Vợ chồng anh Nguyễn Hữu Thắng (30 tuổi, ở xã Nghi Văn, huyện Nghi Lộc) là một trong số những nông dân đầu tiên ở Nghệ An tiên phong thử nghiệm mô hình nuôi gà ác lấy trứng và thịt gà ác thương phẩm. Vốn dĩ giống gà này không xa lạ mà còn được gọi là ô cốt kê, ô kê hay còn có tên khác là gà đen hay gà chân chì hoặc gà ngũ trảo… Đây là một giống gà có điểm đặc trưng là toàn thân và chân đều màu đen và có thịt bổ dưỡng, gà thường được chế biến thành món ăn gà ác tần dành cho những người cần tẩm bổ.
Gà ác có điểm đặc trưng là toàn thân và chân đều màu đen và có thịt bổ dưỡng
Thế nhưng giống gà này vốn chỉ nổi danh ở miền Tây, miền Nam mà ít thấy ở các tỉnh phía Bắc. Để đi đến quyết định đưa giống gà ác từ miền Nam về nuôi là những ngày "cân não" của anh Thắng, vì anh lo lắng liệu mô hình này có thành công, bản thân khi đó lại thiếu kiến thức, kỹ thuật, kinh nghiệm… “Tôi chọn nuôi gà ác lấy trứng vì hàm lượng chất dinh dưỡng trong mỗi quả trứng cao gấp đôi trứng thường, "cửa" tiêu thụ và giá trị kinh tế cũng rộng hơn”, anh Thắng cho biết.
Sau khi chuẩn bị mọi thứ sẵn sàng, anh Thắng nhập đàn gà giống đầu tiên về. Đó là một ngày giáp Tết năm 2021, Nghệ An lạnh cắt da cắt thịt. Từ Long An, gà giống vừa nở tròn một ngày được đóng thùng, đưa lên máy bay vận chuyển về Nghệ An. Cùng lúc đó ở quê nhà, anh Thắng lắp đặt hệ thống đèn sưởi trong 3 đơn vị chuồng, trang bị thêm dàn mát, hệ thống nước uống sạch tự động cho gà và đặc biệt là “hệ thống máy phát nhạc”. Tổng chi phí lúc bấy giờ lên đến 10 tỷ đồng, trong đó quá nửa là tiền vay ngân hàng.
Hệ thống chuồng trại nuôi gà ác, cho nghe nhạc của anh Thắng.
Lý do chi phí chuồng trại nuôi gà ác lớn như vậy là bởi gà nhập từ phương Nam nên khả năng thích ứng với thời tiết khắc nghiệt nơi miền Trung của loài gà ác kém. Mùa rét, trang trại phải sử dụng hệ thống đèn sưởi, mùa nóng, hệ thống quạt làm mát chạy suốt ngày đêm, kết hợp phun tưới bên ngoài chuồng để giảm nhiệt. Với hệ thống làm mát này, nhiệt độ trong chuồng luôn được duy trì từ 22-28 độ C, thấp hơn từ 10-12 độ so với bên ngoài.
Chưa kể việc chăn nuôi phải tuân thủ quy trình chăm sóc nghiêm ngặt, từ kiểm soát chất lượng đầu vào, thức ăn, môi trường và vaccine phòng bệnh. Anh Thắng còn cho gà nghe nhạc để chúng bớt bản tính hung dữ và hiếu chiến (gà ác thường mổ đồng loại tứa máu, rồi mổ vỡ trứng vừa đẻ ra), đồng thời gà vừa ăn nhiều hơn, lại đẻ trứng nhiều hơn. Dù tốn công chăm sóc, tiền đầu tư ban đầu cũng không nhỏ nhưng giá trị kinh tế mang lại của giống gà này ngoài mong đợi.
