Câu lạc bộ bóng đá lâu đời nhất Italy Juventus vừa có thương vụ đình đám nhất hè năm 2018 khi chi hơn 130 triệu USD (phí chuyển nhượng) để sở hữu siêu sao Bồ Đào Nha Cristiano Ronaldo. Thương vụ khiến công nhân công ty xe hơi Fiat đình công phản đối. Sự liên quan của hai việc này nằm ở gia tộc đứng sau cả Juventus và Fiat.
Agnelli là gia tộc điều hành đế chế kinh doanh đa ngành hàng đầu của Italy. Gia tộc này được biết đến nhờ các thương vụ lớn trong ngành công nghiệp ôtô, là chủ sở hữu Ferrari từ năm 1969, Lancia (1969), Alfa Romeo (1986) và Chrysler (2009) và nắm giữ đa số cổ phần của câu lạc bộ bóng đá Juventus F.C.
Năm 2010, gia tộc Agnelli nắm quyền kiểm soát của nhà sản xuất lớn nhất của Italy Fabbrica Italiana Automobili Torino (FIAT), thông qua công ty đầu tư Exor.
 |
| Từ trái sang phải Gianni Agnelli, Vittorio Chiusano, Giampiero Boniperti, và Umberto Agnelli. Ảnh: MercoPress. |
Gia đình này thường được gọi là "nhà Kennedy của Italy” với vai trò lớn đối với lịch sử đương đại của Italy và hoạt động bảo trợ trong lĩnh vực nghệ thuật cũng như thể thao. Tính tới năm 2009, gia tộc Agnelli có hơn 200 thành viên.
Ông tổ của gia tộc là Giovanni Agnelli, người đã từ một nhà máy cơ khí xây dựng lên một nhà máy có tên Fabbrica Italiana di Automobili Torino (FIAT sau này). FIAT sau này trở thành nhà sản xuất xe hơi, xe tải, máy bay, xe tăng và linh kiện ngành đường sắt, trở thành công ty sản xuất lớn nhất trong ngành công nghiệp nặng tại Italy và hàng đầu ở châu Âu. Công ty này đóng góp 3% vào GDP của Italy.
Gia đình Agnelli trở thành chủ nhân câu lạc bộ Juventus vào năm 1923 và luôn tự hào là gia tộc yêu thể thao nhất trong lịch sử thể thao thế giới.
Người thừa kế đế chế nhà Agnelli là John Elkann, năm nay 42 tuổi, cháu ngoại của Gianni Agnelli (cháu nội của Giovanni Agnelli), một trong những trùm kinh doanh hàng đầu tại Italy và cũng là một trong những nhà công nghiệp lỗi lạc ở châu Âu vào những năm 1970 – 1980.
Trước đó, người thừa kế đầu tiên của Gianni là con trưởng của người em trai Umberto Agnelli - Giovanni Alberto, qua đời năm 1997 vì bệnh còn con trai duy nhất của Gianni là Edoardo thì tự sát vào năm 2000.
John được bổ nhiệm vào hội đồng quản trị của Fiat năm 21 tuổi và trở thành người đứng đầu gia tộc 7 năm sau cái chết của ông ngoại và Umberto Agnelli.
John đã biến đế chế đầu tư Exor trị giá 12 tỷ bảng của gia đình phát triển theo kiểu công ty đầu tư Berkshire Hathaway của tỷ phú Warren Buffett với việc sở hữu nhiều công ty trong các lĩnh vực như ôtô (như Fiat Chrysler, Ferrari), máy móc (CNH), tái bảo hiểm (PartnerRe), truyền thông (The Economist ) và bóng đá (Juventus). Hiện John Elkann là CEO kiêm chủ tịch của EXOR N.V và chủ tịch tập đoàn FIAT.
“John có cách tiếp cận hiện đại đối với các danh mục đầu tư của công ty”, David Herro, giám đốc đầu tư của Harris Associates – công ty sở hữu 7,3% cổ phần Exor, nhận xét.
Cách làm của John giúp Exor đa dạng hoá danh mục đầu tư cả về lĩnh vực lẫn vị trí địa lý. Xuyên suốt lịch sử, tài sản của gia đình Agnelli chủ yếu là từ Fiat. Tuy nhiên, giờ đây, nhà sản xuất ôtô này chỉ còn chiếm khoảng 25% trong danh mục đầu tư của Exor. Nhà máy tại trụ sở Turin của Fiat hiện có 34.000 công nhân, so với thời kỳ đỉnh cao 100.000 nhân viên.
Khoản đầu tư lớn nhất mà John thực hiện là thương vụ mua lại công ty tái bảo hiểm PartnerRe của Mỹ với giá 6,1 tỷ USD vào năm 2016 sau cuộc cạnh tranh khốc liệt để giành quyền thâu tóm công ty này. Trả toàn bộ bằng tiền mặt, đây là thương vụ lớn nhất trong lịch sử Exor.
Trong khi đó, người con thứ của Umberto Agnelli - Andrea Agnelli hiện là chủ tịch câu lạc bộ Juventus F.C., là thành viên thứ 4 của gia tộc Agnelli điều hành câu lạc bộ này (trước đó là cha, bác và ông nội của Andrea).
 |
| Andrea Agnelli (trái) và John Elkan. Ảnh: Tiscali Notizie. |
Ông được bổ nhiệm làm chủ tịch câu lạc bộ này vào năm 2010 lúc đó ở tuổi 35, khi Juventus đang thất thế trước các đối thủ cả trong lẫn bên ngoài Italy, trong bối cảnh bóng đá nước nhà rệu rã do tham nhũng, khủng hoảng kinh tế, chủ nghĩa địa phương và thiếu sự quan tâm của chính phủ.
Sau 7 năm điều hành, hậu duệ nhà Agnelli đã thay đổi hoàn toàn vận mệnh của Juventus. Juventus dưới thời Andrea được nhiều người xem là phiên bản tốt nhất với nhiều năm liên tiếp giành cúp vô dịch quốc gia Italy và 2 lần vào chung kết Champions League.
Andrea từng tuyên bố kế hoạch của ông với Juventus sẽ định hình lại nền bóng đá châu Âu.
Fiat và Juventus là hai di sản của gia tộc Agnelli, cũng là hai thứ mà các thế hệ của "vương triều" này luôn cố gắng duy trì và gìn giữ, là niềm tự hào của Italy trên trường quốc tế.