Ở núi rừng Tây Bắc có một loại quả dại nghe tên rất độc-lạ, mấy năm gần đây trở thành đặc sản làm thành món ăn vặt được các chị em ở thành phố ưa chuộng, đó là trái mắc kham.
Theo tìm hiểu, trái mắc kham thường được gọi là quả me rừng hay chùm ruột núi, mận rừng, dưa cam tử. Một số dân tộc có những tên gọi riêng cho loại quả này: Mắc kham (người Tày), diều cam (người Dao), xì la liên (người Kơ ho).
Cây mắc kham mọc hoang dại, xuất hiện nhiều ở núi rừng Tây Bắc. Loại cây này ưa những khu vực đồi núi thưa, có nhiều ánh sáng, ở đó cây mới phát triển tốt và cho quả mọng, sai trĩu trịt. Quả mắc kham có hình cầu, khi còn non có màu xanh, khi chín quả chuyển ngả vàng.
Cây mắc kham có nhiều ở núi rừng Tây Bắc, sai trĩu quả vào mùa hè, làm thành món ăn vặt được nhiều chị em ở thành phố rất ưa chuộng
Không chỉ làm thành các món ăn vặt ngon miệng, xét về giá trị dinh dưỡng, quả mắc kham tươi chứa hàm lượng vitamin C. Người trưởng thành chỉ cần ăn từ 1 - 2 quả là có thể cung cấp đủ lượng vitamin C trong một ngày. Một số nghiên cứu khác chỉ ra, ăn quả mắc kham còn giúp chống lại bệnh chảy máu chân răng.
Là một "fan cuồng" của loại quả này, chị Minh Phương (ở Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ, mấy năm trước chị biết tới quả mắc kham khi một người bạn tặng hộp mắc kham ướp, ăn vừa giòn, vừa ngọt rất hấp dẫn. Sau đó, chị tìm mua mắc kham trên chợ mạng, rồi tự mày mò công thức làm món mắc kham ướp cho cả nhà thưởng thức vào mỗi mùa hè.
"Mỗi lần tôi mua cả chục cân ở trên chợ mạng, một nửa làm món mắc kham ướp, một nửa để ngâm đường làm thành siro mắc kham và ngâm rượu cho chồng uống dần", chị Minh Phương chia sẻ.
Theo đó, quả mắc kham ngoài ăn tươi thì có thể chế biến theo nhiều cách như ngâm rượu, ướp muối ớt, ướp đường, làm nước ép, làm mứt, làm mô mai… Nhưng mác kham ướp dấm, ướp đường là món ăn được yêu thích nhất, bởi có sự kết hợp hài hòa của 4 vị chua - chát - mặn - ngọt kích thích vị giác.
Mắc kham ướp đường, ướp dấm là món được nhiều người thích nhất
Ở Cao Bằng, mắc kham ướp là món nổi tiếng. Ngoài làm cho gia đình ăn, nhiều người còn làm bán trên chợ mạng, bán sỉ đi các tỉnh thành để kiếm thêm thu nhập từ loại quả dại này.
Chị Bích Nhàn - người bán các loại mắc kham trên chợ mạng chia sẻ, làm mắc kham ướp không khó, chỉ cần mua quả về rửa sạch, để ráo nước rồi đập giập cho quả dễ ngấm gia vị. Tiếp đến, cắt nhỏ ớt tươi, rau mùi tàu rồi pha với muối, đường, dấm sao cho vừa miệng rồi đổ hỗn hợp này vào bình có chứa quả mắc kham đã đập dập. Ướp xong, để khoảng hai ngày là ngấu ngon và đem ra ăn được.
Mắc kham tươi giá khá rẻ, chỉ dao động từ 25.000-40.000 đồng/kg tuỳ loại quả to nhỏ. Riêng mắc kham ướp sẵn do mất công nên giá đắt hơn, khoảng 100.000 đồng/bình.