Ngay từ ngày đầu tiên nổ ra cuộc xung đột Nga-Ukraine, tác chiến phản pháo đã trở thành một trong những vấn đề khó khăn nhất của Quân đội Nga. Nhờ sử dụng UAV tự sát Lancet, mức độ cân bằng đã được lấy lại phần nào, nhưng UAV tự sát chỉ là một vũ khí không đối xứng; về lâu dài, Quân đội Nga cần có một vũ khí đối xứng.Mặc dù trên thực tế Quân đội Nga có số lượng pháo binh lớn hơn đáng kể so với Ukraine, nhưng ở giai đoạn đầu của cuộc chiến, vấn đề là không đủ độ chính xác khi bắn, do thiếu hụt trầm trọng các UAV để trinh sát phát hiện mục tiêu và sửa bắn.Kết quả của việc sử dụng chiến thuật pháo binh bắn “vãi đạn”, biến trận địa của Quân đội Ukraine thành “phong cảnh mặt trăng”, khiến lượng tiêu thụ đạn pháo tăng lên và tình trạng thiếu đạn pháo của Quân đội Nga bắt đầu được cảm nhận từ cuối mùa hè năm 2022.Thông qua nỗ lực chung của các công ty, viện nghiên cứu và Bộ Quốc phòng Nga, vấn đề về UAV trinh sát nhìn chung đã được giải quyết, nhưng một vấn đề mới sẽ sớm nảy sinh, khi Quân đội Ukraine bắt đầu sử dụng pháo và tên lửa kiểu NATO, tầm bắn của chúng vượt xa đáng kể so với pháo của Nga.Đặc biệt, pháo tự hành 155 mm CAESAR của Pháp có tầm bắn 41 km với đạn nổ phân mảnh loại ERFB, 46-49 km với đạn tăng tầm loại động cơ tên lửa phụ và 54 km với đạn tăng tầm M2005 V-LAP. Pháo 155 mm Zuzana 2 của Slovakia có tầm bắn tối đa 41 km.Pháo tự hành 155 mm AHS Krab của Ba Lan bắn đạn nổ phân mảnh ở khoảng cách 30 km và với đạn tăng tầm sử dụng động cơ tên lửa lên tới 40 km. Pháo tự hành 155 mm PzH 2000 của Đức có tầm bắn lên tới 50 km với đạn nổ phân mảnh và lên tới 67 km với đạn tăng tầm.Để so sánh, tầm bắn của pháo tự hành 122m 2S1 Gvozdika của Nga là 15,1 km, pháo tự hành 152 mm 2S3 Akatsia là 17,3 km; pháo tự hành 152mm Gyacinth-B (S) là 28,5 km. Pháo tự hành 152 mm 2S19M2 Msta-S có tầm bắn 25 km với đạn nổ phân mảnh, 29 km với đạn tăng tầm tên lửa và 25 km với đạn dẫn đường.Với các loại pháo tự hành mới hơn như Msta-SM2, được hiện đại hóa và hợp nhất một phần với pháo tự hành Koalitsiya-SV, có thể bắn đạn nổ phân mảnh ở cự ly lên tới 30 km và đạn dẫn đường Krasnopol-D, lên tới 43 km.Những hy vọng lớn nhất được đặt vào pháo tự hành Koalitsiya-SV, có thể đạt tầm bắn tối đa lên tới 70 km với đạn tăng tầm độ chính xác cao. Tuy nhiên, loại pháo này vẫn đang ở trong giai đoạn sản xuất nhỏ lẻ, và chỉ thấy một số khẩu xuất hiện ở mặt trận, hoặc được sản xuất để trưng bày tại các cuộc triển lãm và diễu binh. Quân đội Nga đang hy vọng pháo tự hành Koalitsiya-SV sẽ xuất hiện hàng loạt ở chiến trường Ukraine. Nếu có khoảng 100 khẩu, chúng thực sự sẽ có thể thay đổi rất nhiều lợi thế cho Nga, tăng hiệu quả của cuộc phản pháo và giảm tổn thất trong cuộc tấn công. Nhưng Quân đội Nga vẫn đang “chờ đợi”.Và trong khi chờ đợi, Quân đội Nga buộc phải dựa vào các UAV tấn công thuộc dòng Lancet, được sử dụng để phản công, tiêu diệt pháo binh, xe tăng và các thiết bị quân sự khác của đối phương và rất thành công. Nhưng Quân đội Nga cũng không có nhiều UAV Lancet và chúng chủ yếu được sử dụng bởi các binh sĩ của lực lượng tác chiến đặc biệt.Vậy yêu cầu cấp thiết của Quân đội Nga là có vũ khí phản pháo hiệu quả của riêng mình và ở cấp trung lữ đoàn bộ binh, để tiểu đoàn trưởng có thể nhanh chóng ra lệnh tiêu diệt mục tiêu được phát hiện từ UAV trinh