Kỳ 2: (kỳ cuối): Người có duyên với tiên nữ
Trong khung cảnh tối như mực, chúng tôi luôn hướng con mắt ra ngoài hang đá, nơi tiếng mưa đang rơi rả rích trên đám lá rừng. Những nghi vấn về ông Nguyễn Văn Xuân (Bài 1: Người đàn ông kỳ lạ trong ngôi miếu thờ tiên nữ), người đàn ông dẫn đường cho chúng tôi lên miếu tiên trước đó chính là hậu duệ của chàng trai Mường năm nào, người đã trót si mê và nhìn trộm hình dáng ba nàng tiên dường như có cơ sở.
Cái cách mà ông Xuân kể chuyện về miếu tiên, về quần thể khu di tích động Thăng rất hấp dẫn. Không đơn giản chỉ là người trông miếu, dường như ông Xuân còn là người hiểu rõ từng lùm cây bụi cỏ ở động tiên. Dù đã có gia đình, bận trăm công nghìn việc nhưng mỗi lần nghe tin có khách phương xa ghé thăm động tiên là ông Xuân đều nhiệt tình làm hướng dẫn viên du lịch.
"Đời cha, ông tôi đều là những người gắn bó với động tiên. Từ nhỏ tôi đã nghe họ kể những câu chuyện ly kỳ về truyền thuyết ba nàng tiên xinh đẹp. Những câu chuyện đẹp như cổ tích ấy khiến tôi yêu thích và muốn gắn bó và làm điều gì đó cho nơi này. Mặc dù có gia đình nhưng thời gian tôi dành cho động tiên cũng rất nhiều. Tôi không biết tổ tiên của mình có phải là chàng trai bản Mường năm nào đã trót phải lòng tiên nữ nhưng bản thân tôi cảm thấy mình có phần trách nhiệm lớn lao đối với khu di tích động Thăng", ông Xuân cho hay.
 |
| Bức "phù điêu" thạch nhũ mô tả lại hình dáng ba nàng tiên. (Ảnh: Kim Thược) |
Theo ông Xuân, đây là chốn linh thiêng nên người có cơ duyên mới ở lại được. Đã nhiều người muốn làm thủ từ ở ngôi miếu này nhưng họ chỉ làm được một thời gian ngắn là bỏ bởi chưa đủ tâm đức.
Trước đây, động không được ngăn nắp và có ban thờ tiên nữ như thế này. Bát hương chỉ được đặt sau một một cây cọ và người dân lấy chiếc khăn đỏ phủ lên một tấm đá nhọn tượng trưng cho ban thờ tiên nữ.
Cho tới một ngày, có người trong xóm Thăng đỗ trạng nguyên và làm quan lớn trong triều. Mặc dù là vị quan thanh liêm, được dân làng yêu mến nhưng bao năm hai vợ chồng sống với nhau vẫn không có một mụn con. Khi hai vợ chồng trạng nguyên lên miếu ba cô cầu nguyện, chỉ ít lâu sau người vợ mang bầu và sinh quý tử.
Để tạ ơn ba cô tiên đã ban phước lành, vị quan đã cho người tạo nên chiếc ban thờ bằng gỗ quý có kiến trúc hình chữ nhất, phía trên có chạm nổi hình lưỡng long chầu nguyệt, hai bên trụ của ban có hai dòng câu đối bằng chữ Hán.
 |
| Ban thờ ba cô tiên. (Ảnh: Kim Thược) |
Theo ông Xuân, vị quan là người hay chữ cho nên đến nay vẫn chưa ai biết được ý nghĩa của hai câu đối trên ban thờ. Mặc dù các cụ bô lão có nhiều năm nghiên cứu về chữ nho tuổi đã 80 nhưng vẫn chưa ai dịch được ý nghĩa của câu đối này. Đến bây giờ những dòng chữ trên thanh gỗ vẫn bí ẩn chưa có lời giải đối với người dân xóm Thăng.
