Trong tháng 9/2025, thị trường đấu thầu mảng cung cấp dịch vụ suất ăn học đường tại TP. Hồ Chí Minh ghi nhận sự thắng thế của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thực phẩm Huy Hoàng (gọi tắt là Công ty Huy Hoàng) khi liên tiếp được công bố trúng nhiều gói thầu giá trị hàng tỷ đồng.

Nhà thầu "quen mặt" và tỷ lệ trúng thầu tuyệt đối

Mới đây nhất, ngày 12/9/2025, bà Nguyễn Tưởng Nga, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Phạm Văn Chiêu, đã ký Quyết định số 284/QĐ-THCS.PVC phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Mua rau củ quả và hàng hóa thực phẩm có nhãn mác". Theo đó, Công ty Huy Hoàng (MSDN: 0315031964) đã trúng thầu với giá 2.903.152.000 đồng. Được biết, giá gói thầu này được phê duyệt trước đó là 3.115.363.000 đồng, như vậy, tỷ lệ tiết kiệm đạt khoảng 6,8%.

Theo dữ liệu, đây không phải là gói thầu duy nhất mà Công ty Huy Hoàng trúng trong thời gian ngắn. Kể từ đầu tháng 9/2025, doanh nghiệp này đã được công bố trúng toàn bộ 5 gói thầu đã tham gia, đạt tỷ lệ thắng 100%. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (bao gồm cả vai trò độc lập và liên danh) lên đến hơn 9,2 tỷ đồng.

Các chủ đầu tư đã lựa chọn Công ty Huy Hoàng đều là các trường THCS trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, bao gồm: Trường THCS Trường Sơn, Trường THCS Phan Văn Trị, Trường THCS Nguyễn Trãi, Trường THCS Phạm Văn Chiêu và Trường THCS Huỳnh Văn Nghệ (với tư cách liên danh phụ).

Những gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm 0%

Mặc dù tỷ lệ trúng thầu cao là một tín hiệu tích cực về năng lực của nhà thầu, nhưng khi phân tích sâu hơn về hiệu quả kinh tế, một số gói thầu lại cho thấy những con số đáng chú ý.

Điển hình, tại gói thầu "Mua thực phẩm khô, rau củ quả" do Trường THCS Trường Sơn làm chủ đầu tư, Công ty Huy Hoàng đã trúng thầu với giá 1.174.000.000 đồng. Điều đáng nói là, con số này chính xác bằng với giá gói thầu đã được duyệt trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu (1.174.000.000 đồng), tương đương với tỷ lệ tiết kiệm là 0%. Quyết định phê duyệt kết quả được bà Đỗ Thị Thanh Huyền, Hiệu trưởng nhà trường, ký ngày 05/9/2025.

Tương tự, tại Trường THCS Nguyễn Trãi, gói thầu "Cung cấp các loại rau, củ, quả… phục vụ năm học 2025-2026" có giá trị 2.000.000.000 đồng. Công ty Huy Hoàng trúng thầu với giá 1.990.000.000 đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm 0,5%, một con số rất khiêm tốn.

Việc các gói thầu mua sắm có tỷ lệ tiết kiệm thấp, thậm chí bằng 0, thường đặt ra nghi vấn về tính cạnh tranh trong quá trình lựa chọn nhà thầu, cũng như việc giá dự toán được xây dựng có thực sự tối ưu và sát với thực tế thị trường hay không.

"Lối đi riêng" mang tên "lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt"

Một điểm chung đáng chú ý của cả 5 gói thầu mà Công ty Huy Hoàng đã trúng là đều áp dụng hình thức "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt".

Theo quy định tại điểm n, khoản 4, Điều 84 Nghị định 214/2025/NĐ-CP, hình thức này được phép áp dụng cho "Gói thầu cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường hoặc mua thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào để thực hiện việc cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường cho học sinh bán trú, nội trú tại cơ sở giáo dục công lập". Quy trình thực hiện được nêu tại Điều 85, cho phép chủ đầu tư thương thảo, hoàn thiện hợp đồng với nhà thầu được xác định có đủ năng lực, kinh nghiệm.

Việc áp dụng quy định này là đúng về mặt pháp lý. Tuy nhiên, tinh thần cốt lõi của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc một loạt gói thầu cùng tính chất tại nhiều chủ đầu tư khác nhau đều áp dụng một hình thức lựa chọn nhà thầu không qua đấu thầu rộng rãi, và kết quả là một nhà thầu duy nhất trúng với tỷ lệ tiết kiệm thấp, có thể làm dấy lên những băn khoăn về việc liệu mục tiêu cạnh tranh và hiệu quả kinh tế có đang được đảm bảo ở mức cao nhất.

Góc nhìn từ chuyên gia pháp lý

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long, cho biết: "Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã có những quy định rất tiến bộ nhằm tăng cường cạnh tranh, minh bạch. Việc luật hóa các trường hợp đặc biệt là cần thiết để giải quyết những tình huống đặc thù, cấp bách. Tuy nhiên, người có thẩm quyền, chủ đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng khi áp dụng. Nếu gói thầu có tính chất phổ biến, nhiều nhà thầu có khả năng cung cấp, việc tổ chức đấu thầu rộng rãi vẫn nên được ưu tiên để tối đa hóa lợi ích cho nhà nước và xã hội, ở đây cụ thể là các em học sinh".

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Lê Tấn Việt nhận định: "Tỷ lệ tiết kiệm không phải là yếu tố duy nhất để đánh giá một cuộc thầu, nhưng tỷ lệ tiết kiệm bằng 0% hoặc quá thấp rõ ràng là một chỉ số cần xem xét. Nó cho thấy giá dự toán và giá đề nghị của nhà thầu không có sự chênh lệch, điều này ít khi xảy ra trong một môi trường cạnh tranh thực sự. Cần làm rõ quy trình xây dựng dự toán và quá trình thương thảo hợp đồng để đảm bảo không có sự lãng phí nguồn lực".

Bức tranh hoạt động đấu thầu của Công ty Huy Hoàng trong lĩnh vực cung cấp suất ăn học đường cho thấy nhiều điểm sáng về sự tăng trưởng của doanh nghiệp nhưng cũng đặt ra những câu hỏi cần được các bên liên quan làm rõ. Việc đảm bảo chất lượng bữa ăn cho học sinh là ưu tiên hàng đầu, nhưng nó cần song hành với sự minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng nguồn kinh phí đóng góp từ phụ huynh.