sát. Và đây có thể là loại vũ khí gì?Hiện nay Quân đội Nga có loại pháo phản lực phóng loạt (MLRS) Tornado-G, vốn đã bị mất hút dưới cái bóng của người anh em Tornado-S. Tornado-G là phiên bản hiện đại hóa sâu của MLRS Grad cỡ nòng 122 mm, có một số điểm khác biệt cơ bản so với nó. Đặc biệt, Tornado-G có thể bắn loại đạn dẫn đường mới, có độ chính xác cao, có tầm bắn lên tới 40 km nhờ bộ cánh gấp. Sức mạnh của đầu đạn đủ để tiêu diệt hầu hết trang bị của Ukraine. Không giống như MLRS Grad, Tornado-G được trang bị hệ thống định vị vệ tinh, máy tính Baguette-41 và thiết bị truyền dữ liệu trên xe, cũng như khả năng lập trình từng loại đạn trước khi khai hỏa. Kíp chiến đấu của Tornado-G còn 2 người, thời gian triển khai ở trận địa không chuẩn bị trước là 6 phút, ở trận địa đã chuẩn bị là 1 phút.Nghĩa là, về mặt tính năng kỹ chiến thuật, Tornado-G giống như hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS của Mỹ, cho phép Quân đội Nga giải quyết một loạt các nhiệm vụ chiến thuật. Đồng thời, ít nhất có hai cách để tăng hiệu quả của Tornado-G đang được xem xét. Thứ nhất là chuyển các ống phóng từ MLRS Tornado-G sang một khung gầm nhẹ hơn, chẳng hạn như xe bọc thép Tiger, để có được một xe chiến đấu “Tornado mini”; đáp ứng yêu cầu chiến thuật, nhanh chóng chế áp các trận địa pháo của quân Ukraine được xác định từ UAV, với mức tiêu thụ đạn tối thiểu.Thứ hai là lắp đầu đạn 122 mm từ tên lửa Tornado-G lên động cơ tên lửa cỡ nòng 220 mm. Nhờ đó, có thể tăng đáng kể tầm bay của loại đạn dẫn đường chính xác. Sau đó, có thể bắn từ MLRS loại Uragan hoặc MLRS hai cỡ nòng (122 và 220 mm) Vozrozhdenie. (Nguồn ảnh: TASS, RIA Novosti, Topwar, Ukrinform).
Ngay từ ngày đầu tiên nổ ra cuộc xung đột Nga-Ukraine, tác chiến phản pháo đã trở thành một trong những vấn đề khó khăn nhất của Quân đội Nga. Nhờ sử dụng UAV tự sát Lancet, mức độ cân bằng đã được lấy lại phần nào, nhưng UAV tự sát chỉ là một vũ khí không đối xứng; về lâu dài, Quân đội Nga cần có một vũ khí đối xứng.
Mặc dù trên thực tế Quân đội Nga có số lượng pháo binh lớn hơn đáng kể so với Ukraine, nhưng ở giai đoạn đầu của cuộc chiến, vấn đề là không đủ độ chính xác khi bắn, do thiếu hụt trầm trọng các UAV để trinh sát phát hiện mục tiêu và sửa bắn.
Kết quả của việc sử dụng chiến thuật pháo binh bắn “vãi đạn”, biến trận địa của Quân đội Ukraine thành “phong cảnh mặt trăng”, khiến lượng tiêu thụ đạn pháo tăng lên và tình trạng thiếu đạn pháo của Quân đội Nga bắt đầu được cảm nhận từ cuối mùa hè năm 2022.
Thông qua nỗ lực chung của các công ty, viện nghiên cứu và Bộ Quốc phòng Nga, vấn đề về UAV trinh sát nhìn chung đã được giải quyết, nhưng một vấn đề mới sẽ sớm nảy sinh, khi Quân đội Ukraine bắt đầu sử dụng pháo và tên lửa kiểu NATO, tầm bắn của chúng vượt xa đáng kể so với pháo của Nga.
Đặc biệt, pháo tự hành 155 mm CAESAR của Pháp có tầm bắn 41 km với đạn nổ phân mảnh loại ERFB, 46-49 km với đạn tăng tầm loại động cơ tên lửa phụ và 54 km với đạn tăng tầm M2005 V-LAP. Pháo 155 mm Zuzana 2 của Slovakia có tầm bắn tối đa 41 km.
Pháo tự hành 155 mm AHS Krab của Ba Lan bắn đạn nổ phân mảnh ở khoảng cách 30 km và với đạn tăng tầm sử dụng động cơ tên lửa lên tới 40 km. Pháo tự hành 155 mm PzH 2000 của Đức có tầm bắn lên tới 50 km với đạn nổ phân mảnh và lên tới 67 km với đạn tăng tầm.
