Tiêu điều vì... điều!

Dẫn chúng tôi lên thăm vườn điều, bàn tay chai sần chỉ vào những cây điều đứng xác xơ, lá héo cháy, ông Nguyễn Danh Mạnh (xã Phước Lộc, huyện Đạ Huoai) nói: “Lần đầu tiên trong mấy chục năm qua, tôi thấy điều thiệt hại dữ dằn đến thế. Hết rồi, không còn hi vọng gì nữa...”. Ông Mạnh quê Bắc Giang, lên đây làm kinh tế mới đã 40 năm, trồng điều, sống nhờ cây điều. Các kiến thức trồng, chăm sóc, phòng bệnh cho điều, ông đã thuộc nằm lòng. Vậy mà năm nay, lão nông này phải rơi nước mắt, bất lực vì điều bệnh, chết, không có hạt.

Thực trạng người dân chặt bỏ điều để trồng lại giống điều mới hoặc các loại cây ăn quả khác cũng diễn ra khá phổ biến tại thị trấn Mađagui (huyện Đạ Huoai) và huyện Đạ Tẻh. Theo người dân tại các địa phương, cây điều không cần bỏ nhiều thời gian chăm sóc, giá cả được cải thiện theo từng năm nhưng niềm tin cây điều ổn định không còn vững chắc trong tâm trí nhiều người dân. Lý do họ chặt bỏ điều của họ cũng rất đơn giản: không để đất không một cách vô lý. Anh Trịnh Xuân Du (trú xã Hương Lâm, Đạ Tẻh) cho biết, trên địa bàn xã, nhiều gia đình dựa vào cây điều làm nguồn kinh tế chính. Tình trạng cây điều chết lá hàng loạt, nhiều gia đình đang đối mặt với nhiều khó khăn về cơm áo, gạo tiền. “Tôi mong muốn cơ quan chức năng cần thống kê, đánh giá thiệt hại và có chính sách hỗ trợ người trồng điều có điệu kiện phục hồi sản xuất” - anh Du chia sẻ.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp huyện Đạ Tẻh (Lâm Đồng), đến thời điểm này, toàn huyện đang có 7.104 ha/8.114 ha điều bị bọ xít muỗi và bệnh thán thư gây hại; trong đó, có 3.090 ha bị nhiễm bệnh trung bình từ 50 - 70%, 4.790 ha bị gây hại nặng trên 70% và 234 ha bị cháy khô không có khả năng hồi phục và trải đều ở 11/11 xã, thị trấn có cây điều bị sâu bệnh tấn công. Để giảm thiểu thiệt hại, UBND huyện Đạ Tẻh đã chỉ đạo các ngành chuyên môn hướng dẫn người dân cách phòng trừ sâu bệnh, đồng thời đề nghị Sở NNPTNT và Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật tỉnh hỗ trợ thuốc bảo vệ thực vật để diệt sâu bệnh.

Một cán bộ nông nghiệp huyện Đạ Tẻh cho biết, nguyên nhân gây ảnh hưởng năng suất điều năm nay là do những đợt mưa trái mùa kèm theo sương muối xuất hiện tại nhiều địa phương đã làm hoa điều bị hư hại cháy khô không thể đậu trái. Đây là điều kiện để bọ xít muỗi và bệnh thán thư bùng phát gây hại trên cây điều. Ông Phạm Xuân Tiện - Trưởng Phòng NN - PTNT huyện Đạ Tẻh khẳng định mùa vụ năm nay, hàng ngàn người dân trồng điều trên địa bàn rất lo lắng trước một mùa vụ thất bát, người dân tích cực triển khai mọi biện pháp phòng trừ sâu bệnh để cứu cây điều khỏi chết, còn năng suất cây điều vụ năm nay coi như mất trắng. Huyện Đạ Tẻh bị thiệt hại ước tính khoảng 4.162 tấn, thiệt hại ước tính vào khoảng 166 tỷ đồng. Ông Trần Quang Trừng - Trưởng Phòng NNPTNT huyện Cát Tiên cho biết, toàn huyện đã có trên 80% diện tích điều bị bọ xít muỗi và bệnh thán thư gây hại.

GĐ Sở NNPTNT tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Văn Sơn - cho biết đã nắm được thực trạng điều chết lá trên diện rộng xảy ra ở huyện. “Tình trạng này không riêng gì Lâm Đồng mà trên toàn quốc. Trước hết, chúng tôi đang triển khai các biện pháp ngăn chặn thiệt hại, bảo vệ cây cho sang năm ra quả. Tinh thần là cứu được cây nào hay cây đấy. Chúng tôi đang chỉ đạo các xã tiến hành thống kê thiệt hại và báo cáo lên sở. Sau đó sở sẽ đề xuất tỉnh mức hỗ trợ theo Nghị định 02 của Chính phủ về cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh” - ông Sơn nói.

Thực trạng dịch bệnh của cây điều năm nay tại Lâm Đồng cho thấy, chưa bao giờ người nông dân được an tâm “sống khoẻ” trên mảnh đất, với những cây con quen thuộc. Nước mắt, mồ hôi người nông dân vẫn đẫm trên những luống cày.