Mới đây, Trường Đại học Cần Thơ đã công bố kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Thiết bị tin học cho Trung tâm Đánh giá năng lực ngoại ngữ năm 2025". Theo đó, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Tin học - Điện tử - Điện lạnh Phi Long (MSDN: 1800438919), với giá trúng thầu là 1.311.360.000 đồng. Gói thầu này có sự tham gia của 4 nhà thầu khác, cho thấy có sự cạnh tranh về mặt số lượng. Tuy nhiên, việc Công ty Phi Long liên tục thắng thế tại chủ đầu tư này đang đặt ra nhiều vấn đề đáng quan tâm.

"Vượt mặt" 4 đối thủ nhờ giá tốt nhất

Gói thầu "Thiết bị tin học cho Trung tâm Đánh giá năng lực ngoại ngữ năm 2025" (Mã E-TBMT: IB2500384352-00), thuộc dự toán mua sắm cùng tên, do Trường Đại học Cần Thơ làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá được duyệt là 1.675.200.000 đồng, sử dụng nguồn vốn từ Quỹ Phát triển hoạt động sự nghiệp.

Theo Quyết định số 4908/QĐ-ĐHCT ngày 06 tháng 10 năm 2025 do ông Trần Trung Tính, Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ ký, Công ty TNHH Tin học - Điện tử - Điện lạnh Phi Long đã được phê duyệt trúng thầu. Mức giá trúng thầu của doanh nghiệp này là 1.311.360.000 đồng, thấp hơn giá gói thầu 363.840.000 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm đạt 21,72%.

Báo cáo đánh giá E-HSDT ngày 24 tháng 9 năm 2025 của Tổ chuyên gia cho thấy, ngoài Công ty Phi Long, có 4 nhà thầu khác đã nộp hồ sơ dự thầu, bao gồm: Công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ Long Vũ (giá dự thầu 1.315.699.200 đồng), Công ty TNHH P&N (giá dự thầu 1.392.000.000 đồng), Công ty TNHH TM DV Tin học Khải Hoàn Media (giá dự thầu 1.452.960.000 đồng) và Công ty Cổ phần đầu tư phát triển TGI Hà Nội (giá dự thầu 1.531.200.000 đồng).

Tổ chuyên gia đã tiến hành đánh giá theo quy trình 02. Theo đó, nhà thầu có giá dự thầu sau khi trừ giảm giá thấp nhất được xếp hạng thứ nhất để tiến hành đánh giá hồ sơ. Công ty Phi Long, với giá chào thấp nhất, đã được đánh giá đáp ứng các yêu cầu về tính hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật. Do đó, hồ sơ của 4 nhà thầu còn lại không được đánh giá ở các bước tiếp theo.

Hồ sơ năng lực "đồ sộ" và tỷ lệ trúng thầu cao bất thường tại một chủ đầu tư

Công ty TNHH Tin học - Điện tử - Điện lạnh Phi Long được thành lập từ năm 2001, có trụ sở tại thành phố Cần Thơ, do ông Lê Văn Tuấn làm giám đốc. Theo dữ liệu, nhà thầu này đã tham gia 168 gói thầu trên cả nước, trong đó trúng 81 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu chung là 48,21%. Tổng giá trị trúng thầu (bao gồm cả liên danh) lên đến hơn 77 tỷ đồng.

Riêng trong năm 2025, dường như là một năm hoạt động đấu thầu đặc biệt hiệu quả của Công ty Phi Long. Thống kê cho thấy, doanh nghiệp này đã tham gia 16 gói thầu và được công bố trúng tới 11 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu lên đến gần 69%.

Đáng chú ý nhất trong bức tranh hoạt động của Công ty Phi Long là mối quan hệ đấu thầu với Trường Đại học Cần Thơ. Dữ liệu cho thấy, đây là bên mời thầu "quen thuộc" nhất của Phi Long. Công ty đã tham gia tổng cộng 26 gói thầu do Trường Đại học Cần Thơ mời thầu và trúng tới 16 gói, đạt tỷ lệ trúng thầu lên đến 61,5%. Chỉ riêng trong năm 2025, ngoài gói thầu vừa trúng, Phi Long còn được phê duyệt trúng gói "Mua sắm thiết bị tin học và ngoại vi phục vụ giảng dạy và khảo thí cho Trung tâm Ngoại ngữ, Trường Đại học Cần Thơ năm 2025" với giá trị 696.846.000 đồng vào ngày 07/05/2025.

Một chủ đầu tư khác mà Công ty Phi Long cũng có "duyên" trúng thầu là Phòng Hậu cần - Công an thành phố Cần Thơ, với tỷ lệ trúng 8 trên 12 gói đã tham gia (tỷ lệ 66,7%). Tần suất trúng thầu dày đặc và tỷ lệ thắng áp đảo tại một số chủ đầu tư cụ thể, đặc biệt là Trường Đại học Cần Thơ, đang đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh thực chất trong các cuộc thầu này.

Luật Đấu thầu và yêu cầu về minh bạch, cạnh tranh

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, cùng với Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC, đã có nhiều quy định mới nhằm tăng cường tính minh bạch, công bằng, cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trong hoạt động đấu thầu. Việc một nhà thầu liên tục trúng thầu tại một chủ đầu tư không phải là điều cấm, nhưng nó đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan chức năng và xã hội để đảm bảo rằng lợi thế không đến từ các yếu tố ngoài năng lực.

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Lập, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết: "Luật Đấu thầu 2023 nhấn mạnh đến trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư trong toàn bộ quá trình lựa chọn nhà thầu. Việc một nhà thầu có tỷ lệ trúng thầu cao bất thường tại một đơn vị cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo không có hành vi vi phạm các quy định về bảo đảm cạnh tranh tại Điều 6 của Luật. Chủ đầu tư có trách nhiệm đảm bảo rằng hồ sơ mời thầu không đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu".

Dưới góc độ chuyên gia, ông Đào Giang, một chuyên gia về đấu thầu, nhận định: "Sự ra đời của Thông tư 79/2025/TT-BTC thay thế cho các thông tư cũ cho thấy quyết tâm của cơ quan quản lý trong việc chuẩn hóa và minh bạch hóa thông tin trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Dữ liệu công khai là công cụ quan trọng để báo chí và cộng đồng giám sát. Trong trường hợp của Công ty Phi Long và Trường Đại học Cần Thơ, cần phân tích sâu hơn về các đối thủ cạnh tranh trong từng gói thầu, giá dự thầu của họ so với giá trúng thầu, và liệu có sự lặp lại của một nhóm nhà thầu 'quen mặt' thường xuyên trượt thầu hay không".

Câu hỏi đặt ra là, liệu năng lực vượt trội của Công ty Phi Long có phải là yếu tố duy nhất làm nên chuỗi thắng thầu ấn tượng này? Và liệu quá trình lựa chọn nhà thầu tại các chủ đầu tư nói trên đã thực sự tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng, minh bạch và mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất cho nguồn vốn đầu tư hay chưa? Những vấn đề này cần sự quan tâm, giám sát của các cơ quan chức năng để thị trường đấu thầu ngày càng phát triển bền vững.