Để so sánh, tầm bắn của pháo tự hành 122m 2S1 Gvozdika của Nga là 15,1 km, pháo tự hành 152 mm 2S3 Akatsia là 17,3 km; pháo tự hành 152mm Gyacinth-B (S) là 28,5 km. Pháo tự hành 152 mm 2S19M2 Msta-S có tầm bắn 25 km với đạn nổ phân mảnh, 29 km với đạn tăng tầm tên lửa và 25 km với đạn dẫn đường.
Với các loại pháo tự hành mới hơn như Msta-SM2, được hiện đại hóa và hợp nhất một phần với pháo tự hành Koalitsiya-SV, có thể bắn đạn nổ phân mảnh ở cự ly lên tới 30 km và đạn dẫn đường Krasnopol-D, lên tới 43 km.
Những hy vọng lớn nhất được đặt vào pháo tự hành Koalitsiya-SV, có thể đạt tầm bắn tối đa lên tới 70 km với đạn tăng tầm độ chính xác cao. Tuy nhiên, loại pháo này vẫn đang ở trong giai đoạn sản xuất nhỏ lẻ, và chỉ thấy một số khẩu xuất hiện ở mặt trận, hoặc được sản xuất để trưng bày tại các cuộc triển lãm và diễu binh.
Quân đội Nga đang hy vọng pháo tự hành Koalitsiya-SV sẽ xuất hiện hàng loạt ở chiến trường Ukraine. Nếu có khoảng 100 khẩu, chúng thực sự sẽ có thể thay đổi rất nhiều lợi thế cho Nga, tăng hiệu quả của cuộc phản pháo và giảm tổn thất trong cuộc tấn công. Nhưng Quân đội Nga vẫn đang “chờ đợi”.
Và trong khi chờ đợi, Quân đội Nga buộc phải dựa vào các UAV tấn công thuộc dòng Lancet, được sử dụng để phản công, tiêu diệt pháo binh, xe tăng và các thiết bị quân sự khác của đối phương và rất thành công. Nhưng Quân đội Nga cũng không có nhiều UAV Lancet và chúng chủ yếu được sử dụng bởi các binh sĩ của lực lượng tác chiến đặc biệt.
Vậy yêu cầu cấp thiết của Quân đội Nga là có vũ khí phản pháo hiệu quả của riêng mình và ở cấp trung lữ đoàn bộ binh, để tiểu đoàn trưởng có thể nhanh chóng ra lệnh tiêu diệt mục tiêu được phát hiện từ UAV trinh sát. Và đây có thể là loại vũ khí gì?
Hiện nay Quân đội Nga có loại pháo phản lực phóng loạt (MLRS) Tornado-G, vốn đã bị mất hút dưới cái bóng của người anh em Tornado-S. Tornado-G là phiên bản hiện đại hóa sâu của MLRS Grad cỡ nòng 122 mm, có một số điểm khác biệt cơ bản so với nó.
Đặc biệt, Tornado-G có thể bắn loại đạn dẫn đường mới, có độ chính xác cao, có tầm bắn lên tới 40 km nhờ bộ cánh gấp. Sức mạnh của đầu đạn đủ để tiêu diệt hầu hết trang bị của Ukraine.
Không giống như MLRS Grad, Tornado-G được trang bị hệ thống định vị vệ tinh, máy tính Baguette-41 và thiết bị truyền dữ liệu trên xe, cũng như khả năng lập trình từng loại đạn trước khi khai hỏa. Kíp chiến đấu của Tornado-G còn 2 người, thời gian triển khai ở trận địa không chuẩn bị trước là 6 phút, ở trận địa đã chuẩn bị là 1 phút.
Nghĩa là, về mặt tính năng kỹ chiến thuật, Tornado-G giống như hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS của Mỹ, cho phép Quân đội Nga giải quyết một loạt các nhiệm vụ chiến thuật. Đồng thời, ít nhất có hai cách để tăng hiệu quả của Tornado-G đang được xem xét.
Thứ nhất là chuyển các ống phóng từ MLRS Tornado-G sang một khung gầm nhẹ hơn, chẳng hạn như xe bọc thép Tiger, để có được một xe chiến đấu “Tornado mini”; đáp ứng yêu cầu chiến thuật, nhanh chóng chế áp các trận địa pháo của quân Ukraine được xác định từ UAV, với mức tiêu thụ đạn tối thiểu.
Thứ hai là lắp đầu đạn 122 mm từ tên lửa Tornado-G lên động cơ tên lửa cỡ nòng 220 mm. Nhờ đó, có thể tăng đáng kể tầm bay của loại đạn dẫn đường chính xác. Sau đó, có thể bắn từ MLRS loại Uragan hoặc MLRS hai cỡ nòng (122 và 220 mm) Vozrozhdenie. (Nguồn ảnh: TASS, RIA Novosti, Topwar, Ukrinform).