Bí quyết “hốt bạc” trong ngành bán lẻ của tỷ phú giàu nhất Hong Kong

Có lẽ một trong những yếu tố quan trọng nhất mang lại thành công của tỷ phú giàu nhất Hong Kong Lý Gia Thành là niềm đam mê dành cho công việc và chính sách “không nợ”.

Tỷ phú Hong Kong Lý Gia Thành có thể không còn là người giàu nhất châu Á, nhưng ông vẫn đang nắm giữ khối tài sản trị giá hơn 20 tỷ USD.

Lý Gia Thànhg phải gánh vác trách nhiệm lo kinh tế cho gia đình từ khi còn nhỏ. Sau khi gia đình ông từ miền Nam Trung Quốc di cư sang Hong Kong trong Thế chiến thứ 2, cha ông qua đời vì bệnh lao. Lý Gia Thành phải bỏ học khi chưa đầy 16 tuổi để làm công nhân tại một nhà máy.

Trong 4 năm dưới sự chiếm đóng của quân Nhật, ông gửi 90% số tiền kiếm được về phụ giúp mẹ ông. Có lẽ thành công khi còn trẻ với tư cách lao động chính trong nhà đã dạy cho ông những giá trị lớn, tạo tiền đề cho sự nổi tiếng về lòng bác ái của ông ngày hôm nay.

Tỷ phú Lý Gia Thành chịu ảnh hưởng rất nhiều từ những kinh nghiệm làm việc khi còn là một đứa trẻ. “Bất kể bạn khỏe mạnh và tài năng đến đâu, nếu bạn không có một tấm lòng rộng lượng và hào hiệp, bạn sẽ không bao giờ thành công”, ông Lý nói.

Ông Lý đã chứng tỏ là người có tầm nhìn và một lãnh đạo tài ba khi khai trương nhà máy đầu tiên vào năm 1950 ở độ tuổi 22. Nhà máy, Cheung Kong Industries, sản xuất hoa nhựa. Ông dự đoán rằng ngành nhựa và chất dẻo sẽ bùng nổ, và ông đã đúng.

Với số vốn vỏn vẹn 50.000 USD cùng với quyết tâm học hỏi và tìm hiểu về những xu hướng mới nhất, ông Lý Gia Thành đã thành công với Cheung Kong. “Mối tương quan giữa kiến thức và thương mại – chìa khóa của thành công – ngày càng chặt chẽ hơn bao giờ hết”, ông Lý chia sẻ.

Mặc dù phải bỏ học từ khi còn nhỏ và chưa bao giờ có bằng đại học, song ông Lý luôn luôn là “kẻ ngốn sách” và cho rằng thành công của ông là nhờ khả năng tự học. Chẳng hạn ông tự mình hoàn tất sổ sách kế toán của Cheung Kong trong năm đầu tiên hoạt động mà không có một chút kiến thức nào về lĩnh vực này cả – chỉ đơn giản là ông tự học từ sách giáo khoa mà thôi.

Cùng với kiến thức và hiểu biết sâu sắc, tỷ phú giàu nhất Hong Kong luôn coi lòng trung thành và danh tiếng là chìa khóa để thành công. Trong cuộc phỏng vấn năm 2006 với tạp chí Forbes, ông nói “Bất kỳ khi nào tôi nói “có” với một người nào đấy, đó chính là bản hợp đồng”.

Năm 1956, Lý đã từ chối một đề nghị có thể kiếm cho ông thêm 30% lợi nhuận (và cho phép ông mở rộng nhà máy) chỉ vì ông đã “hứa miệng” với một khách hàng khác. Giờ đây, ông vẫn luôn tuân thủ nguyên tắc này, kể cả khi điều đó đồng nghĩa với việc mất tiền.

Tầm nhìn xa trông rộng của ông Lý Gia Thành là với ngành nhựa và chất dẻo. Sau đó, ông một lần nữa thành công khi lao vào hoạt động phát triển bất động sản năm 1979 với việc mua lại Hutchison Whampoa – tạo tiền đề cho ông trở thành ông trùm bất động sản trước khi thị trường Hong Kong bùng nổ.

Tuy chủ yếu nổi tiếng với tư cách nhà phát triển bất động sản, song các công ty của Lý Gia Thành đang kiểm soát 70% hoạt động cảng biển và phần lớn hoạt động viễn thông và dịch vụ công tại Hong Kong. Ông cũng sở hữu phần lớn cổ phần tại Husky Energy, công ty của Canada. Ông đầu tư tài sản và quyền lực của mình vào nhiều lĩnh vực và vùng địa lý khác nhau, cho thấy ông không sợ phải học và trải nghiệm những điều mới mẻ.

