Giảm thời gian đóng BHXH xuống 15 năm, nhiều người về già có lương hưu

Xung quanh việc Dự thảo sửa đổi Luật BHXH đề xuất giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm để được hưởng lương hưu, tại báo cáo thẩm tra dự thảo mới nhất, Ủy ban xã hội của Quốc hội cho biết, đang có hai loại ý kiến.

Ý kiến thứ nhất, tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm sẽ hấp dẫn người lao động hơn, tỷ lệ bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH sẽ tăng trong trung và dài hạn, cải thiện tính công bằng, đặc biệt với lao động có thu nhập thấp và không thường xuyên.

Ý kiến thứ hai, đề nghị giữ nguyên quy định 20 năm như hiện hành để đảm bảo tiền lương hưu được nhận không quá thấp và cũng tạo sự hấp dẫn cho chế độ hưu trí về mức hưởng, bảo đảm mức sàn an sinh xã hội nhất định.

Thực tế việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu còn 15 năm, thực chất mức hưởng 15 năm đối với nam chỉ còn 33,75%, trong khi đó nữ vẫn là 15 năm và mức hưởng là 45%, chưa đảm bảo công bằng, chia sẻ trong hệ thống bảo hiểm xã hội…

Ủy ban Xã hội thấy rằng, quy định về việc giảm số năm tối thiểu đóng BHXH xuống 15 năm là phù hợp với quan điểm định hướng của Nghị quyết số 28 và cũng là ý kiến của một số cơ quan của Quốc hội khi tham gia thẩm tra dự án Luật.

Việc này cũng tạo điều kiện, thu hút nhóm người lao động cao tuổi (từ 45 tuổi đến 55 tuổi), thậm chí kể cả đối với một số nhóm đối tượng đã hưởng chế độ BHXH một lần có thể tham gia hoặc quay lại tham gia BHXH để được hưởng lương hưu.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, việc điều chỉnh giảm thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ hưu trí với mức tối thiểu là cần thiết để khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian, chờ nhận lương hưu khi đến tuổi quy định, đồng thời tạo cơ hội giữ người lao động ở lại trong hệ thống BHXH.

Việc giảm điều kiện về thời gian tối thiểu đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí sẽ góp phần thúc đẩy tính liên kết đa tầng, linh hoạt của hệ thống.

Cho dù trong trường hợp đóng BHXH tối thiểu chỉ hưởng mức lương hưu khiêm tốn so với những người có thời gian đóng dài và đầy đủ, nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, được đóng BHYT, được hưởng chế độ tử tuất khi mất, góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động.

Tuy nhiên, để có cơ sở vững chắc giúp Quốc hội xem xét, quyết định, Ủy ban Quốc hội đề nghị Chính phủ cần giải trình kỹ lưỡng, thuyết phục về việc thay đổi này ở cả khía cạnh nguyên tắc đóng - hưởng, chia sẻ của BHXH, khía cạnh kinh tế của vấn đề hay việc thay đổi quan điểm về mức sàn an sinh xã hội tối thiểu ra sao khi sửa đổi luật lần này.

Đặc biệt cần thể hiện rõ quan điểm về lương hưu của một số nhóm lao động (bán chuyên trách, xã thôn) sẽ hưởng mức lương hưu thấp hơn chuẩn nghèo, khi đó điều chỉnh để cao hơn không, dự báo về nguồn ngân sách sẽ chi trả.

Thậm chí phải đánh giá cụ thể liệu việc giảm thời gian đóng BHXH liệu có tạo điều kiện cho người lao động nhiều lần “rút bảo hiểm một lần” không.