Sam biển là loài vật sống ở các vùng ven biển Việt Nam, nơi có thủy triều cao. Về đặc điểm nhận dạng, loài sam biển có 6 chân và 4 mắt. trong đó hai mắt lồi ra ở bên thân và hai mắt còn lại ở trên đầu, nằm sát vào nhau. Đuôi sam có gờ với đầu nhọn hình tam giác rõ nét.
Thông thường, chúng sẽ sống thành một cặp trong suốt vòng đời của mình, vậy nên ngày xưa ông bà ta mới có câu “dính như sam” là vậy. Mỗi khi đi biển, ngư dân thường đánh bắt sam theo đôi. Nếu chỉ có một con dính lưới, họ sẽ thả nó về biển.
Nếu những người không biết sẽ nhầm con sam biểm với con so biển có nhiều độc tố, không may ăn phải so biển, cơ thể sẽ bị tê liệt, ngừng tuần hoàn, suy hô hấp và dẫn tới tử vong. So biển đi 1 mình và có kích thước nhỏ, khoảng 20-25cm, cân nặng dưới 1kg. Đuôi so biển không có gờ lưng và dạng tròn, không nhọn.
Anh Đại - chuyên bán hải sản ở Quảng Ninh cho hay: "Trước đây sam biển ít người biết tới nên giá thành rất rẻ, không ai mua. Còn bây giờ, loài này đã trở thành đặc sản hiếm, được giới sành ăn lùng mua.
Nếu đánh bắt đúng mùa thì sẽ thu được sam cái có nhiều trứng. Tuy nhiên, loài vật này chỉ sống được khoảng 3 ngày khi rời khỏi biển nên không phải thực khách nào cũng có cơ hội được thưởng thức các món ngon chế biến từ sam".
Sam thường được bán theo đôi, vào mùa khoảng 700.000 - 1.200.000 đồng/cặp. Thời điểm khan hiếm, ngư dân đánh bắt được ít thì giá sam có thể đội lên 1.500.000 đồng/đôi. Nhiều thực khách sẵn sàng trả giá cao nhưng không phải lúc nào cũng có sam để thưởng thức”, anh Đại chia sẻ.
Anh Đại nói thêm, sam biển là đặc sản nổi tiếng nhưng quá trình chế biến rất phức tạp và kỳ công, phải những người có kinh nghiệm hoặc các đầu bếp mới biết chế biến. Nếu sơ chế sam biển không cẩn thận có thể gây ngộ độc cho người ăn.
Từ sam biển có thể làm thành các món sụn sam nướng, thịt sam xào miến, sam xào sả ớt, chân sam xào chua ngọt, lẩu sam,... Nhưng ngon và phổ biến nhất, "được lòng" thực khách chính là món nộm thịt sam và chân sam xào chua ngọt.
Theo nhiều người có kinh nghiệm cho biết, không nên ăn quá nhiều trứng và thịt sam biển cùng lúc bởi các chất độc trong rong và tảo biển - thức ăn của sam có thể chưa phân hủy hết sẽ gây nguy hiểm đến sức khỏe người dùng.