Theo báo cáo của tờ Tin tức Bắc Kinh ngày 17/5, Tòa án nhân dân trung cấp số 2 Thượng Hải đã thông tin về việc người đàn ông 88 tuổi tên Ma sống một mình tặng bất động sản trị giá 3 triệu nhân dân tệ (10,6 tỷ đồng) cho một chủ sạp hoa quả gần nhà. Sau khi ông cụ qua đời, tranh chấp nảy sinh giữa chủ sạp hoa quả tên Liu và người thân của ông cụ về hiệu lực của "Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con", sau đó dẫn đến kiện tụng. Ngày 17/5, Tòa án nhân dân trung cấp số 2 Thượng Hải đã ra phán quyết sơ thẩm về vụ án.
Ông lão 88 tuổi tặng tài sản của mình cho chủ sạp hoa quả
Vợ chồng ông Ma có với nhau một cậu con trai. Năm 2011 và 2017, vợ và con trai duy nhất của ông Ma không may lần lượt qua đời. Sau đó, ông sống một mình tại ngôi nhà liên quan đến vụ kiện tụng. Anh Liu là chủ của một sạp hoa quả gần nhà ông Ma, người đã thường xuyên giúp đỡ, qua lại và chăm sóc ông rất chu đáo.
Năm 2017, sau sự ra đi của người con trai, ông Ma và Liu đã ký "Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con", ghi rõ rằng ông Ma sẽ tặng bất động sản, tiền và các tài sản khác cho Liu sau khi ông qua đời và Liu sẽ chịu trách nhiệm chăm sóc ông Ma từ thức ăn, quần áo, nhà ở, đi lại, chăm sóc y tế và các nghĩa vụ hỗ trợ khác.
Sau khi "Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con" được ký kết, vợ chồng anh Liu cùng con gái nhỏ chuyển đến ngôi nhà trong vụ án để sống cùng ông Ma.
Tài liệu ghi lại khi ông Ma còn sống.
Tháng 3 năm 2019, ông Ma và anh Liu đã đến một văn phòng công chứng ở Thượng Hải để công chứng “Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con”.
Ngày 31 tháng 12 năm 2021, ông Ma qua đời. Sau đó, giữa anh Liu và người thân của ông Ma nổ ra tranh cãi. Anh Liu khởi kiện ra tòa, yêu cầu được nhận ngôi nhà liên quan đến vụ án cùng tài sản trong nhà, tiền gửi ngân hàng và tiền lãi vốn thuộc về ông Ma.
Các chị gái, cháu trai và những người thân khác của ông Ma với tư cách là bị cáo, đã đặt ra câu hỏi về thỏa thuận kia. Họ cho rằng ông Ma mắc chứng rối loạn tâm thần trước năm 2017 và khả năng hành vi hạn chế; ông được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer khi nhập viện vào năm 2017, nên không có đầy đủ năng lực hành vi dân sự khi ký “Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con”, thỏa thuận này vô hiệu.
Thẩm phán: Ý muốn thực sự của ông cần được tôn trọng
Tòa sơ thẩm cho rằng không có chứng cứ chứng minh ông Mã bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc không có năng lực hành vi dân sự trong thời gian ký “Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con”. Cơ quan này cũng cho biết không có bằng chứng nào chứng minh rằng “Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con” kia không thể hiện ý định thực sự của ông Ma. Vì vậy, thỏa thuận này là sự thể hiện ý định thực sự của cả hai bên và có tính ràng buộc về mặt pháp lý.
Đồng thời, tòa sơ thẩm nhận thấy những bằng chứng do anh Liu cung cấp có thể chứng minh rằng sau khi ký thỏa thuận với ông Ma, anh đã hoàn thành nghĩa vụ chăm sóc cho ông Ma từ khi còn sống đến khi qua đời, lo toan việc chôn cất theo nguyện vọng của ông Ma. Vì vậy, tòa sơ thẩm đã ra phán quyết có lợi cho nguyện vọng của ông Ma. Tuy nhiên, người thân của ông không hài lòng với phán quyết này và kháng cáo lên Tòa án nhân dân trung cấp số 2 Thượng Hải.
Cộng đồng nơi ông cụ sinh sống (Nguồn: The Paper)
Sau khi xem xét lần thứ hai, Bệnh viện Trung cấp số 2 Thượng Hải cho rằng lão hóa là một quá trình liên tục và diễn ra từ từ, diễn biến của bệnh Alzheimer cũng vậy. Trong trường hợp này, dựa trên chẩn đoán y tế và thông tin bệnh sử hiện có, việc xác định ông Ma thiếu khả năng nhận thức khi ký thỏa thuận là chưa đủ.
Kết hợp phán đoán về trạng thái tinh thần và trạng thái nhận thức của ông Ma được phản ánh bởi người thân cũng như những người bình thường trong xã hội có tiếp xúc với Ma vào thời điểm đó, thật khó để kết luận rằng ông Ma không có đủ nhận thức rõ ràng.
Đối với ông Ma, việc thiết lập mối quan hệ thừa kế và cấp dưỡng với anh Liu là cách để ông thu xếp việc chăm sóc bản thân trong suốt cuộc đời và định đoạt tài sản của mình sau khi chết. Các quyền và nghĩa vụ trong mối quan hệ pháp lý này không vượt quá sự hiểu biết của ông Ma vào thời điểm đó.
Hơn nữa, hành vi ký kết thỏa thuận mà ông Ma tham gia là hành vi pháp lý kép, không chỉ là hành vi pháp lý đơn phương, bản thân hành vi pháp lý không gây bất lợi cho ông Ma. Vì vậy, Tòa án nhân dân trung cấp số 2 Thượng Hải khẳng định “Thỏa thuận thừa kế và quyền nuôi con” phản ánh đúng ý định của ông Ma và anh Liu, nội dung không vi phạm quy định của pháp luật, không ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của người khác và có tính ràng buộc về mặt pháp lý.
Trong thời gian sống với ông Ma, anh Liu đã chăm sóc và hỗ trợ tinh thần cho ông hàng ngày, đồng thời lo tang lễ sau khi ông Ma qua đời. Anh đã hoàn thành nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận. Cuối cùng, Tòa án nhân dân trung cấp số 2 Thượng Hải đã bác bỏ yêu cầu kháng cáo của người thân ông Ma và giữ nguyên bản án ban đầu.
Ngay sau khi thông tin được chia sẻ, cư dân mạng thể hiện sự ủng hộ với phán quyết của tòa án. Các bình luận đều thể hiện rằng việc gia đình anh Liu nay được thừa kế tài sản của ông Ma là hoàn toàn xứng đáng.
“Khi ông cụ một thân một mình thì những người thân kia ở đâu? Hay họ chỉ xuất hiện khi thấy quyền lợi?”.
“Anh ấy đã đảm nhận trách nhiệm chăm sóc ông cụ, lo liệu hậu sự chu đáo và được thừa kế đúng như thỏa thuận là hợp lý thôi”.
“Phán quyết này đúng đắn quá. Nếu những người thân kia bình thường quan tâm đến ông cụ thì ông cụ đã không như vậy”.