Vì sao giới trẻ dễ nghiện ma túy tổng hợp?

Những năm trước đây, người nghiện thường sử dụng ma túy truyền thống là heroin, thuốc phiện được vận chuyển và cung cấp từ vùng “tam giác vàng” qua đường biên giới thuộc tỉnh Điện Biên, Sơn La. Người sử dụng ma túy truyền thống có biểu hiện nghiện rõ ràng như mệt mỏi, bệ rạc, suy giảm về thể trạng, trí óc. Vì những dấu hiệu nghiện dễ nhận thấy của ma túy truyền thống, vài năm trở lại đây, người sử dụng nhất là giới trẻ có xu hướng chuyển sang dùng ma túy tổng hợp, phổ thông nhất là ma túy đá (methamphetamine), thuốc lắc (MDMA), ketamine, cỏ Mỹ...

Trong khi sử dụng heroin, con nghiện rơi vào trạng thái “phê” và thường tìm nơi yên tĩnh để hưởng thụ, cảm nhận thì người sử dụng ma túy tổng hợp rơi vào trạng thái “bay”. Người sử dụng ma túy tổng hợp bị kích thích mạnh và tìm nơi náo nhiệt, vui nhộn. Ảo giác mạnh đánh lừa bản thân khiến người chơi không cảm nhận chính xác về không gian, thời gian, khoảng cách dẫn tới việc cơ thể vượt qua giới hạn bản thân, thực hiện những hành động nguy hiểm mà không biết sợ hãi, mệt mỏi.

“Ma túy tổng hợp có sức hút đặc biệt, không gây mức độ lệ thuộc mạnh từng giờ, từng phút mà có thể kéo dài khoảng cách giữa các lần sử dụng hàng tuần, hàng tháng mà không lên cơn nghiện, vật thuốc như các loại ma túy truyền thống. Đa số giới trẻ lầm tưởng cỏ Mỹ, thuốc lắc, đá… không phải là ma túy, không gây nghiện nên mất cảnh và dễ dàng bị dụ dỗ, lôi kéo và tái sử dụng nhiều lần”, vị cán bộ cảnh sát nói.

Đại diện Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy CA Hà Nội cũng cho biết, những năm 2010-2011 ở Việt Nam rộ lên công nghệ sản xuất ma túy Czech bằng phương pháp Czech Nagai do một nhà khoa học người Nhật phát minh chỉ với những thiết bị, công cụ chế tạo đơn giản nhất. Phương pháp này khởi nguồn và phát triển từ Cộng hòa Séc. Sau đó, một số người lao động Việt Nam tại đây đã truyền nhau cách chế ma túy tổng hợp về nước sản xuất và bán cho người sử dụng với giá rẻ để kiếm lời.

Qua đấu tranh, đơn vị từng triệt phá, bắt giữ nhiều đối tượng. Điển hình, giữa năm 2013 các trinh sát triệt phá thành công chuyên án 187T, bắt quả tang Hoàng Tuấn Linh (SN 1981) về hành vi sản xuất trái phép chất ma túy, thu giữ hơn 24.000ml tiền chất để điều chế ma túy tổng hợp. Linh khai, trong thời gian học và làm việc tại Pháp, anh ta có sử dụng và nhận thấy ma túy đá ở đây sạch, ít tạp chất hóa học và khi sử dụng cho cảm giác thích thú hơn ma túy ở Việt Nam nên tìm cách nghiên cứu, chế tạo để thể hiện khả năng của bản thân. Với trình độ thạc sĩ dược quốc tế, Linh sớm học được cách chế tạo và về nước sản xuất tại nhà riêng mà người thân cùng gia đình không hề hay biết.

Một cán bộ Công an Hà Nội có nhiều năm tham gia công tác phòng chống tội phạm về ma túy, nhận định, đa số các bạn trẻ chưa nhận thức đúng đắn về các chất ma túy và tác hại của ma túy đối với cơ thể.

