Can thiệp quân sự Syria: Thảm họa đối với Thổ Nhĩ Kỳ

Báo chí Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin Tổng thống Tayyip Erdogan đang xem xét việc thiết lập một “vùng đệm” ở trong lãnh thổ Syria phía bên kia biên giới, nơi lực lượng dân quân người Kurd và phiến quân IS đang tranh giành quyền kiểm soát.

Tin này được đưa ra khi Đảng Công lý và Phát Triển (AKP - Adalet ve Kalkınma Partisi) của Tổng thống  Erdogan đang tìm cách tái thiết quyền lực sau khi mất đa số tuyệt đối trong cuộc bầu cử quốc hội ngày 7/6/2015.

Ngày 29/6, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã chủ trì một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia, trong đó bày tỏ lo ngại về đe dọa “khủng bố” đến từ bên kia biên giới. Thủ tướng Ahmet Davutoglu thì nói về các biện pháp giải quyết các mối đe dọa an ninh đối với nước thành viên NATO Thổ Nhĩ Kỳ.

Lãnh đạo Đảng Cộng hòa Nhân dân (CHP) đối lập, Kemal Kilicdaroglu, đã lên tiếng chống lại can thiệp quân sự vào cuộc nội chiến Syria,  giữa lúc đang diễn ra các cuộc đàm phán để thành lập chính phủ liên hợp.

Trên tài khoản Twitter cá nhân,  ông Kemal Kilicdaroglu viết: “Thậm chí trước khi một chính phủ được thành lập, tiếng trống chiến tranh đã vang lên vì quyền lợi ích kỷ. Chiến tranh không phải là trò chơi của trẻ con và cũng không phải một công cụ để làm mới hình ảnh của một ai đó. Một chính trị gia tốt biết rằng kích động hỗn loạn và chiến tranh sẽ mang lại tai họa chứ không phải  thành công.  Đất nước này không phải là một món đồ chơi cho tham vọng của ông ta (Tổng thống Erdogan)".

Một liên minh lớn giữa  AKP  và CHP của ông Kilicdaroglu được xem như là một lựa chọn có thể, mặc dù CHP đã nói rõ rằng đảng này sẽ không  ủng hộ  tham vọng  thay đổi hiến pháp của Tổng thống Erdogan nhằm mang lại cho bản thân ông ta quyền hành lớn hơn sau khi rời chức Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nhà phân tích cho rằng Tổng thống Erdogan thà để cho các cuộc đàm phán liên minh thất bại và kêu gọi bầu cử mới với hy vọng tình trạng  tê liệt chính trị hay hỗn loạn sẽ khôi phục lại phần lớn quyền lực của AKP.

Những suy đoán về can thiệp quân sự đã gia tăng  sau khi Tổng thống Erdogan ngày 27/6 tuyên bố Ankara sẽ không bao giờ cho phép hình thành của một nhà nước của người Kurd dọc theo biên giới phía nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Lực lượng người Kurd ở Syria đã giành được một loạt chiến thắng trước phiến quân IS  và  Ankara lo sợ việc thành lập một nhà nước tự trị của người Kurd trên lãnh thổ Syria sẽ kích động phong trào đòi quyền tự trị của 14 triệu người Kurd thiểu số ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhà bình luận thân chính phủ Abdulkadir Selvi  viết trên báo Yeni Safak số ra ngày 30/6 rằng Thổ Nhĩ Kỳ  có kế hoạch thiết lập một vùng đệm ở Syria dài 110 km và rộng 33 km vào sâu trong khu vực Jarablus hiện nằm dưới sự kiểm soát của Nhà nước Hồi giáo (IS), còn gọi là ISIL.

Nhà bình luận thân Abdulkadir Selvi  viết:  "Chúng ta đang đi đến chiến tranh với Syria?  Không. Chúng ta sắp có chiến tranh với ISIL?  Không. Vậy chúng ta đang tiến vào Syria? Vâng, có lẽ. Vậy chúng ta sẽ làm gì? Thiết lập một vùng đệm".

Ông này viết tiếp rằng pháo binh từ đất Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được sử dụng  để bảo đảm kiểm soát vùng đệm, nhưng việc triển khai các đơn vị quân đội ở bên trong lãnh thổ Syria cũng được dự trù.

Ông Selvi  cho biết quân đội đã nhận được  chỉ thị bằng văn bản cho một cuộc triển khai như vậy và rằng Thủ tướng Davutoglu cũng nhận được chỉ thị này để làm công việc chuẩn bị.

Thổ Nhĩ Kỳ đã duy trì một lực lượng hạn chế ở miền bắc Iraq sau Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 khiến khu vực này nằm ngoài tầm kiểm soát của Baghdad. Nhưng giới tướng lĩnh Thổ Nhĩ Kỳ tỏ ra khá do dự trong việc phát động bất kỳ chiến dịch quân sự lớn nào trên đất Syria.

Nhà bình luận Selvi cho biết Ankara cũng đang tiến hành các nỗ lực ngoại giao liên quan đến kế hoạch thiết lập “vùng đệm” và đặt câu hỏi về phản ứng từ phía Washington.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 29/6 tuyên bố việc thiết lập một vùng đệm (ở bên trong lãnh thổ Syria)  sẽ vấp phải "những thách thức nghiêm trọng về hậu cần",  nhưng bộ này không  thấy có bất kỳ bằng chứng cụ thể nào về việc Thổ Nhĩ Kỳ đang cân nhắc một kế hoạch như vậy.