Từ xưa đến nay, cà chua là loại quả gia vị vô cùng quen thuộc với người dân Việt Nam. Cà chua có nhiều loại, tùy vào điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng mà chất lượng quả khác nhau.
Về đặc điểm bên ngoài, hầu hết quả cà chua nhẵn bóng, khi chín chuyển dần sang màu đỏ trông rất thích mắt. Nhưng vài năm gần đây, trên thị trường xuất hiện một loại cà chua xấu mã, méo méo, được chia thành từng múi có kích thước không đồng đều. Nhiều người thành phố tò mò mua về ăn thử vì lần đầu tiên nhìn thấy quả cà chua như vậy.
Theo tìm hiểu, đây là cà chua múi, một đặc sản vô cùng độc đáo ở Yên Châu, Sơn La. Quả này có kích thước lớn hơn so với cà chua thường, điển hình có những quả nặng tới 1kg.
Dù có mẫu mã không đẹp, nhưng những người từng thưởng thức giống cà chua này cho biết chúng nhiều bột, ngọt và chua dịu, thơm. Tháng 11 đến tháng 4 năm sau là thời điểm cà chua múi vào mùa.
Trước đây, cà chua múi Yên Châu sử dụng trong những bữa ăn thường ngày. Khi du lịch Sơn La phát triển, cà chua này được nhiều người biết đến. Từ đó, bà con mở rộng mô hình trồng nhưng theo kiểu truyền thống nên năng suất không cao.
Trên thị trường, cà chua múi Yên Châu có giá đắt gấp 2-3 lần so với cà chua thường, giá khoảng 40.000-50.000 đồng/kg. Khi thu hoạch, người dân sẽ cắt khi quả còn xanh ương để đảm bảo không bị giập trong quá trình vận chuyển. Loại cà chua này ưa đất thịt và phải giữ ẩm cho chúng, thường xuyên cắt tỉa nhánh.
Cũng như các loại cà chua thông thường, cà chua múi có nhiều vitamin, tốt cho sức khoẻ. Thành phần trong quả cà chua chứa nước 90%, glucid 4%, protid 0,3%, lipid 0,3% và rất nhiều vitamin A, vitamin B1, B2, C, PP, E, K và axit nicotin. Đặc biệt, trong quả cà chua còn chứa các chất khoáng như canxi, photpho, sắt, axit citric và axit malic, glucose và fructose, một ít sucrose và một keto-heptose.
Các công dụng của quả cà chua:
Ngăn ngừa ung thư
Nghiên cứu khoa học chứng minh cà chua và các sản phẩm làm từ cà chua có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi và ung thư dạ dày. Nguyên nhân là do cà chua chứa nhiều chất chống oxy hóa và chống viêm.
Ngoài ra, nồng độ carotenoid lớn trong cà chua cũng liên quan đến việc bảo vệ chống lại ung thư vú.
Tốt cho đường ruột
Theo một bài đánh giá đăng trên Tạp chí Biology vào tháng 2/2022, chế độ ăn nhiều cà chua có thể giúp đa dạng hóa hệ vi sinh vật đường ruột, có thể duy trì quá trình tiêu hóa cân bằng và hệ thống miễn dịch được tối ưu hóa.
Mặc dù nghiên cứu trong lĩnh vực này vẫn còn ở giai đoạn đầu, nhưng các thí nghiệm với chuột đã phát hiện ra rằng, việc bổ sung bột cà chua vào chế độ ăn uống, làm tăng đáng kể sự đa dạng và phong phú của hệ vi sinh vật đường ruột của loài gặm nhấm và giảm phản ứng viêm. Điều này cho thấy cà chua có khả năng điều trị bệnh viêm ruột.
Một hệ vi sinh vật khỏe mạnh, đa dạng có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe, bao gồm cải thiện khả năng miễn dịch, ngăn ngừa các bệnh như ung thư, viêm gan...
Hỗ trợ giảm cân
Cà chua chứa ít chất béo, hầu như không chứa cholesterol nên bạn có thể bổ sung loại thực phẩm này vào chế độ ăn uống hằng ngày cho những người ăn kiêng. Ngoài ra, nhờ hàm lượng chất xơ và nước nhiều, dạ dạy bạn sẽ cảm thấy no lâu hơn, giảm cảm giác thèm ăn, từ đó giảm cân hiệu quả và lành mạnh hơn.
Làm đẹp da
Cà chua rất có lợi với sức khỏe làn da. Từ lâu, cà chua đã được sử dụng trong nhiều phương thức và sản phầm làm đẹp da. Cà chua và những sản phẩm từ cà chua rất giàu lycopene và các hợp chất thực vật khác có thể bảo vệ chống lại cháy nắng. Theo một nghiên cứu, những người ăn 40 gam bột cà chua - cung cấp 16 mg lycopene - với dầu ô liu mỗi ngày trong 10 tuần sẽ giảm được 40% vết cháy nắng.
Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong cà chua cũng góp phần ngăn chặn quá trình lão hóa da, giúp bạn duy trì vẻ ngoài trẻ đẹp hơn.
Hỗ trợ sức khỏe tim mạch
Bệnh tim là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới.
Một nghiên cứu ở nam giới tuổi trung niên đã cho thấy sự liên kết giữa nồng độ lycopene và beta-carotene trong máu thấp với việc tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Ngày càng có nhiều bằng chứng từ các thử nghiệm lâm sàng cho thấy rằng việc bổ sung lycopene có thể giúp giảm cholesterol LDL (có hại) - một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh tim.
Các nghiên cứu đã chỉ ra việc tiêu thụ cà chua có lợi ích chống lại chứng viêm và các dấu hiệu của căng thẳng oxy hóa, do cà chua chứa nhiều chất chống oxy hóa. Những chất trong cà chua cũng cho thấy tác dụng bảo vệ lớp bên trong của mạch máu và có thể làm giảm nguy cơ đông máu. Đây đều là những lợi ích tốt cho sức khỏe tim mạch, bảo vệ chống lại bệnh tim.