“Mất bò mới lo làm chuồng”
Ngày 15/5, trong buổi kiểm tra hiện trường và làm việc với tỉnh Đồng Nai, Thứ trưởng bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết, sau sự cố sập tường ở Vĩnh Long một năm trước, Bộ đã có văn bản chỉ đạo thực hiện đúng quy định việc thi công các mảng tường lớn trong các khu công nghiệp, song “đáng tiếc sự cố vẫn lặp lại”, khiến 10 người chết.
Trao đổi về vấn đề này với PV Người Đưa Tin Pháp luật, ĐBQH Bùi Xuân Thống - Phó Trưởng đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai - bày tỏ: “Theo tôi, để đảm bảo quyền lợi của người lao động, đòi hỏi cả người lao động và người sử dụng lao động đều phải có những am hiểu nhất định. Đặc biệt, trong ngành xây dựng, sự an toàn của người lao động phải được đặt lên hàng đầu. Trong pháp luật hiện nay đã có quy định rõ ràng về sử dụng lao động, nhưng vấn đề là thực hiện không nghiêm. Khi phát hiện phải xử lý nghiêm để có tính răn đe, tránh tình trạng tương tự xảy ra, đến khi sự cố xảy ra rồi mới khắc phục, giống như “mất bò mới lo làm chuồng”...”.
“Việc thanh kiểm tra thường xuyên các công trình xây dựng ở các địa phương phải được thực hiện một cách quyết liệt, tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Nếu trong quá trình thanh tra lao động có sai sót, khi phát hiện ra những người liên quan đến hành vi tiêu cực, “ăn tiền”, bao che, phải bị xử lý nghiêm trách nhiệm” - Ông nhấn mạnh.
Chia sẻ với PV Người Đưa Tin Pháp luật quan điểm đối với vấn đề sử dụng lao động, ông Châu Văn Thắng, Chủ tịch Liên đoàn lao động tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng: “Hiện nay, các chủ dự án thường thuê qua nhiều “thầu” trung gian, các “thầu” trung gian này thuê những người thợ không cần hợp đồng lao động. Những người lao động tự do này đang không có việc làm, cần có thu nhập nên đôi khi thấy có việc là làm, không cần biết đến hợp đồng lao động. Nếu họ ở trong một tổ chức tập thể nào thì có thể dễ dàng tuyên truyền, giáo dục, còn ở đây, họ là lao động tự do nên công tác này rất khó triển khai.
Vì vậy, phải có quy định chặt chẽ hơn, chủ dự án cần có những ràng buộc rõ ràng, quy định các “thầu” trung gian phải đảm bảo hợp đồng lao động và đảm bảo an toàn lao động. Bên cạnh đó, lực lượng thanh tra kết hợp với Liên đoàn lao động cũng được tiến hành thường xuyên hơn, rốt ráo hơn”.
Sự cố tái diễn do “phớt lờ” cảnh báo?
Cũng trao đổi với PV Người Đưa Tin Pháp luật, kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền (TP.Hồ Chí Minh) nhận định, vụ sập tường ở Đồng Nai có sự chủ quan của đơn vị thi công, trong khi một năm trước đã có trường hợp tương tự xảy ra ở Vĩnh Long.
Qua các hình ảnh từ hiện trường, vị kiến trúc sư cho rằng, với bức tường dài 109m, cao 8m nhưng có thể không có khe lún sẽ vô tình đã tạo một cộng hưởng lực, khi liên kết tải trọng lại sẽ rất dễ ngã nguyên mảng tường lớn khi có gió.
Ông chỉ ra: “Quan trọng với những bức tường này là việc tính toán bổ trụ phương đứng cũng như giằng ngang, độ dày tường hợp lý, chất lượng vữa hồ bê-tông, khe lún, tính toán tải trọng gió... đúng quy định thì mới tạo sự liên kết vững chắc.
Trong xây dựng, thường có hai loại tường là chịu lực và bao che. Các mảng tường bao che thường hay bị bỏ qua yếu tố chịu lực bản thân, chịu áp lực gió đó là điều rất nguy hiểm. Đối với các mảng tường lớn như tại công trình này khi xây, tuyệt đối phải đảm bảo các vấn đề cơ bản như: không xây trùng mạch vữa theo phương đứng; tường đủ dày tương ứng với diện tích tường, mác bê-tông vữa đúng tiêu chuẩn quy định; có giằng tường liên kết với hệ chịu lực của công trình, có bổ trụ đúng tiêu chuẩn; có giằng tường để bảo đảm mảng tường lớn dàn trải lực xuống móng, đà kiềng được đồng đều; không xây tường một lần cao hơn 2m.
Nếu quên đi một trong các yếu tố đó, tường đều có nguy cơ đổ sập. Tường quá dài và lớn phải làm bổ trụ mỗi 3m một cây và có giằng tường. Trong nhà công nghiệp như xưởng này, tường làm nhiệm vụ bao che là chính, rất có thể đơn vị thi công bỏ lơ yếu tố giằng tường và bổ trụ”.
Cuối cùng, kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền đúc kết: “Dưới góc độ khách quan, tôi cho rằng, đơn vị tổ chức thi công đã chủ quan, có thể thực thiện biện pháp thi công không đúng tiêu chuẩn, bảo hộ an toàn lao động không được thực hiện nghiêm túc.
Sau vụ sập tường năm trước, các cơ quan chức năng đã có những can thiệp kịp thời, đưa ra cảnh báo về những hiểm họa, nhưng đơn vị thi công này có thể đã... “quên”?! Các đơn vị “thầu” nhỏ lẻ không chuyên nghiệp, không có sự kiểm tra, giám sát thường xuyên thì những người thợ thường làm việc rất chủ quan, sơ sài, cẩu thả”.
Kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền nhấn mạnh: “Ở các công trình hoặc các đội thi công nhỏ lẻ thường tồn tại việc người sử dụng lao động không chú trọng đến hợp đồng lao động hay chế độ bảo hiểm cho công nhân. Về nguyên tắc, thợ hồ phải xuất thân từ những công nhân bậc 3/7 từ các trường cao đẳng xây dựng đào tạo, có kiến thức đọc hiểu bản vẽ, ý thức tốt về an toàn lao động,... nhưng ở Việt Nam, thợ hồ thường xuất thân từ những người thất nghiệp và xuất thân từ phụ hồ. Họ bị cuốn vào mưu sinh, không để ý đến những kiến thức an toàn lao động cơ bản. Khi xảy ra sự cố thì những người lao động này thiệt thòi nhiều nhất”.
Bà Trần Thị Diệu Thúy, Chủ tịch Liên đoàn lao động TP.Hồ Chí Minh cũng có những chia sẻ liên quan đến vấn đề này: “Người sử dụng lao động thường thuê người lao động thời vụ trong vài tháng, thực hiện không đúng luật; trong khi đó, nhóm người lao động cũng không hiểu về quyền lợi của mình, dẫn đến việc người sử dụng lao động lợi dụng, thỏa thuận ngầm không có hợp đồng lao động để không phải đóng bảo hiểm...
Chính vì vậy, trước đết, vấn đề quản lý Nhà nước phải được siết chặt, kiểm soát được điều này, địa phương phải phối hợp rà soát thường xuyên các đơn vị sử dụng lao động để phát hiện và xử phạt kịp thời theo quy định hiện hành, thậm chí, xử phạt thật nặng, đến mức rút giấy phép của doanh nghiệp, không cho kinh doanh sản xuất và sử dụng lao động nữa”.