“Nhiều bạn trẻ tâm sự, họ sử dụng thuốc lắc, cỏ Mỹ vì sĩ diện, muốn thể hiện bản thân trước bạn bè. Một số tự cho rằng phải cắn kẹo, hút cỏ, đập đá mới thể hiện đẳng cấp dân chơi. Số khác sử dụng lần đầu thấy cảm giác hưng phấn kéo dài trong các cuộc vui, tiệc tùng, sinh nhật mà không lên cơn nghiện, thèm như heroin nên nghĩ rằng nó không có hại và tái sử dụng trong những lần sau” – vị này nói.

Ma túy tổng hợp có tác hại rất mạnh tới thần kinh, não bộ người sử dụng dẫn tới các bệnh giảm trí nhớ, tiếp thu và phản xạ thông tin chậm. Người nghiện, thường xuyên sử dụng rất dễ dẫn tới các bệnh về tâm thần. Hiện nay ở Việt Nam chưa có phác đồ cụ thể để điều trị các chứng bệnh do ma túy tổng hợp gây ra. “Để hạn chế người sử dụng ma túy thì yếu tố giáo dục nhận thức về bản chất, tác hại của ma túy cho thanh thiếu niên là tiên quyết để chính họ hiểu rõ bản chất, tự bảo vệ bản thân trước những cám dỗ. Kiến thức về ma túy cũng cần được đưa vào giảng dạy thành môn học trong các trường kèm những kỹ năng sống khác”, một cán bộ Phòng CSĐT tội phạm về ma túy khuyến cáo.

Tiến sĩ Trần Thị Hồng Thu, Trưởng khoa Lâm sàng - Bệnh viện Tâm thần Mai Hương cho biết, nhiều người lầm tưởng rằng khi ma túy đá thải sạch khỏi cơ thể thì mọi chuyện sẽ ổn. Sự thật không phải như vậy. Đào thải sạch sau 7 – 10 ngày, nhưng những tổn thương do ma túy gây ra cho não thì vẫn còn. Sử dụng nhiều lần hay 1 lần duy nhất đều có thể gây ra hậu họa tức thời hoặc về sau. Nhiều trường hợp đã ngưng sử dụng sau vài tháng hoặc vài năm bình thường nhưng sau đó bệnh tâm thần xuất hiện. Để giúp người nghiện vượt qua trạng thái cai và phòng chống tái nghiện hiệu quả cần phối hợp nhiều phương pháp điều trị (hóa dược, liệu pháp tâm lý cá nhân, liệu pháp gia đình, liệu pháp nhóm, liệu pháp lao động tái thích ứng tại cộng đồng…). Cần thiết lập mối quan hệ điều trị sau cai để giải quyết tốt các rối loạn trầm cảm và suy giảm nhận thức thường tồn tại rất lâu về sau.

Tiến sĩ Thu cũng cho biết, người nghiện ma túy có 10 biểu hiện dễ nhận thấy. Đó là, họ có cảm giác ăn không ngon miệng, bị giảm cân nhanh chóng trong thời gian ngắn; Lơ là việc học, năng suất lao động giảm; Có dấu hiệu miệng meth điển hình như sâu răng, đen răng, thiếu răng và nướu răng đỏ; Người nghiện ma túy đổ mồ hôi nhiều và có mùi như nước tiểu mèo; Họ thường có những mụn trứng cá lớn trên mặt; Luôn suy nghĩ hoang tưởng, nghi ngờ có người theo dõi, làm hại; Không có nhu cầu ngủ, luôn trong trạng thái tỉnh táo, có khi không cần ngủ cả tuần; Ngứa nhiều vùng da, chà xát nhiều lần tới chảy máu; Trong phòng ngủ rải rác các mảnh giấy bạc hình vuông bị cháy và các vỏ chai hoặc ống hút được sử dụng để hút ma túy đá; Tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt và suy nghĩ kỳ quặc.

Sử dụng nhiều lần hay 1 lần duy nhất đều có thể gây ra hậu họa tức thời hoặc về sau. Nhiều trường hợp đã ngưng sử dụng sau vài tháng hoặc vài năm bình thường nhưng sau đó bệnh tâm thần xuất hiện.