FAMAS là viết tắt của cụm từ Fusil d'Assault de la Manufacture d'Armes de St-Etienne (tiếng Pháp) hay có thể dịch là súng trường tấn công của nhà máy vũ khí Saint-Étienne. Đây là sản phẩm của nhà máy chế tạo vũ khí Nexter, một thành viên của Tập đoàn GIAT.
Quá trình phát triển của FAMAS gặp khá nhiều vấn đề rắc rối về kỹ thuật khiến thời gian phát triển kéo dài đến 26 năm, đưa nó trở thành khẩu súng trường tiến công có thời gian phát triển lâu nhất thế giới. Quá trình phát triển kéo dài từ năm 1952 cho đến cuối năm 1978 mới được chấp nhận vào trang bị.
Nổi tiếng cùng chiến binh tương lai FELIN
FAMAS được thiết kế theo kiểu “bullpup” có nghĩa là toàn bộ bộ phận chuyển động, khóa nòng, hộp tiếp đạn đều nằm sau cò súng, sát báng súng, thiết kế này giúp tiết kiệm khối lượng và trọng lượng của súng trong khi vẫn đảm bảo chiều dài của nòng súng theo yêu cầu.
 |
FAMAS là khẩu súng trường tiến công có thời gian phát triển lâu nhất thế giới.
|
Thiết kế bullpup đang trở thành một trào lưu mới trong thiết kế súng trường tiến công hiện đại của thế giới. FAMAS hoạt động theo nguyên lý “blowback” tức sử dụng áp lực khí thuốc nổ lên đáy buồng đạn để đẩy khóa nòng về sau và tống vỏ đạn ra ngoài.
Súng trường FAMAS có thiết kế đòn bẩy giữ chậm để kiểm soát việc đóng/mở khóa nòng, buồng đạn, nòng súng và các bộ phận quan trọng được làm bằng vật liệu hợp kim thép đặc biệt được gia cố bằng sợi thủy tinh nhằm tăng độ bền cơ học. Điểm đặc biệt ở FAMAS là khóa nòng chỉ có 3 rãnh, trong khi hầu hết các súng trường khác đều có từ 4-6 rãnh.
Súng có ốp lót tay phía trước được làm bằng nhựa tổng hợp, về sau được thay thế bằng vật liệu polime để tăng khả năng chịu nhiệt. Ngoài ra, súng có thể gắn thêm chân chống phụ phía trước để tăng độ ổn định khi cần bắn các mục tiêu từ trên cao, súng cũng có thể trang bị thêm lưỡi lê khi cần thiết.
FAMAS có tay kéo khóa nòng nằm phía trên, bộ phận này được bảo vệ bởi một tay cầm hình chữ U, nó cũng là nơi đặt thước ngắm hoặc gắn thêm kính ngắm nếu cần. Chế độ bắn có thể tùy chọn tự động hoàn toàn hoặc loạt ngắn 3 viên, cơ chế này được kiểm soát bởi một nút xoay ngay dưới báng súng.
 |
Một số biến thể của FAMAS G2, nó là khẩu súng trường có tốc độ bắn nhanh nhất thế giới.
|
Việc tống vỏ đạn ra ngoài được kiểm soát bởi một cửa sổ di động đặc biệt để tống vỏ đạn về bên phải hoặc bên trái tùy thuộc vào tay thuận của xạ thủ. FAMAS sử dụng hộp tiếp đạn 5,56x45mm tiêu chuẩn NATO cơ số 25 hoặc 30 viên.
Cơ chế hoạt động đặc biệt của FAMAS giúp súng có tốc độ bắn lên đến 900-1.000 viên/phút với biến thể F1, lên đến 1.100-1.200 viên/phút với biến thể G2 đưa nó trở thành khẩu súng trường tiến công có tốc độ bắn nhanh nhất thế giới. Súng có tầm bắn hiệu quả từ 300-450 mét tùy biến thể, sơ tốc đầu nòng lên đến 960 m/s.
FAMAS được sản xuất với khá nhiều biến thể, F1 - biến thể sản xuất loạt đầu tiên, hơn 400.000 khẩu đã được xuất xưởng. Súng có chiều dài 757mm, nòng súng dài 488mm. FAMAS G1 là biến thể cải tiến của FAMAS F1 được thực hiện vào cuối những năm 1980.
FAMAS G2 biến thể sản xuất năm 1994 với một vài cải tiến nhỏ, ốp lót tay phía trước được gia cố thêm bằng rợi thủy tinh nhằm tăng khả năng cách nhiệt khi bắn liên tục. Vòng bảo vệ cò súng được mở rộng và kéo dài đến hết tay cầm phía trước.
 |
FAMAS FELIN là khẩu súng trường tiến công đầu tiên trên thế giới được số hóa hoàn toàn.
|
FAMAS FELIN là biến thể nâng cấp của G2, nó là thành phần chính của hệ thống số hóa dành cho bộ binh FELIN. Súng có nhiều cải tiến quan trọng, tay cầm phụ phía trước nối liền với tay cầm phía sau, tay bảo vệ phía trên được làm thấp hơn để tiện cho việc trang bị thêm các thiết bị ngắm ảnh nhiệt.
Tầm bắn của súng được cải thiện đáng kể nhờ sự hỗ trợ của các thiết bị ngắm mục tiêu ảnh nhiệt, tầm bắn hiệu quả tăng từ 600-1.000 mét. FAMAS FELIN là súng trường tiến công đầu tiên trên thế giới được số hóa hoàn toàn việc tìm kiếm và chỉ thị mục tiêu, xạ thủ có thể tiêu diệt mục tiêu mà không cần phải trực tiếp nhìn thấy nó.
Có thể nói, FAMAS FELIN là khẩu súng trường tiến công vô cùng độc đáo, nó đại diện cho một cuộc cách mạng trong việc số hóa khả năng chiến đấu của bộ binh. Nó đã đưa Pháp trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có hệ thống chiến đấu bộ binh số hóa.
Mặc dù được đánh giá là một thiết kế bullpup rất hiện đại song FAMAS tồn tại khá nhiều nhược điểm, khó khăn trong sửa chữa và bảo trì, uy lực sát thương của súng không cao. Cuối cùng súng có đơn giá khá cao, 1.500 Euro cho biến thể F1, 3.000 Euro cho biến thể G2, hiệu quả, chi phí không phải là thế mạnh của khẩu bullpup nhanh nhất thế giới này. Sự nổi tiếng của FAMAS một phần do nó được gắn liền với hệ thống chiến đấu bộ binh số hóa FELIN.
Tại Pháp, FAMAS cũng đang bị đặt “lên thớt” để thay thế bằng một mẫu súng trường tiến công khác có hiệu quả cao và chi phí thấp hơn. Theo các thông tin được công bố cho đến tháng 05/2014 nhiều khả năng FAMAS sẽ bị thay thế bằng súng trường tiến công F90 - biến thể xuất khẩu của khẩu Styer AUG - súng trường bullpup thành công nhất thế giới.