Ngày 11/09/2025, Ban Quản lý dự án dân dụng và công nghiệp tỉnh Vĩnh Long (chủ đầu tư) đã tiến hành mở thầu Gói thầu số 26: Mua sắm trang thiết bị dạy học các Trường THPT, DTNT trên địa bàn tỉnh. Gói thầu có giá trị 6.949.585.000 đồng, thuộc Kế hoạch lựa chọn nhà thầu dự án Nâng cấp, cải tạo mở rộng các Trường THPT, DTNT trên địa bàn tỉnh Trà Vinh (Thiết bị), đã thu hút sự tham gia của 14 nhà thầu, tạo nên một cuộc cạnh tranh đầy kịch tính ngay từ vòng mở hồ sơ đề xuất về tài chính.

"Cơn lốc" giảm giá và những con số biết nói

Theo biên bản mở thầu được công bố, bức tranh về giá dự thầu của 14 nhà thầu cho thấy một sự chênh lệch đáng kể. Mức giá bỏ thầu thấp nhất thuộc về Liên danh gói thầu số 26 (đứng đầu là Công ty CP giáo dục Mekong) với giá sau giảm là 5.392.109.540 đồng (giá dự thầu 5.646.188.000 đồng, giảm giá 4,5%). Mức giá này thấp hơn giá gói thầu khoảng 1,55 tỷ đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm khoảng 22,4%.

Xếp ngay sau là Công ty CP quốc tế MBA với giá dự thầu 5.492.748.000 đồng, thấp hơn giá gói thầu hơn 1,45 tỷ đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm gần 21%.

Trong khi đó, mức giá dự thầu cao nhất được ghi nhận là 6.611.829.000 đồng của Công ty CP Thi Trần. Như vậy, khoảng cách giữa giá dự thầu thấp nhất và cao nhất lên tới hơn 1,2 tỷ đồng. Sự chênh lệch lớn này đặt ra một câu hỏi lớn về cách các nhà thầu xây dựng đơn giá, cũng như tính khả thi của việc thực hiện hợp đồng với một mức giá cạnh tranh sâu như vậy.

Nếu chỉ xét trên yếu tố giá thấp nhất, Liên danh Gói thầu số 26 và Công ty CP quốc tế MBA đang có lợi thế lớn. Tuy nhiên, giá chỉ là một trong nhiều tiêu chí để xét chọn nhà thầu. Quá trình chấm thầu sẽ còn phải xem xét kỹ lưỡng các yếu tố về năng lực, kinh nghiệm và tính hợp lệ của hồ sơ dự thầu.

Năng lực nhà thầu: Yếu tố then chốt đằng sau mức giá

Cuộc đua về giá tại Gói thầu số 26 của Ban Quản lý dự án dân dụng và công nghiệp tỉnh Vĩnh Long là minh chứng rõ nét cho sức nóng của thị trường, nhưng đồng thời cũng làm dấy lên những băn khoăn về năng lực thực sự của các bên tham gia. Việc một nhà thầu có giá dự thầu bị xem là "bất thường" càng khiến dư luận quan tâm hơn đến quá trình đánh giá hồ sơ.

Một mức giá dự thầu quá thấp có thể tiềm ẩn rủi ro về chất lượng hàng hóa, tiến độ thực hiện, thậm chí là khả năng bỏ dở hợp đồng. Do đó, vai trò của tổ chuyên gia trong việc "soi" năng lực, kinh nghiệm của từng nhà thầu trở nên vô cùng quan trọng. Lịch sử hoạt động của 14 nhà thầu này ra sao? Họ đã từng thực hiện các gói thầu tương tự về quy mô và tính chất hay chưa? Tỷ lệ trúng/trượt trong năm 2025 của các đơn vị này như thế nào? Đây là những câu hỏi cần được làm rõ để có một cái nhìn toàn diện.

Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa các nhà thầu với chủ đầu tư và các đơn vị tư vấn (nếu có) cũng là một khía cạnh cần được xem xét trong lăng kính của sự minh bạch. Việc đảm bảo một môi trường cạnh tranh công bằng, nơi mọi nhà thầu đều được đánh giá khách quan dựa trên năng lực thực sự, là yếu tố cốt lõi để lựa chọn được nhà thầu tốt nhất, mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất cho nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Góc nhìn chuyên gia về quy định pháp luật

Trước những diễn biến của gói thầu, các chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu đã có những chia sẻ đáng chú ý. Theo chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã tạo ra một hành lang pháp lý ngày càng chặt chẽ, hướng tới mục tiêu cao nhất là "cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế".

Ông Giang phân tích: "Giá thấp là một lợi thế, nhưng không phải là tất cả. Luật pháp hiện hành cho phép bên mời thầu yêu cầu nhà thầu giải trình, làm rõ về tính khả thi của một mức giá bị cho là thấp bất thường. Nhà thầu phải chứng minh được các yếu tố cấu thành giá của mình là hợp lý, có thể đến từ giải pháp kỹ thuật ưu việt, nguồn cung ứng tốt, hoặc tối ưu hóa bộ máy quản lý. Nếu không giải trình thuyết phục, hồ sơ của nhà thầu có thể bị loại. Đây là cơ chế để ngăn chặn tình trạng bỏ giá 'phá thị trường' rồi sau đó không đủ khả năng thực hiện, gây ảnh hưởng lớn đến dự án".

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Quốc Vũ - Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng "trách nhiệm giải trình" là một trong những trụ cột của Luật Đấu thầu mới. "Theo tinh thần của Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15 và các thông tư liên quan như Thông tư 79/2025/TT-BTC, trách nhiệm của bên mời thầu và tổ chuyên gia là rất lớn. Họ phải thẩm định kỹ lưỡng các giải trình của nhà thầu. Mọi quyết định trong quá trình lựa chọn nhà thầu, đặc biệt là khi xử lý tình huống giá dự thầu thấp bất thường, đều phải được lập thành văn bản, ghi chép đầy đủ và có cơ sở pháp lý vững chắc để sẵn sàng cho các hoạt động thanh tra, kiểm tra sau này. Điều này đảm bảo quá trình lựa chọn nhà thầu không chỉ đúng luật mà còn phải chịu trách nhiệm đến cùng về quyết định của mình", Luật sư Vũ nhấn mạnh.

Kết quả cuối cùng của Gói thầu số 26 vẫn còn ở phía trước. Dư luận và các nhà thầu đang chờ đợi một quá trình xét thầu công tâm, khách quan từ Ban Quản lý dự án dân dụng và công nghiệp tỉnh Vĩnh Long, để đơn vị trúng thầu thực sự là lựa chọn tối ưu, đáp ứng cả hai tiêu chí: hiệu quả kinh tế và năng lực thực thi, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại các trường học trên địa bàn