Vùng đất Hà Tiên (Kiên Giang) nổi tiếng với nền ẩm thực đa dạng, trong đó không thể không nhắc tới những món đặc sản được chế biến từ cà xỉu.
Cà xỉu là loài nhuyễn thể có lớp vỏ màu xanh, phần thịt mềm và ngọt. Loài này có nhiều tên gọi khác nhau, ở các tỉnh miền Tây gọi là cà xỉu, trong khi ở miền Bắc chúng có tên gọi là giá bể, miền trung gọi nó là con dẻ áo, con đuôi heo.
Cà xỉu là hải sản nổi tiếng ở Kiên Giang
Cà xỉu sống tập trung ở môi trường sông, cửa biển, nước lợ nên có phần chân dài lộ ra ngoài để dễ dàng tìm kiếm thức ăn. Vì sống ở tầng đáy bùn nên chúng có một chiếc đuôi dài để cắm xuống đất để cố định thân và tìm kiếm thức ăn. Theo người dân địa phương, cà xỉu có thể thu hoạch quanh năm nhưng rộ lên nhiều từ khoảng tháng 6 đến tháng 8.
Cà xỉu có thể thu hoạch quanh năm nhưng rộ lên nhiều từ khoảng tháng 6 đến tháng 8.
Nếu nhìn lần đầu, chắc hẳn nhiều người sẽ thấy e ngại, không dạm đụng đũa bởi vẻ ngoài của cà xỉu khá giống với loài côn trùng có râu dài và to. Thế nhưng, loài hải sản này lại là nguyên liệu để chế biến rất nhiều món ăn đặc sản nổi tiếng, đặc biệt là nước mắm cà xỉu.
Anh Tuấn (ở Hà Tiên) cho biết cà xỉu sau khi bắt về sẽ rửa thật sạch bùn đất, giữ nguyên phần râu lại để chế biến. "Cà xỉu đem xào tỏi thì ngon không gì bằng, thịt bên trong dai dai, giòn sật và ngấm đủ các gia vị mặn ngọt. Cà xỉu bổ nhất là phần râu, nó được ví như "thần dược", có tác dụng tăng cường sinh lực nam giới nên trở thành món khoái khẩu của "cánh mày râu", có mặt trong các nhà hàng, quán ăn. Mỗi đĩa cà xỉu xào hoặc chiên có giá từ 80.000-100.000 đồng", anh Tuấn cho hay.
Phần râu của cà xỉu được ví như "thần dược", tốt cho đàn ông
Theo anh Tuấn, ngư dân sau khi bắt được cà xỉu sẽ đem muối bằng nước muối hoặc muối hạt. Sau đó, các hàng quán sẽ mua cà xỉu muối để về chế biến lại, tạo thành những món ăn ngon, đa dạng, đặc trưng cho ẩm thực Hà Tiên. Chất lượng của mắm cà xỉu ngon hay không cũng nhờ vào cách muối này. Nếu cho ít nguyên liệu, cà xỉu sẽ bị hỏng. Còn nếu muối mặn quá, cà xỉu sẽ bị đen. Theo tìm hiểu, cà xỉu tươi ngon nhất vẫn là muối buổi sáng và xào ngay buổi chiều, bởi khi đó vị mặn của muối hãy còn chưa ngấm hết vào trong thịt.
Theo khảo sát, trên thị trường, cà xỉu tươi được bán với giá lên tới 250.000 đồng/kg.
Ngoài những món chế biến từ cà xỉu, thì nước mắm cà xỉu cũng là thương hiệu nổi tiếng của vùng đất Hà Tiên. Loại mắm này tuy còn lạ lẫm nhưng nó gắn bó với đời sống người dân nơi đây qua bao thế hệ. Hương vị mắm cà xỉu được nhiều người nhận xét không thua kém gì những loại mắm ngon nổi tiếng khác.