Nếu được bầu làm tổng thống vào tháng 11, Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ nhậm chức với thành tích chính sách đối ngoại được xác định bởi thời gian bà làm thượng nghị sĩ trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Donald Trump và thời gian bà giữ chức Phó Tổng thống trong nhiệm kỳ của Tổng thống Biden - một trong những tổng thống giàu kinh nghiệm nhất về các vấn đề đối ngoại trong lịch sử nước Mỹ.
Trong hầu hết các lĩnh vực, bà Harris có thể sẽ tiếp tục nhiều mục tiêu chính sách đối ngoại của Tổng thống Joe Biden. Chính quyền của bà Harris có thể sẽ hỗ trợ mạnh mẽ nỗ lực chiến đấu của Ukraine và tiếp tục các sáng kiến nhằm tăng cường liên minh ở châu Á và Thái Bình Dương trước sự trỗi dậy về địa chính trị của Trung Quốc. Washington cũng có thể sẽ tiếp tục cung cấp sự hỗ trợ cho Israel và các đồng minh khác ở Trung Đông.
Phó Thủ tướng Mỹ Kamala Harris. Ảnh: Reuters
Tuy nhiên, liên quan đến cuộc xung đột giữa Israel và Hamas, bà Harris có vẻ thông cảm hơn với tình cảnh của người Palestine - một lập trường có thể xoa dịu các cử tri Mỹ gốc Arab và những người đang gặp rắc rối bởi sự ủng hộ của ông Biden với những nỗ lực chiến tranh của Israel ở Gaza.
Lily Greenberg Call, người đã thôi giữ chức trợ lý đặc biệt cho chánh văn phòng Bộ Nội Vụ để phản đối sự ủng hộ kiên định của Tổng thống Biden cho chiến lược của Israel chia sẻ về cảm nhận của mình khi làm việc cho Phó Tổng thống: "Bà Harris phải lắng nghe đa số cử tri Mỹ và sử dụng tất cả ảnh hưởng của chính quyền, bao gồm cả việc tạm dừng chuyển giao vũ khí tấn công để thúc đẩy lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza và trao đổi con tin. Tôi đã làm việc cho bà Kamala và tôi biết bà ấy sẽ làm điều đúng đắn".
Với tư cách là thượng nghị sĩ, bà Harris ít bày tỏ quan điểm cứng rắn hơn ông Biden về sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Trung Đông.
Trước khi trở thành thượng nghị sĩ, bà Harris dành phần lớn sự nghiệp của mình với tư cách là quan chức thực thi pháp luật. Theo cựu quan chức Lầu Năm Góc Jim Townsend, bà lên làm phó tổng thống với tương đối ít kinh nghiệm về chính sách đối ngoại. Điều này khiến bà phải phụ thuộc vào các cố vấn của mình - những người phần lớn có quan điểm truyền thống.
"Bà ấy không thực sự có kiến thức nền tảng về chính sách quốc phòng hoặc đối ngoại. Vì vậy, bà ấy thực sự phụ thuộc vào các cố vấn. Điều quan trọng là tôi không nghĩ bà ấy sẽ thường xuyên bắt tay vào các vấn đề chính sách quốc phòng hoặc đối ngoại", ông Townsend nói.
Tuy nhiên, thành tích của bà Harris với tư cách là thượng nghị sĩ cũng như phó tổng thống, đã được chú ý vào 21/7 khi ông Biden rút khỏi cuộc đua và lựa chọn bà là người thay thế. Điều này mang đến một góc nhìn về việc chính quyền của bà Harris có thể tiếp cận các thách thức địa chính trị hàng đầu một cách khác biệt như thế nào và cách các quan chức thân cận sẽ tìm cách bổ sung những thiếu sót của bà.
Bà Harris đã thay mặt tổng thống tại các cuộc họp thế giới. Bà đã tham dự Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN năm 2023 thay cho ông Biden. Điều quan trọng đối với các đồng minh châu Âu là bà Harris đứng về phía ông Biden tại Hội nghị An ninh Munich thường niên năm 2022 khi bà lên tiếng ủng hộ Tổng thống Zelensky trong bối cảnh Nga chuẩn bị tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt và một lần nữa vào năm 2023 khi Kiev đang chiến đấu trên chiến trường.
Trong thời gian làm phó tổng thống, cố vấn an ninh quốc gia của bà Harris là Philip Gordon, người từng phục vụ trong chính quyền ông Obama và bà Clinton. Ông Gordon là một chuyên gia về châu Âu và cũng có nhiều kinh nghiệm về Trung Đông.
Phó cố vấn an ninh quốc gia của bà Harris là Rebecca Lissner, cựu quan chức lập kế hoạch tại Hội đồng An ninh Quốc gia, nơi bà giám sát việc xây dựng Chiến lược An ninh Quốc gia của chính quyền.
Ngược lại với ông Trump và người đồng hành - Thượng nghị sĩ JD Vance, các nhân viên an ninh quốc gia hàng đầu của bà Harris là những người theo "chủ nghĩa truyền thống" và "chủ nghĩa quốc tế".
"Tôi nghĩ quan điểm của họ sẽ rất giống với nhiệm kỳ tổng thống của ông Bill Clinton hoặc ông Obama. Họ là những người có chính sách đối ngoại truyền thống và thẳng thắn. Đây là những sản phẩm của trật tự quốc tế dựa trên luật lệ hậu Thế chiến II", ông Townsend nói.
Cuộc xung đột ở Ukraine
Giống như ông Biden, bà Harris là người ủng hộ mạnh mẽ Ukraine và dự kiến chính sách này sẽ tiếp tục. Vào tháng 6, bà Harris đã đại diện cho Mỹ tại Hội nghị Thượng đỉnh vì Hòa bình ở Ukraine - nơi bà có cuộc gặp thứ sáu với ông Zelensky. Bà cũng lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ sự hợp tác xuyên Đại Tây Dương trong việc hỗ trợ Kiev.
