Hà Giang là mảnh đất địa đầu của Tổ quốc, không chỉ có núi non hùng vĩ, du khách tới đây còn được khám phá văn hóa ẩm thực phong phú của nhiều dân tộc khác nhau. Ở nơi đây có những món đặc sản vô cùng lạ mà không phải lúc nào bạn cũng có cơ hội được thưởng thức, trong đó phải kể tới món thịt chuột của người La Chí.
Nhắc đến chuột, nhiều người nghĩ ngay tới loài bẩn thỉu, hôi hám thường sống trong hang hốc, đồng ruộng, nương rẫy. Nhưng với người La Chí (ở bản Phùng, Hoàng Su Phì, Hà Giang), thịt chuột lại là món không thể thiếu trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt, trong bất cứ lễ cúng gì của người dân nơi đây, từ cúng tổ tiên, cúng lúa mới, cúng xuống đồng, cúng rừng, cúng núi... đều không thể thiếu thịt chuột.
Anh Si (ở bản Phùng) chia sẻ: "Thịt chuột có quanh năm nhưng vào mùa lúa chín là thời điểm chuột ăn no nê thóc gạo, con nào con nấy béo tròn. Lúc này, đàn ông La Chí kéo nhau đi săn chuột khắp nơi. Hết mùa lúa, chuột đồng hết chỗ ẩn nấp, chui vào rừng trốn thì người dân lại đặt bẫy, đào hang để bắt chuột".
Theo anh Si, có nhiều cách để "săn" chuột. Người dân La Chí thường dùng những chiếc bẫy sập nhỏ. Bẫy được chế tác từ tre nứa, gồm 3 bộ phận là 2 thanh kẹp, một sợi dây giương cung bẫy và một hệ thống bẫy lật. Ngoài ra, người ta còn dùng bẫy đá. Hòn đá được dây nhấc căng một đầu. Mồi là một bông lúa được đặt dưới hòn đá. Khi con chuột gặm bông lúa, dây giữ sẽ bị tuột, tảng đá cùng lúc rơi xuống đè chết con chuột.
Tại các chợ ở Xín Mần, Hoàng Su Phì, những con chuột được mổ bụng, thui vàng ruộm bày bán với giá từ 70.000-90.000 đồng/kg. Du khách đến đây sẽ thưởng thức món thịt chuột tại các nhà hàng, quán ăn hoặc tìm đến các khu chợ để mua về thành phố làm quà cho người thân, bạn bè.
Nhìn thấy những con chuột núc ních nhiều người sẽ cảm thấy sợ khiếp vía, nhưng nếu lấy hết can đảm để thưởng thức, chắc chắn bạn sẽ bị mê hoặc. Những năm gần đây, thịt chuột La Chí thành đặc sản khoái khẩu khi du khách ghé thăm Hà Giang. Khi ăn sẽ cảm nhận được vị ngọt, dai thơm nức mũi, không có mùi hôi như mọi người vẫn nghĩ.
Người dân La Chí chế biến thịt chuột thành 2 món phổ biến:
Thịt chuột gác bếp: Chuột được làm sạch, ướp gia vị cho ngấm rồi treo lên gác bếp. Ở đây bếp được đốt ngày đêm, lửa và khói sẽ làm cho thịt chuột khô lại, cứng như khúc củi. Lúc đó người ta sẽ dùng chày đập rồi chấm muối tiêu. Hoặc có thể ngâm nước sôi cho nở ra, ướp gừng, hành tỏi rồi bỏ vào xào.
Thịt chuột nướng: Chuột được làm sạch lông rồi dùng que xiên qua, đem thui bằng rơm đến khi chuyển sang màu vàng. Sau đó người ta làm sạch nội tạng, rửa sạch rồi xát mắm muối, thảo quả, tiêu rừng cùng một số gia vị khác rồi mới kẹp vào que và nướng trên than củi. Các gia vị ướp vào khiến cho món thịt chuột nướng thơm lừng. Thưởng thức món thịt chuột nướng, nhắm với vài chén rượu ngon, ngắm ruộng bậc thang khiến du khách mê mẩn.
Ngoài ra, du khách đến đây còn có cơ hội được trải nghiệm hoạt động bắt chuột với người La Chí.