua, nhưng điều này hoàn toàn mâu thuẫn với giấy phép đầu tư, quyền sở hữu tài san của doanh nghiệp…
Hơn nữa, khi đó người mua được cấp sở hữu công trình, họ có toàn quyền quyết định đối với công trình của mình, có thể thay đổi mục đích sử dụng, hoặc tự kinh doanh… dẫn đến thay đổi mục đích cũng như chủ trương ban đầu của dự án đầu tư đã được phê duyệt. Tóm lại, nếu cấp giấy chứng nhận công trình riêng cho từng căn hộ là không thể, vì khi đó vấn đề pháp lý sẽ “rối như canh hẹ”.
Như vậy, theo luật sư Thảo, Condotel được đưa chung vào là công trình xây dựng không phải là nhà ở như các công trình khác. Điều này không có gì mới và lạ bởi trên thực tế Condotel không phải là nhà ở. Việc hướng dẫn cấp giấy chứng nhận cho Condotel nêu trên không giải quyết được các vấn đề đảm bảo quyền lợi cho người mua song song với việc thực hiện triển khai dự án đúng mục đích, nội dung đã được phê duyệt.
Tóm lại, văn bản 703 của Bộ TN&MT không phải là văn bản mới quy định về Condotel mà chỉ đơn thuần là văn bản hướng dẫn thực hiện trên các quy định sẵn có của pháp luật. Do đó, các vấn đề pháp lý đang còn tranh cãi về Condotel vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, đối với loại hình condotel thì hiện nay pháp luật chưa có văn bản nào quy định cụ thể. Đây là một loại hình đầu tư mới, kéo theo cũng nhiều rủi ro cho người dân (người mua).
Đây là loại hình “lai” giữa căn hộ chung cư và khách sạn mà trong khi đó pháp luật hiện tại chỉ quy định cụ thể điều chỉnh về căn hộ chung cư, cụ thể điều chỉnh về dịch vụ lưu trú – khách sạn là sản phẩm đặc chưng. Do vậy, các cơ quan rất lung túng trong việc xử lý và quản lý. Hiện tại, quyền sở hữu Condotel cơ bản thuộc về chủ đầu tư, người dân tham gia ký kết không được đứng tên chủ sử hữu.
 |
| Luật sư Hoàng Tùng. |
Nói về văn bản của Bộ TN&MT, luật sư Hoàng Tùng cho rằng, ngày 14/2, báo chí đưa tin Bộ Tài nguyên và Môi trường có Công văn số 703/BTNMT-TCQLĐĐ về việc hướng dẫn về chế độ sử dụng đất và việc chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng không phải nhà ở.
Tuy nhiên, cần khẳng định công văn hướng dẫn này không phải là văn bản quy phạm pháp luật mà đây chỉ là một văn bản hành chính thông thường mang tính chất thông tin điều hành để thực thi các quy định của pháp luật hoặc chỉ đạo, giải quyết công việc cụ thể của cơ quan.
Nội dung của công văn cũng thể hiện tinh thần và các quy định đã có liên quan đến việc xác định và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng không phải nhà ở.
Đối với các loại hình như căn hộ du lịch, biệt thự du lịch có đủ điều kiện được chuyển nhượng theo quy định của pháp luật thì sẽ được cấp giấy chứng nhận theo các quy định liên quan đến Luật Đất đai.
"Hiện nay, tại các quy định của luật đất đai cũng vẫn ghi nhận việc cấp các loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, điều kiện cấp,… và vẫn chưa ghi nhận một loại giấy chứng nhận mới cụ thể cho loại hình Condotel này.Do đó, quyền sở hữu Condotel vẫn thuộc về chủ đầu tư", luật sư Tùng lưu ý.
Luật sư Hoàng Tùng cho rằng, nếu người dân muốn đứng tên chủ sở hữu thì sẽ cấp theo quy định về nhà chung cư (căn hộ chung cư). Nhưng như vậy sẽ lại quy lại bài toán mà chủ đầu tư đã đưa ra cho người dân ban đầu. Hoặc là chi tiền thêm để chuyển đổi và sang tên thành căn hộ chung cư, hoặc là thỏa thuận lại với chủ đầu tư.
Vì thế, những cá nhân hoặc tổ chức đang kinh doanh loại hình này (không phải chủ đầu tư) cần xem xét và cân nhắc kỹ lựa chọn và giải pháp sao cho phù hợp.
>>> Mời độc giả xem video Condotel sắp được cấp sổ đỏ:
Ngày 14/2, Bộ Tài nguyên & Môi trường ban hành Văn bản 703, do ông Mai Văn Phấn, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai ký hướng dẫn các Sở Tài nguyên và Môi trường việc cấp chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng không phải nhà ở, bao gồm một số loại hình mới gồm căn hộ du lịch (condotel), biệt thự du lịch, văn phòng kết hợp lưu trú (officetel)... Hướng dẫn này chi tiết về chế độ, thời hạn sử dụng đất và việc cấp giấy chứng nhận, là cơ sở để các địa phương cấp chứng nhận pháp lý cho loại hình trên.
Về chế độ, thời hạn sử dụng đất, Bộ cho biết, theo điều 48 Luật Du lịch năm 2017, căn hộ du lịch, biệt thự du lịch là cơ sở lưu trú du lịch, được phép kinh doanh dịch vụ và xếp vào là loại đất thương mại, dịch vụ.
Trong Luật Đất đai quy định rõ về chế độ (Điều 153) và thời hạn sử dụng đất thương mại dịch vụ (Điều 126). Theo đó thời hạn cho thuê đất đối với tổ chức để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ được xem xét, quyết định trên cơ sở dự án đầu tư hoặc đơn xin thuê đất nhưng không quá 50 năm.
Với dự án có vốn đầu tư lớn nhưng thu hồi vốn chậm, thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, thời hạn cho thuê đất không quá 70 năm. Khi hết thời hạn, tổ chức sử dụng đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng thì được Nhà nước xem xét gia hạn.
Về việc cấp sổ đỏ, Bộ Tài nguyên & Môi trường nêu rõ hiện đã có quy định. Theo đó, trong trường hợp các dự án có công trình đủ điều kiện được chuyển nhượng theo Luật Kinh doanh bất động sản, việc chứng nhận quyền sở hữu (sổ đỏ) quy định tại Điều 32 của Nghị định số 43/2014 và Nghị định số 01/2017 quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai. Về trình tự, thủ tục, hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận cũng được quy định đầy đủ tại các văn bản nói trên.
Bộ Tài nguyên & Môi trường đã đề nghị các Sở rà soát các dự án đầu tư đã được phê duyệt và việc giao đất, cho thuê đất của từng dự án để xác định mục đích, thời hạn sử dụng đất theo quy định. Trường hợp đủ điều kiện cấp sổ giấy chứng nhận sẽ được cấp với điều kiện không làm thay đổi quy mô, mục tiêu, quy hoạch của dự án.