Những chuyện ly kỳ xoay quanh miếu Ba Cô Tiên
Ông Xuân tiếp tục câu chuyện về miếu Ba Cô Tiên: "Các cụ cao niên trong làng có kể lại, trên con đường vào động Ba Cô Tiên người ta phải đi qua một tấm đá bằng phẳng dưới gốc cây bát. Tấm đá đó chính là cửa gác và có con linh dương trắng đứng túc trực ngày đêm.
Một ngày nọ, có người thợ săn đi lên động và mang theo cung tên với âm mưu muốn giết hạ con linh dương. Khi người đàn ông này vừa bắn hạ con linh dương, cả người đàn ông và con linh dương đều biến mất mà không ai tìm thấy xác. Nhiều người cho rằng, người thợ săn ấy đã bị ba cô tiên trừng phạt và bị đẩy xuống dưới thung lũng".
Không chỉ là truyền thuyết, theo ông Xuân ngay trong làng này cũng nhiều kẻ gian đã bị trừng phạt: “Ở đây còn có một chiếc chuông đồng rất lớn, năm ấy bỗng dưng chiếc chuông biến mất. Mấy ngày hôm sau dân làng phát hiện chiếc chuông bị vứt bỏ ở xã bên. Thì ra kẻ lấy trộm cho rằng chiếc chuông được làm bằng đồng đen giá trị nên lấy cắp mang đi bán.
 |
| Ông Nguyễn văn Xuân - người nhang khói ngôi miếu Ba Cô Tiên. (Ảnh: Kim Thược) |
Khi hắn ôm chiếc chuông đi có người đã nhìn thấy. Chỉ ít lâu sau, gia đình nhà người đàn ông này tan nát, vợ chồng li dị, hắn hết lang thang trong Nam lại ngoài Bắc. Cuộc sống ngày càng nghèo túng, khó khăn hơn.
Rồi còn có kẻ nửa đêm vào động tiên trộm rượu thờ trong miếu. Hắn lấy xuống uống mất một nửa, còn thừa hắn lại đặt lên bàn thờ. Mới đây, người này đã mất sau một cơn bạo bệnh".
Với nhiều người dân địa phương ở đây động tiên là nơi vô cùng linh thiêng, cầu được ước thấy. Tuy nhiên, nếu là kẻ tham lam, ích kỉ đến động tiên cầu khấn sẽ không thiêng, người dối trá đến động tiên nhất định sẽ bị trừng phạt. Bởi vậy, người dân đến với động tiên phải một lòng thành kính.
"Ngày 6/1 hàng năm, người dân khắp nơi về đây trẩy hội cầu may. Các trò chơi như ném còn, múa hát cũng được tổ chức nhộn nhịp. Trai gái đến cầu duyên đều có đôi có cặp, họ cùng nhau hát ca sau đó cùng nhau phá cỗ, uống rượu vui vẻ. Mới đây, UBND tỉnh Hòa Bình đã ghi nhận động Ba Cô Tiên là một di tích lịch sử văn hóa cần được gìn giữ và bảo tồn", ông Xuân cho hay.
Câu chuyện của ông Xuân kết thúc cũng là lúc cơn mưa rừng đã ngừng rơi tí tách. Bên trong, chiếc ban thờ ba nàng tiên vẫn còn nghi ngút khói hương. Mùi hương trầm quyện với mùi hoa ly khiến cho những câu chuyện ông Xuân vừa kể về động tiên thêm phần bí ẩn. Ngẩng đầu nhìn phía trên nóc hang động, tôi có cảm giác hình ảnh ba nàng tiên đang nhảy múa trước mắt.
Theo ông Xuân, đây là thạch nhũ tự nhiên chứ không phải do con người tạo ra. Thạch nhũ như bức phù điêu mô phỏng lại cuộc sống sinh hoạt của ba nàng tiên. Người thì nhìn thấy ba nàng đang nhảy múa hát ca, người thì nhìn thấy ba nàng đang xách nước dệt vải. Riêng bản thân tôi thì nhìn thấy hình ảnh của ba nàng tiên đang thả suối tóc dài mượt mà xuống con suối yên bình và xanh ngắt.