Vị tỷ phú này bố trí cổ phần đầu tư một cách có chiến lược nhằm đảm bảo an toàn bất chấp nền kinh tế có biến động ra sao. “Tôi không quá lạc quan khi thị trường tăng trưởng tốt và cũng không quá bi quan khi thị trường ảm đạm”, ông nói.

Tuy nắm giữ nhiều cổ phần, song tính tiết kiệm – vốn mang tính sống còn trong thời thơ ấu của Lý – vẫn còn đi theo ông trong nghề nghiệp hiện tại. Chính sách “không vay nợ” của ông có nghĩa là các công ty hoạt động sao cho càng vay ít nợ càng tốt và bản thân Lý mua bất động sản bằng tiền kiếm được nhằm duy trì mức nợ cá nhân bằng 0.

Thói quen tài chính lành mạnh đã giúp ông Lý Gia Thành có được “tự do” để đầu tư vào công nghệ như một “sở thích được ăn cả, ngã về không” thông qua Horizons Ventures Ltd. Người bạn cũ của ông, Solina Chau, đang điều hành quỹ công nghệ này.

Lý Gia Thành là một trong những nhà đầu tư quy mô lớn đầu tiên đổ tiền vào Facebook. Ông chỉ đầu tư vào công nghệ mà ông coi là “đột phá” và nâng cao khả năng cạnh tranh của ông.

Bên bạnh đó, vị tỷ phú này cũng thích đổ nguồn “tiền dự phòng” (mad money) vào loại hình đầu tư đột phá này thay vì những thứ hữu hình.

Có lẽ một trong những yếu tố quan trọng nhất mang lại thành công của Lý là niềm đam mê ông dành cho công việc. Năm 2010, ông nói với tạp chí Forbes “Niềm vui thích quan trọng nhất đối với tôi là làm việc chăm chỉ và kiếm nhiều lợi nhuận hơn”.

Gần đây, báo chí tràn ngập các câu hỏi về khả năng sống sót của ngành bán lẻ truyền thống sau khi gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon liên tiếp có những động thái tấn công vào các thị trường truyền thống. Nhưng, chẳng biết ngành bán lẻ truyền thống sẽ "chết" ở đâu, tại Hong Kong (Trung Quốc), Tập đoàn A.S. Watson của tỷ phú Lý Gia Thành vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng như mơ, mỗi ngày lại mở mới 4 cửa hàng.

Bloomberg cho biết, chuỗi cửa hàng bán sản phẩm chăm sóc sức khỏe và mỹ phẩm Watsons của Tập đoàn A.S. Watson có tỷ suất lợi nhuận còn lớn hơn cả gã khổng lồ Amazon.com. Năm 2016, tỷ suất lợi nhuận của chuỗi Watsons tại Trung Quốc đạt 22%, cao nhất trong các thị trường hoạt động của hãng này.

Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, bà Malina Ngai - COO Watson Group- chủ sở hữu của 2 chuỗi bán lẻ mỹ phẩm và chăm sóc sức khỏe lớn nhất Hong Kong Watsons và Superdrug cho biết năm nay công ty dự kiến sẽ mở mới 1.400 cửa hàng trên toàn cầu, trong đó hơn 1/3 là ở Trung Quốc. Nhu cầu ở đại lục rất cao. Trung bình, chỉ chưa đầy 1 năm, tập đoàn bán lẻ mỹ phẩm và chăm sóc sức khỏe Watson Group trực thuộc CK Hutchison Holdings Ltd. đã có thể thu về vốn đầu tư ban đầu.

Động thái mở rộng của Watson trái ngược với quyết định rút lui của Marks & Spencer Group khỏi thị trường đại lục và tình trạng ế ẩm của nhiều thương hiệu xa xỉ như Louis Vuitton và Burberry. Năm ngoái, lợi nhuận của Watson tại Trung Quốc đạt 22% doanh thu - cao nhất trong số tất cả các thị trường của Watson.

Bí quyết nào đã giúp cho chuỗi bán lẻ của Watson không những đứng vững mà còn liên tục tăng trưởng, trong bối cảnh bức tranh bán lẻ ở nhiều nơi trên thế giới đã nhiều phần ảm đạm?

Câu trả lời nằm ở cách chọn địa điểm và tiền thuê mặt bằng. Watson chọn những nơi có lưu lượng giao thông cao như ga tàu và các tuyến phố, thay vì tìm đến các trung tâm thương mại. Điều này giúp công ty giảm thiểu chi phí vận hành ở Trung Quốc - nơi mà giá thuê mặt quá đắt đỏ đã trở thành một trong những nỗi ám ảnh của các nhà bán lẻ.

Theo Euromonitor, Watson hiện nay có 3.000 cửa hàng tại hơn 430 thành phố ở Trung Quốc - trở thành người chơi lớn nhất với gần 30% thị phần bán lẻ dược phẩm.

