Dù không phải mới xuất hiện nhưng năm nào cũng vậy, cứ đến đầu hè, chị em thành phố lại tìm mua hạt đác về làm đủ các món khác nhau như chè hạt đác, hạt đác sữa chua, hạt đác rim.... Loại hạt này giòn sần sật, có màu trắng đục, ngon và ngọt mát.
Hạt đác lấy từ cây đác trong rừng sâu ở các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên. Cây đác có hình dáng giống với cây chà là mọc hoang bạt ngàn trong rừng. Người dân địa phương cho biết phải mất 10 năm cây đác mới cho ra quả. Và từ khi cây này ra hoa tới khi thu hoạch quả phải mất 3 năm nữa.
Cây đác phải mất 10 năm mới ra quả, trước đây chúng mọc dại không ai ngó ngàng giờ được chị em thành phố tìm mua vào mỗi mùa hè
Nhìn bề ngoài, quả đác khá giống với quả dừa nhưng kích thước bé hơn. Chúng kết thành từng buồng căng tròn, xanh mướt, bổ ra mỗi quả có 3-4 hạt.
Đầu mùa hè, từ tháng 4 đến tháng 6 là thời điểm thu hoạch hạt đác. Từ thứ quả dại chỉ có người dân địa phương biết đến, những năm gần đây hạt đác "lên đời" thành đặc sản ở thành phố.
Trên chợ mạng, có cả loại hạt đác tươi và hạt đác rim sẵn, đủ các vị: rim chanh leo, rim dâu tằm, mix vị.
Bán hạt đác trên chợ mạng, chị Hoài Thương (ở Hà Nội) cho biết: "Ngoài bán hạc đác tươi, tôi còn rim theo đơn đặt hàng của khách. Trung bình mỗi ngày tôi bán 30kg hạt đác rim sẵn và vài chục cân hạt đác tươi".
Theo khảo sát, hạt đác tươi có giá khoảng 70.000 đồng/kg, hạt đác rim sẵn giá từ 90.000-150.000 đồng/kg tùy loại. Chị Thương lưu ý khi mua hạt đác rim sẵn cần tìm địa chỉ uy tín vì một số chỗ ngâm nước sẽ không còn độ giòn sần sật.
Hạt đác rim đường phèn
Cách phổ biến và đơn giản nhất để thưởng thức hạt đác là rim đường phèn. Hạt đác được rửa nhiều lần cho sạch, chần vào nước nóng già, nấu cho đến khi sôi lại khoảng năm phút thì vớt ra, xả với nước lạnh để không mất đi độ giòn. Mang phần hạt đác đã sơ chế này ngâm với đường phèn khoảng nửa tiếng cho thấm ngọt rồi rim trên chảo lớn, không cần thêm nước, đến khi đường sóng sánh, hạt đác có màu trong là hoàn thành.
Hạt đác rim dứa
Cách làm hạt đác rim rứa cũng giống hạt đác rim nhưng cho thêm dứa vào để tăng độ ngọt và thơm. Món ăn vặt này rất ngon nếu cho thêm vani và gừng để tăng hương vị. Bạn có thể sáng tạo thêm nhiều món khi thay thế dứa bằng hoa atiso, chanh dây, cà phê, ca cao… tùy sở thích.
Hạt đác ngũ sắc
Nếu không yên tâm khi mua hạt đác rim sẵn ở ngoài, sợ người bán sử dụng phẩm màu hoặc siro không đảm bảo, bạn có thể tự “nhuộm” hạt đác với màu tự nhiên từ những nguyên liệu tươi như nước ép lá dứa, cà rốt, củ cải đỏ…
Hạt đác chưng với đường cho đến khi sắp hoàn thành thì đổ thêm nước màu vào, đến khi chảo cạn nước và có độ keo thì hạt đác thành phẩm cũng có màu rất đẹp mắt, trong veo như những viên kẹo dẻo.