Cuộc đấu trí chiến lược đầy kịch tính trước Điện Biên Phủ

Mục tiêu hàng đầu của cuộc đấu trí ấy là phải nắm bắt được chính xác ý đồ chiến lược của đối phương để xác định phương hướng chiến lược, xây dựng kế hoạch tác chiến chiến lược. Việc giữ bí mật ý đồ chiến lược là vô cùng quan trọng đối với cơ quan đầu não chỉ huy của mỗi bên.

Tướng bốn sao Na-va (Henri Navarre), 55 tuổi sang thay Xa-lăng (Raonl Salan) làm tổng chỉ huy mới của quân đội viễn chinh Pháp. Tính từ năm 1946, khi mở cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương đến tháng 5/1953, nước Pháp đã thay 7 viên tổng chỉ huy quân đội viễn chinh.

Vốn xuất thân là sĩ quan tình báo, Na-va rất coi trọng cơ quan phòng Nhì (deuxième bureau), mạng lưới điệp viên và tận dụng khai thác các nguồn tin tình báo từ mọi phía.

Ngày 19/5/1953, Na-va đặt chân đến Sài Gòn. Ngay sau đó, y đã lao vào cuộc nghiên cứu tình hình tại chỗ, chỉnh đốn lại cơ quan phòng Nhì, nâng tầm tình báo chiến lược và chỉ thị cho Bộ tham mưu bắt tay xây dựng đề án kế hoạch tác chiến chiến lược. Nhưng hiềm một nỗi, Bộ tham mưu của y chưa xác định được phương hướng tiến công chính của ta. Nhìn sang đối phương, Na-va và Bộ tham mưu của y tù mù như nhìn vào cánh rừng đại ngàn âm u Việt Bắc.

Trong thời gian ấy, tại đại bản doanh Bộ Tổng tư lệnh ta đặt trong rừng sâu, các cơ quan tham mưu đang ráo riết nghiên cứu và lên kế hoạch phương án tiến công chiến lược Đông Xuân 1953-1954 để Tổng quân ủy trình Bộ Chính trị Trung ương Đảng vào trung tuần tháng 10-1953.

Qua các cuộc chỉnh huấn chính trị, ta đã từng bước và triệt để làm trong sạch nội bộ các cơ quan Trung ương trong an toàn khu. Kỷ luật bảo mật phòng gian được nghiêm chỉnh thực hiện nên các tin tức không thể lọt ra ngoài khu căn cứ. Cục Bảo vệ quân đội phối hợp chặt với Nha công an Trung ương bắt gọn nhiều tên điệp báo của phòng Nhì Pháp tung vào căn cứ địa Việt Bắc.

Hè năm 1953 thực sự là mùa hè nóng bỏng. Ngoài việc tập trung quân cơ động lên đến 44 tiểu đoàn sẵn sàng hành binh tiến công, với khẩu hiệu "luôn luôn chủ động, luôn luôn tiến công", Na-va đã táo bạo chủ động mở 20 cuộc hành binh lớn nhỏ càn quét, tung biệt kích vào sâu hậu phương ta nhằm thăm dò ý đồ, phương hướng chiến lược của ta.

Trung tuần tháng 10 năm 1953, tại bản Tỉn Keo thuộc thôn Lục Giã, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, dưới chân núi Hồng, Bộ Chính trị Trung ương Đảng họp bàn phương án tác chiến Đông Xuân của Tổng quân ủy.

Trong thời gian này, Bộ Tổng tư lệnh ta đã nắm được nhiều điều quan trọng trong kế hoạch Na-va: Biết rõ số quân tăng viện từ Pháp và Bắc Phi sang, số lượng quân ngụy phát triển thêm, số binh đoàn cơ động GM (groupement mobile) địch vừa xây dựng được và viện trợ Mỹ tăng rất lớn, cùng với ý đồ tác chiến chiến lược mùa khô 1953-1954 của Na-va.

Nhiều nguồn tin khai thác được ở thông tấn, báo chí địch cũng như các nguồn tin tình báo do các cơ sở của ta trong vùng địch chiếm đóng báo ra rất trùng khớp với các báo cáo, phán đoán âm mưu địch của các cơ quan tham mưu liên khu.

Về đại thể, Bộ Tổng tư lệnh ta đã nắm được kế hoạch chiến lược hai bước của Na-va: "Thu Đông 1953 và mùa Xuân 1954 giữ thế phòng ngự chiến lược ở miền Bắc, tập trung một lực lượng cơ động lớn ở Đồng bằng Bắc Bộ để đối phó với cuộc tiến công của ta vào đây. Thực hiện tiến công chiến lược ở miền Nam nhằm chiếm 3 tỉnh tự do ở đồng bằng Liên khu 5. Đồng thời, đẩy mạnh việc mở rộng quân ngụy và xây dựng một đội quân cơ động lớn đủ sức đánh bại các đại đoàn chủ lực của ta. Từ Thu Đông 1954, sau khi đã hoàn thành những mục tiêu trên sẽ dồn toàn lực ra Bắc, chuyển sang tiến công chiến lược trên chiến trường chính giành thắng lợi lớn về quân sự, buộc ta phải chấp nhận điều đình theo những điều kiện của Pháp. Nếu ta khước từ, quân cơ động chiến lược của địch sẽ tập trung mọi nỗ lực loại trừ chủ lực ta".

Tất cả những tin tức tình báo khai thác được cũng như nhận định của Bộ Tổng tham mưu ta về âm mưu kế hoạch chiến lược của Na-va đều đã được đặt trên bàn họp của Bộ Chính trị.

Ngôi nhà Bộ Chính trị họp náu mình trên sườn đồi cây rậm rạp kín đáo, máy bay địch khó có thể phát hiện. Đường đi lối lại được canh gác bảo vệ nghiêm ngặt. Phiên họp với nội dung đặc biệt quan trọng, điều mà Na-va đang ra sức tìm kiếm, nên quy chế bảo mật càng hết sức nghiêm mật. Không như các cuộc họp thường lệ của Bộ Chính trị, văn phòng Trung ương Đảng không cử người đến ghi chép mà đồng chí Lê Văn Lương, Ủy viên Bộ Chính trị, trực tiếp làm thư ký cuộc họp.

Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp trình bày phương án tác chiến Đông Xuân 1953-1954.

Nghe xong, Bác Hồ nhắc lại tinh thần nghị quyết đầu năm 1953 của Trung ương Đảng: "Phương châm chung của cuộc chiến tranh giải phóng của ta là trường kỳ kháng chiến, tự lực cánh sinh, vì vậy ta không chủ quan khinh địch, không nóng vội, không mạo hiểm. Đánh ăn chắc, tiến ăn chắc, chắc thắng thì đánh cho kỳ thắng, không chắc thắng thì kiên quyết không đánh".

Rồi Bác giơ bàn tay lên, vừa nắm lại xòe ra nhiều lần vừa nói:

- Bàn tay nắm lại thành quả đấm mạnh. Nếu duỗi ra rất dễ bị bẻ gãy từng ngón. Ta phải có cách buộc khối quân cơ động của địch bị chia ra năm bảy mảng mà tiêu diệt dần, đặng làm cho chúng thất bại hoàn toàn.