Tuy nhiên, Watson không chỉ hoạt động duy nhất trong mảng bán lẻ và thành công của hãng này không hề kém cạnh gì so với gã khổng lồ thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc là Alibaba. Bà Ngai cho biết trong 3 năm tới, Watson dự định sẽ đầu tư 160 triệu USD để cải thiện nền tảng công nghệ, nâng cao năng lực phân tích bộ dữ liệu lớn và xây dựng kho mới. Mục tiêu tăng trưởng doanh thu mảng online của Watson trong 3 năm tới ít nhất là 40%.

A.S. Watson, là mảng kinh doanh bán lẻ của tập đoàn Hutchison Holdings thuộc sở hữu của tỷ phú giàu nhất Hồng Kông Lý Gia Thành, mang về doanh thu 20 tỷ USD mỗi năm.

Đế chế kinh doanh của tỷ phú này bao gồm nhiều lĩnh vực, từ bất động sản, cảng biển, điện thoại di động, siêu thị, cho thuê máy bay đến dầu mỏ. CK Hutchison Holdings, công ty lớn nhất của tỷ phú Lý Gia Thành (nếu xét theo tài sản phi bất động sản) có hoạt động ở 56 quốc gia tính đến cuối năm 2015.

Cảng biển

Tỷ phú Lý Gia Thành đầu tư vào 48 cảng biển ở 25 quốc gia, bao gồm cả hệ thống cảng ở 2 đầu kênh đào Panama.

Bán lẻ:

Từ Watsons ở Châu Á đến Kruidvat ở Châu Âu, lĩnh vực bán lẻ của tỷ phú Lý Gia Thành có tất cả 12.000 cửa hàng ở 25 thị trường.

Cơ sở hạ tầng

Tỷ phú Lý Gia Thành đầu tư vào lĩnh vực nước sạch, gió, khí đốt, đường sắt và cho thuê máy bay.

Năng lượng

Tỷ phú Lý Gia Thành sở hữu công ty năng lượng Husky Energy ở Canada có hoạt động ở Mỹ và khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Viễn thông

Công ty của tỷ phú Lý Gia Thành cung cấp dịch vụ viễn thông ở Châu Âu và Châu Á.

Các lĩnh vực khác

Các khoản đầu tư khác của tỷ phú Lý Gia Thành là trong lĩnh vực y tế và xử lý nước thải.

Mặc dù có trụ sở ở Hong Kong, CK Hutchison kiếm lợi nhuận chủ yếu từ Châu Âu. Anh là thị trường lớn nhất của CK Hutchison ở Châu Âu, mang lại 34% lợi nhuận ở khu vực cho CK Hutchison.

Quỹ đầu tư mạo hiểm Horizons Ventures của tỷ phú Lý Gia Thành đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp và rất nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp nhận được vốn từ Horizons Ventures đã vô cùng thành công. Điển hình là:

Facebook – mạng xã hội: nhận được 120 triệu USD trong 2 năm 2007 và 2008. IPO năm 2012.

Spotify – dịch vụ âm nhạc trực tuyến lớn nhất thế giới: tỷ phú Lý Gia Thành đầu tư vào năm 2009.

Airbnb – sàn giao dịch chỗ ở: đầu tư của Lý Gia Thành vào Airbnb được công bố trong một bài viết năm ngoái.

Waze - ứng dụng thông tin giao thông: Lý Gia Thành đầu tư vào năm 2011, được Google mua lại năm 2013.

Siri - ứng dụng nhận diện giọng nói: được Apple mua lại năm 2010.

Skype - công ty dịch vụ viễn thông trực tuyến: Lý Gia Thành đầu tư vào năm 2005, được Microsoft mua lại năm 2011.

DeepMind – doanh nghiệp khởi nghiệp về trí thông minh nhân tạo: được Google mua lại năm 2014.

Blockstream - quỹ đầu tư vào tiền ảo Bitcoin: Lý Gia Thành rót vốn vào tháng 2/2016.

Humin - ứng dụng danh bạ điện thoại: được Tinder mua lại năm 2016.

Impossible Foods – công ty sản xuất thịt giả và bơ hoàn toàn từ thực vật: Lý Gia Thành rót vốn vào năm 2015, đồng thời nhận được vốn từ nhà sáng lập ra Microsoft Bill Gates.

Ambidio – công nghệ âm thanh: nhà soạn nhạc nổi tiếng Will.i.am (William James Adams Jr) cũng rót vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp này.

Slack – nền tảng phát triển ứng dụng làm việc cộng tác: Lý Gia Thành rót 50 triệu USD đầu tư trong năm 2015.