Trái quăng là loại quả dân dã, mọc hoang dại ở bìa rừng, chân đồi thuộc Trung Bộ và Nam Bộ như Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Dương, An Giang… Với những người sinh ra và lớn lên ở các miền quê, chắc hẳn đây là món ăn vặt tuổi thơ khiến ai ăn thử cũng nhớ mãi cái hương vị của chúng.
Vào mùa hè, khoảng tháng 5 tháng 6 hàng năm là thời điểm trái quăng rừng vào mùa. Ngày xưa, đi dọc bìa rừng, không khó để bắt gặp trái quăng chín nhuộm đỏ, cây nào cũng lúc lỉu trái. Hợp khí hậu nắng gió của vùng đất này, cây quăng cứ thế phát triển, không cần ai chăm sóc hay bón phân.
Trái quăng là loại quả rừng có vị chua ngọt hấp dẫn
Theo tìm hiểu, trái quăng có tên khoa học là Alangium salviifolium (L.f.) Wang. Ngoài Việt Nam, cây này còn phân bố từ Ấn Ðộ qua qua Thái Lan, Campuchia. Khi chín, trái quăng đổi sang màu màu tím rượu vang hoặc ngả đỏ rất lạ mắt.
Chị Hải (ở Tri Tôn, An Giang) chia sẻ: "Trái quăng có mùi thơm rất riêng, vị chua ngọt hấp dẫn. Tuy lớp vỏ bên ngoài khá dày nhưng có thể bóc tách dễ dàng. Trước đây, thứ quả rừng này là món ăn vặt mà đám trẻ con rất thích. Mình còn nhớ cứ mỗi buổi trưa, hoặc hôm nào được nghỉ học về sớm, cả đám bạn sẽ rủ nhau ra bìa rừng để hái trái quăng.
Cây quăng khá cao nên để hái quả phải trèo, hoặc dùng sào trê để đập xuống. Chúng tôi còn dùng dép ném vào cành để trái quăng rơi xuống. Cả đám nhặt quả rồi chấm với muối ăn tại cây, vừa ăn vừa trêu đùa, cười vang".
Mùa hè là thời điểm trái quăng vào mùa
Chị Hải cho biết, bây giờ cây quăng ở quê chị không có nhiều, cũng không có ai trồng nên phải vào rừng mới hái được. Từng là thứ quả dại chỉ để ăn chơi, giờ đây trái quăng được nhiều người biết đến và tìm mua vì tò mò.
Tại chợ quê, trái quăng được bà con vùng núi hái, rồi bó thành từng chùm màu đỏ, bán với giá 10.000 đồng/chùm. Nếu mua theo cân sẽ có giá khoảng 30.000 đồng/kg. Người dân địa phương và những người ở xa quê, lâu ngày mới về đều tìm mua để nhớ về hương vị của tuổi thơ.
Thứ quả này giờ được người thành phố ưa chuộng
Anh Ba (ở Quảng Ngãi) chia sẻ: "Trước ăn trái quăng đến rát lưỡi, chúng mọc dại nhiều vô kể, cứ ra bìa rừng là hái được trái quăng về nhâm nhi cả ngày. Bây giờ tìm mua được trái quăng không dễ. Thỉnh thoảng về quê tôi mới thấy có người mang bán. Những lúc như thế, tôi sẽ mua hết cả mớ, rồi mang lên thành phố mời cả bạn bè và đồng nghiệp ăn quà quê. Thứ quả dại này có hương vị lạ và độc đáo khiến ai ăn thử cũng thích thú".
Không chỉ là một loại cây cho quả, cây quăng còn được xem là một phương thuốc quý trong Đông y tại các nước. Ở Ấn Ðộ, vỏ rễ quăng được dùng trị sốt và bệnh ngoài da, cũng dùng làm thuốc chống nôn mửa. Ở Thái Lan, vỏ thân dùng trị hen suyễn và trị bệnh tiêu hóa, gỗ được xem là bổ, dùng trị bệnh trĩ, quả dùng làm thuốc trừ giun.