Anh Nguyễn Ngọc Lâm ở thôn Soi Đáp (xã Xuân Vân, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang) trước đây vốn là một thợ sửa chữa cơ khí. Sau nhiều năm lang bạt kì hồ, làm thuê, làm mướn khắp nơi để kiếm sống, nhưng chừng đó cũng chỉ giúp anh lo được 3 bữa ăn; bởi thế anh Lâm quay về với nghề trồng bưởi.
Nhà anh Lâm ở vùng ven sông. Khu trang trại gồm cả đất bãi và đất đồ,i rộng ngút tầm mắt được anh Lâm trồng rất nhiều giống bưởi quý của địa phương. Theo anh Lâm, Soi Hà là vùng đất đồi nằm ven sông Gâm, có tầng đất phù sa dầy, độ dốc vừa phải, khô ráo và thoáng mát, phù hợp với trồng cây ăn quả, trong đó đặc biệt là cây bưởi. Các cụ đặt tên cho giống bưởi quý của địa phương trùng với tên đất nơi đây là Soi Hà.
 |
| Bưởi Soi Hà (bưởi Xuân Vân) được bà con nông dân ở nhiều nơi mua giống về trồng. |
Mấy năm gần đây nhu cầu về cây giống quanh vùng tăng nhanh, anh Lâm đã không đi làm thuê nữa mà ở nhà tiến hành nhân giống bưởi Soi Hà để bán. Từ một hộ kinh doanh nhỏ, giờ anh Lâm trở thành nhà vườn lớn, mỗi năm xuất bán vài vạn cây giống. Từ khi chuyển sang ươm giống bưởi bán, cuộc sống gia đình anh Lâm đã khấm khá hẳn lên. Anh còn đang xây ngôi biệt thự bề thế rộng cả trăm mét vuông bên cạnh vườn bưởi.
 |
| Bưởi Soi Hà đậu quả rất sai, có những cây cho thu từ 400-500 quả. |
Theo lý giải của anh Lâm, bưởi Soi Hà thơm ngon, quả to, sai, múi lại róc, không bị nát tôm nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Và đặc biệt nó có thể để được nửa năm, nên bà con nông dân rất thích trồng. "Mỗi năm tôi bán được 2 vạn cây giống. Cây làm ra đến đâu là bán hết đến đó", anh Lâm cho biết.
Toàn xã Xuân Vân có khoảng gần 200ha bưởi ngọt, hầu hết ở 25 thôn trong xã đều có hộ trồng bưởi nhưng diện tích trồng tập trung và có nhiều hộ tham gia nhất là thôn Soi Hà có 36,6 ha. Tiếp đó là các thôn: Soi Đát 14 ha; Vông Vàng 1 có 11,3 ha; An Lạc 2 có 10 ha... Với giá bán từ 20-50.000đ/ quả bưởi, mỗi ha bưởi, bà con nông dân nơi đây thu lãi vài trăm triệu đồng là chuyện thường.
Bưởi Soi Hà đã được Cục sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký chất lượng sản phẩm mang thương hiệu Việt.