Sau 7 tháng mất ăn mất ngủ thì lứa gà đầu tiên mà anh Thắng cất công chăm sóc đã đẻ trứng. “Cầm quả trứng bé xíu chỉ nhỉnh hơn nửa quả trứng gà thường mà tôi sướng rơn", anh Thắng kể. Thời điểm hiện tại, trung bình mỗi ngày trang trại của anh thu 3.500-4.000 quả trứng. Với mức giá 3.000 đồng/quả, mỗi ngày ông chủ trang trại gà ác trẻ tuổi thu trên dưới 10 triệu đồng, chưa kể tiền bán phân gà.
"Số trứng này chủ yếu được nhập ra Thanh Hóa, Ninh Bình và một số thị trường phía Bắc. Riêng thị trường Thanh Hóa, nhu cầu tiêu thụ là 30.000-40.000 quả trứng/tuần, trang trại chỉ mới đáp ứng được một phần. Trong thời gian tới, trang trại có thể cung ứng cho thị trường khoảng 9.000 quả trứng/ngày", anh Thắng cho hay.
Xuôi về phía Bắc, trang trại nuôi gà ác đẻ trứng của anh Phan Trung Kiên, ở xã Đại Yên, huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội cũng là một trong những ví dụ điển hình cho mô hình “gà nghe nhạc, ăn thảo dược, đẻ trứng vàng”. Ở trang trại của anh Kiên, gà nghe nhạc từ lúc 6h sáng cho đến trưa. Gà ngủ trưa sẽ tắt nhạc, đến đầu giờ chiều lại bật cho gà nghe. Loại gà này thường chỉ nghe nhạc không lời để giảm stress và thúc đẩy sinh trưởng. Ở các góc chuồng đều được trang bị hệ thống loa để có thể truyền tải rõ nét âm thanh tới mọi khu vực chuồng nuôi.
Anh Phan Trung Kiên bên chuồng gà ác.
Anh Kiên cho biết, gà ác nuôi trong chuồng kín sẽ hoảng loạn khi có người đi vào cho thức ăn hay dọn dẹp chuồng trại. Con gà nghe nhạc thường xuyên thì nó trở nên hiền hơn rất nhiều. Đặc biệt, thức ăn dành cho gà ác anh Kiên cũng nói không với kháng sinh, không thức ăn công nghiệp trong trang trại của mình. Ngoài ra, anh cho gà ác ăn các loại thảo dược như tỏi ngừa bệnh đường hô hấp, vàng đắng là loại berberin tự nhiên, cà gai leo tốt cho gan phối trộn cùng với thức ăn để tăng sức đề kháng, phòng bệnh cho vật nuôi…
Chính vì đi đúng hướng, gà ác ở trang trại của anh Kiên phát triển tốt, sức đề kháng cao và đẻ trứng rất năng suất. Hiện trang trại của anh Phan Trung Kiên có khoảng 13.000 con gà đẻ trứng, cho ra khoảng 8.000 trứng mỗi ngày. Anh Kiên cũng nhanh chóng hoàn thành công nhận, cấp chứng chỉ OCOOP cho thương hiệu trứng sạch của nhà mình, giá bán 3.500 đồng đối với loại vừa, với trứng hai lòng đỏ giá sẽ khoảng 4.000-5.000 đồng/quả.
Thu hoạch trứng gà ác.
Hiện trang trại của anh Kiên giải quyết việc làm cho 4 lao động với mức lương từ 8.000.000 - 12.000.000 đồng/tháng. Trừ đi các chi phí nhân công, thức ăn và giống, mỗi tháng anh Kiên thu về từ 300.000.000 - 400.000.000 đồng lợi nhuận ròng từ chi phí bán trứng gà ác, thịt gà thương phẩm và phân gà. Từ hiệu quả khả quan ban đầu, anh Thắng đang xây dựng kế hoạch mở rộng quy mô chăn nuôi, đồng thời hướng tới đưa loại trứng giàu hàm lượng chất dinh dưỡng này vào hệ thống siêu thị hay các chuỗi cung ứng lớn.