Sự thay đổi về tổ chức biên chế của Quân đội Trung Quốc
Kể từ khi thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (năm 1949) đến nay, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) luôn giữ kỷ lục là quân đội có số lượng quân đông nhất thế giới.
Vào thời điểm cao nhất, PLA có tới 6 triệu quân, biên chế tới 70 quân đoàn.
Sau khi tiến hành cải cách mở cửa (năm 1978), nền kinh tế Trung Quốc có những bước phát triển thần kỳ; đồng thời chính sách hiện đại hóa quân đội đã đưa Quân đội Trung Quốc phát triển hiện đại hơn và số quân cũng giảm đi theo thời gian.
Theo tờ Sina, trong Quân đội Trung Quốc, quân đoàn là đơn vị tổ chức biên chế chiến đấu lớn thứ hai, chỉ đứng sau cấp quân khu.
Trong đợt cải cách quân đội Trung Quốc mới nhất gần đây, số quân đoàn của Trung Quốc giảm xuống còn 13 và được coi là xương sống sức mạnh của lục quân Trung Quốc. Vậy một quân đoàn của Trung Quốc có bao nhiêu quân?
Trước hết, Quân đội Trung Quốc được tổ chức thành các quân binh chủng khác nhau, bao gồm lục quân, hải quân, không quân, binh chủng tên lửa và lực lượng hỗ trợ hậu cần chung; đặt dưới sự lãnh đạo thống nhất của Quân ủy Trung ương.
Trong số các quân binh chủng, Lục quân là lực lượng chủ yếu từ trước đến nay của PLA, trong khi Lực lượng Không quân là lực lượng có quân số ít nhất; và quân đoàn chỉ tổ chức ở quân chủng Lục quân.
13 quân đoàn (tương đương 120 lữ đoàn) được phân bố trong 5 quân khu; không chỉ là lực lượng trụ cột của quân đội Trung Quốc, mà còn là lực lượng khá lớn trên thế giới.
Hiện tại PLA hiện có tổng cộng khoảng 2 triệu quân nhân đang tại ngũ, trong đó lục quân gồm khoảng 1 triệu quân, biên chế thành 13 quân đoàn, mỗi quân đoàn có khoảng 80.000 quân.
Cải cách quân đội Trung Quốc
Trong quá trình phát triển, Trung Quốc đã tiến hành nhiều lần cải cách quân đội, để phù hợp với con đường phát triển của Trung Quốc. Trong những năm 1980, Trung Quốc tổ chức lại quân đội bộ binh truyền thống và bắt đầu xây dựng quân đội theo hướng hiện đại.
Vì Quân đội Trung Quốc lúc bấy giờ quân số còn rất đông, tổng cộng có tới 24 quân đoàn, được biên chế ở bảy đại quân khu.
Năm 1997, Trung Quốc tiến hành cải tổ quân đội, giảm 500.000 quân. Các quân đoàn cũng được giảm tương ứng, từ 24 quân đoàn xuống còn 18 quân đoàn. Trong vòng 20 năm (từ năm 1997 đến năm 2017), Quân đội Trung Quốc đã duy trì 18 quân đoàn.
Trong số 18 quân đoàn, có 7 quân đoàn loại A và 11 quân đoàn loại B và có sự khác biệt về sức mạnh giữa các quân đoàn loại A và B.
Có thể thấy qua tên gọi cũng có thể thấy sức mạnh của quân đoàn loại A hơn hẳn quân đoàn loại B. Lúc này quân đoàn loại A có quân số lên tới 70.000 đến 80.000 quân.
Sức mạnh của quân đoàn loại B ít hơn hàng chục nghìn quân, khoảng 50.000 hoặc 60.000 quân.
Về tổ chức biên chế tiêu chuẩn một quân đoàn Trung Quốc khi đó gồm: Lực lượng chiến đấu bao gồm một lữ đoàn pháo binh, một trung đoàn phòng không, một lữ đoàn (hoặc sư đoàn xe tăng), trung đoàn không quân, ba sư đoàn bộ binh. Về lực lượng bảo đảm gồm lữ đoàn công binh, lữ đoàn thông tin và tác chiến điện tử và các đơn vị bảo đảm khác.
Cho đến năm 2016, Trung Quốc đã tổ chức nhiều đơn vị đặc biệt hơn và đưa vào trang bị nhiều vũ khí mới, nên cần có lực lượng chuyên nghiệp nhiều hơn.
Năm 2017, Trung Quốc tiếp tục cải cách quân đội, từ 7 đại quân khu tổ chức thành 5 chiến khu. 18 quân đoàn của Quân đội Trung Quốc đã được thu gọn và sáp nhập thành 13 quân đoàn.
Sức mạnh của 13 quân đoàn Trung Quốc hiện nay
Thời đại đang thay đổi nhanh chóng, với tỷ lệ GDP của Trung Quốc liên tục tăng nhanh sau hơn 30 năm sau cải cách mở cửa, điều này cũng giúp nhanh chóng hiện đại hóa Quân đội Trung Quốc.
Trong thời đại công nghệ cao ngày nay, mô hình quân đội truyền thống ban đầu của Trung Quốc đã được chuyển đổi để đáp ứng yêu cầu của một quân đội có khả năng phản ứng nhanh hơn. Là lực lượng chủ lực của PLA, 13 quân đoàn đã trở thành đối tượng ưu tiên của cải cách.
Vì vậy, sau đợt cải tổ quân đội năm 2017, tổ chức biên chế tiêu chuẩn của 13 quân đoàn Trung Quốc cũng có nhiều thay đổi. Các sư đoàn và trung đoàn thuộc quân đoàn trước kia, đã bị xóa bỏ và thay thế sẽ là từ 11 hoặc 12 lữ đoàn; bao gồm lữ đoàn bộ binh, lữ đoàn đặc nhiệm, lữ đoàn xe tăng, lữ đoàn pháo binh và lữ đoàn yểm trợ.
Về vũ khí, trang bị, Trung Quốc cũng đang có xu hướng sử dụng công nghệ tiên tiến hơn, để tăng cường sức mạnh của quân đội nói chung và quân đoàn nói riêng như xe tăng chiến đấu chủ lực Type-99, pháo tự hành bánh hơi PCL-181, các thiết bị nhìn đêm, UAV...và loại dần vũ khí cũ ra khỏi biên chế.
Trước mắt, 13 quân đoàn hiện tại của PLA đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội tinh gọn mạnh của Quân ủy trung ương Trung Quốc; phù hợp với sự phát triển của đất nước, sử dụng số lượng nhân lực hợp lý nhất, để thích ứng với các vũ khí hiện đại do Trung Quốc chế tạo.
Có thể đánh giá, mô hình cải tiến các quân đoàn của Quân đội Trung Quốc đã lấy mô hình của Quân đội Mỹ để làm mẫu; khi chú trọng về khả năng cơ động, tin học hóa, thông tin hóa, vũ khí hóa và chuyên nghiệp hóa.
Về chiến lược, Trung Quốc cũng đã rời bỏ tư tưởng “náu mình chờ thời, quyết không đi đầu, không gây xung đột”, chuyển sang tư tưởng mới, trong đó trọng tâm xây dựng một quân đội hiện đại, có khả năng cạnh tranh cao trên thế giới.
Trong tương lai, Trung Quốc sẽ ngày càng có nhiều thách thức mới, do vậy việc nâng cao khả năng chiến đấu của 13 quân đoàn, cũng sẽ là trọng tâm trong thời gian tới của Quân đội Trung Quốc.