Bộ đôi xoáy nước “tử thần” là một hiện tượng kỳ lạ có liên quan đến động lực học chất lỏng. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu tường tận về nguyên nhân và cơ chế hình thành những cặp xoáy nước có đường kính lớn tới hàng trăm km giữa đại dương.
Theo đó, các xoáy nước rộng lớn đến hàng trăm kilomet giữa đại dương được gọi là dòng chảy xoáy rất phổ biển. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên các nhà khoa học quan sát thấy những xoáy nước có thể kết hợp thành cặp đôi di chuyển xoay tròn, xoắn ốc, và ngược chiều nhau.
Sau khi quan sát hiện tượng, các nhà khoa học cố gắng khám phá nguyên nhân hình thành những cặp xoáy nước đại dương và tại sao hoạt động của chúng lại kỳ lạ như vậy. Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Geophysical Research Letters hôm 28/12.
"Xoáy nước đại dương đơn lẻ gần như luôn hướng về phía tây, nhưng khi tạo thành cặp, chúng có thể di chuyển về phía đông với tốc độ nhanh gấp 10 lần xoáy nước thông thường, do đó chúng đẩy nước đi theo các hướng bất thường ngang qua đại dương", Chris Hughes, nhà hải dương học ở Đại học Liverpool, Anh, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, cho biết.
“Chúng tôi phát hiện một cặp xoáy nước xoay theo hai chiều ngược nhau và có quan hệ với nhau, nhờ đó chúng cùng di chuyển dọc biển Tasman trong suốt 6 tháng”.
Một phân tích sâu hơn hé lộ các modon thực chất không hiếm gặp như suy đoán trước đây. Các nhà khoa học quét dữ liệu vệ tinh từ năm 1993 và tìm thấy bằng chứng về 9 modon khác nhau. Trong khi 8 modon nằm ở quanh Australia, một modon hình thành ở phía tây nam Nam Phi, trên biển Đại Tây Dương.
"Tôi tình cờ chú ý đến một đặc điểm trên biển Tasman ở giữa Australia và New Jealand có hoạt động khá kỳ lạ so với mọi nơi khác. Đa số xoáy nước đơn lẻ trôi chậm rãi về phía tây, nhưng đặc điểm này di chuyển rất nhanh về phía đông. Hóa ra đó là xoáy nước kép", Hughes nói.
Nhóm nghiên cứu chưa rõ nguyên nhân tạo ra hiện tượng xoáy nước kép, họ suy đoán các xoáy nước đơn lẻ có thể tạo thành cặp khi chúng va chạm vào nhau trên đại dương hoặc xô vào bờ biển. Các nhà khoa học quan sát thấy khi các xoáy nước xoay tròn sáp nhập, một luồng xoáy hình chữ U hình thành dưới nước, nối liền hai xoáy nước đơn lẻ và giữ cho chúng di chuyển cùng nhau tới 6 tháng.
Nhà hải dương học Hughes, cho biết: "Tôi nghĩ rằng những cặp xoáy nước di chuyển nhanh, có thể hút nhiều sinh vật biển nhỏ và mang chúng đi với tốc độ cao và vượt qua khoảng cách lớn trên đại dương".
Nếu đúng như vậy, hiện tượng xoáy nước kép có thể "cuốn theo" không chỉ sinh vật, mà còn là nước, nhiệt độ, khoảng chất, chất dinh dưỡng của vùng biển này sang nơi khác. Điều này có thể tạo nên những sự khác biệt trong việc phân bổ môi trường sống và thích nghi của các sinh vật.