Chi phí đi vay tăng cao đang bóp nghẹt người mua nhà và những người sở hữu bất động sản trên thế giới. Từ Sydney (Australia) đến Stockholm (Thụy Điển), Seattle (Mỹ), người mua nhà đang chịu thiệt hại nặng khi các ngân hàng trung ương tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất trong nhiều thập kỷ khiến cho giá nhà đất giảm mạnh.
Trong khi đó, hàng triệu người sử dụng các gói vay ưu đãi để mua nhà trong thời kỳ bùng nổ đại dịch đang phải đối mặt với khoản thanh toán cao hơn khi các khoản vay đó được thiết lập lại.
 |
| Giá nhà đang giảm mạnh ở nhiều nơi khi chi phí vay mua bất động sản tăng cao (Ảnh: Bloomberg). |
Sự sụt giảm nhanh của thị trường bất động sản có nguy cơ làm suy thoái kinh tế toàn cầu trầm trọng hơn.
Theo Bloomberg, mặc dù sự sụt giảm của thị trường nhà đất cho đến nay vẫn chưa bằng mức giảm trong thời kỳ khủng hoảng tài chính năm 2008, nhưng đây là một biến số quan trọng để các ngân hàng trung ương kiềm chế lạm phát mà không làm tổn hại đến niềm tin người tiêu dùng và gây ra suy thoái sâu.
Hiện các thị trường bất động sản "tăng nóng" nhất thời gian qua như Australia, Canada đang đối mặt với việc giá nhà giảm ở mức 2 con số. Các nhà kinh tế tin rằng xu hướng giảm giá nhà trên toàn cầu mới chỉ bắt đầu.
Chi phí vay mua bất động sản cao hơn đang ảnh hưởng đến các nền kinh tế theo nhiều cách. Các hộ gia đình đang vay nợ sẽ phải thắt lưng buộc bụng, trong khi các khoản thanh toán thế chấp tăng lên không khuyến khích người mua tham gia thị trường, từ đó kéo giá bất động sản và hoạt động kinh doanh của các nhà phát triển đi xuống.
Sự sụt giảm này là sự thay đổi đáng kể sau thời kỳ sốt nóng vừa qua nhờ chính sách tiền tệ lỏng lẻo trong nhiều năm sau cuộc khủng hoảng tài chính và tiếp đó là đại dịch khiến mọi người tìm kiếm không gian sống lớn hơn. Tuy nhiên, giờ đây, nhiều người mua nhà ở mức giá cao kỷ lục đang phải đối mặt với các khoản vay cao hơn khi lạm phát tăng vọt và suy thoái tiềm ẩn.
"Những gia đình trẻ đang gánh nợ chưa bao giờ trải qua thời kỳ lãi suất tăng mạnh trong khi mức lương thực tế điều chỉnh theo lạm phát đang giảm xuống. Đối với họ, đây có thể là một cú sốc", ông Rob Subbaraman, trưởng bộ phận nghiên cứu thị trường toàn cầu tại Nomura Holding nói.
Tháng 3/2021, Femke Burger, một nhà quản lý bảo hiểm 33 tuổi, đã mua một ngôi nhà ở Wellington (New Zealand) với giá 825.000 NZD (tương đương 504.000 USD). Những tháng sau đó, ngôi nhà của cô đã được định giá lên đến 1 triệu NZD. Tuy nhiên, mức lợi nhuận đó đã nhanh chóng bốc hơi. Giờ đây, căn nhà liền kề hai phòng ngủ của cô chỉ có giá bằng mức cô đã mua.
Giống như hầu hết các nền kinh tế trên thế giới, New Zealand đang trải qua đợt sụt giảm trên thị trường nhà đất. Tuy nhiên, bảng cân đối tài chính và tiết kiệm của các hộ gia đình vẫn mạnh, thị trường lao động đang phát triển và các tiêu chuẩn cho vay thắt chặt hơn. Điều đó có nghĩa các vụ vỡ nợ hàng loạt khó có khả năng xảy ra.
Còn với các chủ sở hữu bất động sản, những ngôi nhà mà họ sở hữu vẫn có giá trị cao hơn sau nhiều năm tăng giá. Và ở một số khu vực tăng quá nóng, việc giá nhà hạ nhiệt sẽ kích thích người mua tham gia thị trường.
"Do cuộc khủng hoảng về khả năng chi trả nhà ở đang rất nghiêm trọng ở nhiều nền kinh tế lớn nên việc giá nhà hạ nhiệt có thể mang lại một số tác động tích cực", Kwan Ok Lee, chuyên gia về nhà đất tại Đại học Quốc gia Singapore, nhận định.
Tuy vậy, các nhà kinh tế vẫn lo ngại. Nếu những thiệt hại trên sổ sách mà những người mua nhà như Burger đang trải qua trở thành gánh nặng vật chất đối với nhiều gia đình, ngân hàng và các nhà phát triển, thì có thể khiến nền kinh tế thế giới suy giảm như cảnh báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) là nền kinh tế thế giới đang bên bờ vực suy thoái.
"Nếu các ngân hàng trung ương thắt chặt chính sách tiền tệ quá mức, thì triển vọng hạ cánh mềm sẽ ít đi. Giá nhà sẽ giảm nhanh hơn, làm trầm trọng và kéo dài cuộc suy thoái", Niraj Shah tại Bloomberg Economics, nhận định.