Bà Harris cho biết trong một cuộc trả lời phỏng vấn với NBC News vào năm nay rằng Ukraine có thể tiếp tục dựa vào sự hỗ trợ của Washington nếu xung đột kéo dài.
"Ukraine cần sự hỗ trợ và chúng ta phải cho họ điều đó", bà Harris tuyên bố.
Tại Hội nghị An ninh Munich năm nay, bà Harris cũng nhắc lại cam kết của chính quyền Tổng thống Biden về việc hỗ trợ Ukraine "lâu nhất có thể".
Bà cũng chỉ trích gay gắt Tổng thống Vladimir Putin và cam kết sẽ buộc chính quyền Moscow phải chịu trách nhiệm. Gần đây hơn, bà Harris đã chỉ trích ông Trump trong quá trình vận động tranh cử vì những bình luận trước đó của ông về việc sẽ rút Mỹ khỏi NATO.
Trung Đông
Về vấn đề Israel, bà Harris lên tiếng ủng hộ giải pháp hai nhà nước khi còn là thượng nghị sĩ và ủng hộ Hiệp định Abraham. Với tư cách là phó tổng thống, bà Harris cho rằng chính quyền Tổng thống Biden cần có lập trường mạnh mẽ hơn nhằm chống lại Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khi số dân thường thiệt mạng ngày càng gia tăng trong cuộc xung đột giữa Israel và Hamas.
Bà Harris là một trong những nhà lãnh đạo cấp cao sớm nhất trong chính quyền kêu gọi ngừng bắn tạm thời ngay lập tức vào tháng 3. Bà đã đưa ra những lời chỉ trích gay gắt nhất với việc Israel xử lý các dòng viện trợ vào dải Gaza ở thời điểm đó và mô tả cuộc xung đột là một "thảm họa nhân đạo" với dân thường vô tội.
Tariq Habash, người từng cố vấn chính sách cho Tổng thống Biden trong Bộ Giáo dục trước khi từ chức để phản đối chính sách Israel của chính quyền Mỹ, cho biết ông "lạc quan thận trọng" rằng bà Harris sẽ sẵn sàng hơn trong việc theo dõi những thay đổi chính sách tập trung vào nhân quyền của người Palestine và kiềm chế các hành động đang diễn ra của Israel ở Gaza cũng như những nơi khác.
Josh Pauk - một cựu quan chức Bộ Ngoại giao liên quan đến việc chuyển giao vũ khí cho các đồng minh của Mỹ cho rằng, dù bất kỳ ai là tổng thống Mỹ thì họ cũng không thể thay đổi chính sách với Israel trong thời gian ngắn.
Bà Harris ủng hộ Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) năm 2015 với Iran nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Tehran. Bà cũng lên án cuộc tấn công quân sự vào tháng 1/2020 nhằm vào Tướng hàng đầu của Iran Qassem Soleimani và đồng bảo trợ cho một đạo luật không thành công nhằm ngăn chặn các hành động quân sự tiếp theo chống lại các mục tiêu và các nhà lãnh đạo Iran.
Về Saudi Arabia, bà Harris đã tham gia cùng những người cấp tiến về việc hạn chế bán vũ khí và hỗ trợ quân sự cho Riyadh do vai trò của nước này trong cuộc nội chiến ở Yemen và vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi của Washington Post.
Châu Á
Bà Harris có thể sẽ tiếp tục chính sách cứng rắn của chính quyền Tổng thống Biden với Trung Quốc nếu được bầu làm tổng thống.
Với tư cách là thượng nghị sĩ, bà chỉ trích cách tiếp cận của ông Trump với Trung Quốc, nói với Phó Tổng thống Mike Pence trong cuộc tranh luận phó tổng thống năm 2020 rằng, ông Trump đã "thua trong cuộc chiến thương mại" và chính sách về thuế của ông đã gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ mà không tái cân bằng quan hệ Mỹ - Trung. Tuy nhiên, giống như các quan chức khác trong chính quyền, bà Harris ủng hộ việc "giảm thiểu rủi ro" từ Bắc Kinh - một chính sách khuyến khích giảm mức độ phụ thuộc của các nền kinh tế phương Tây vào Trunng Quốc.
"Không phải là rút lui mà là đảm bảo rằng chúng tôi đang bảo vệ lợi ích của Mỹ và rằng chúng tôi là người dẫn đầu các quy tắc chứ không phải tuân theo các quy tắc của người khác", bà Harris cho hay trong một cuộc trả lời phỏng vấn với CBS vào năm ngoái.
Quyết định rút khỏi cuộc đua của ông Biden có thể sẽ không thay đổi thông điệp công khai của Bắc Kinh về cuộc bầu cử. Ryan Hass, cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia, hiện là Giám đốc Trung tâm Trung Quốc John L. Thornton tại Viện Brookings cho biết: "Họ muốn tránh đưa mình vào câu chuyện bầu cử này ở mức tối đa có thể". Theo ông, Bắc Kinh không nhận thấy bất kỳ lợi thế nào trong chiến thắng của tổng thống đảng Cộng hòa hay Dân chủ vào tháng 11.
"Họ coi cách tiếp cận chính sách của cả hai bên là có vấn đề với các lợi ích và mục tiêu của họ", ông Hass nói.
Bà Harris cũng phản đối chiến lược "tấn công quyến rũ" của ông Trump với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và chỉ trích việc chính quyền ông Trump đã không làm đủ để kiềm chế mối đe dọa hạt nhân từ Bình Nhưỡng.