Đến tận thời bấy giờ, lý do vì sao Gia Cát Lượng phải cất công và đánh liều tính mạng của mình để sang Giang Đông vẫn là một câu hỏi tạo ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng người đọc truyện Tam quốc.
Tuy nhiên, nếu để ý kĩ sẽ thấy trong Tam quốc diễn nghĩa có đoạn nói rằng, Gia Cát Lượng ở Kinh Châu, đêm xem thiên văn thấy một ngôi sao tướng tinh rơi xuống, mà nói rằng: "Chu Du chết rồi!".
 |
| Hình ảnh nhân vật Chu Du trên phim. |
Khi trời sáng, Lưu Bị cho người đi do thám thì quả nhiên là vậy. Lưu Bị bèn hỏi Gia Cát Lượng: "Chu Du chết rồi, bên ấy bây giờ ra sao?".
Gia Cát Lượng đáp: "Người thay Chu Du thống lĩnh binh quyền chắc là Lỗ Túc. Tôi xem thiên văn thấy tướng tinh tụ ở phương Đông. Vậy, Lượng xin đi Giang Nam một chuyến, mượn cớ viếng tang để tìm hiền sĩ về giúp chúa công".
Kết cục đúng như mong đợi, sau khi khóc tang Chu Du xong, Gia Cát Lượng gặp được Bàng Thống và trao cho ông một phong thư, mong muốn ông nếu ở đây không được trọng dụng hãy về với Lưu Hoàng Thúc. Quả nhiên, sau đó không lâu Tôn Quyền vốn là người cẩn thận, thấy Bàng Thống xốc nổi, ngoại hình xấu xí, thì không ưng, nên Bàng Thống mới từ biệt Giang Đông để về với Lưu Bị, đúng ý nguyện của Gia Cát Lượng.
 |
| Hình ảnh nhân vật Bàng Thống trên phim. |
Lưu Bị nghe tin Bàng Thống tới đầu quân thì hết sức vui mừng, nhưng thấy ông mặt mũi xấu xí thì thay đổi thái độ, chỉ cho ông làm Huyện lệnh Lỗi Dương. Bàng Thống ở đây khoảng 100 ngày, từ sáng tới tối chỉ uống rượu, bỏ bê công việc. Lưu Bị nhận đơn tố cáo thì rất tức giận, lệnh Trương Phi và Tôn Càn đến kiểm tra.
Trương Phi hậm hực chất vấn ông tại sao tham rượu bỏ việc thì ông bật cười, lệnh cho nha lại đem hết công văn trong 100 ngày để cho ông phê duyệt. Chỉ nửa ngày, Bàng Thống đã xử lý hết toàn bộ, Trương Phi liền tạ lỗi và hứa sẽ hết sức tiến cử. Lúc này, Bàng Thống đưa bức thư giới thiệu của Gia Cát Lượng cho mọi người xem.
Lưu Bị hối hận vì bạc đãi hiền sĩ, đích thân tới huyện tạ lỗi và mời Bàng Thống về Kinh Châu, phong làm Phó Quân sư Trung lang tướng.
Còn về Chu Du, trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, ông bị miêu tả thành một nhân vật ghen ghét với Gia Cát Lượng. Ông trở thành nhân vật có lòng dạ hẹp hòi, nhiều lần muốn đẩy Gia Cát Lượng đến chỗ chết.
Thậm chí người đời còn lưu truyền rằng, trước khi chết, Chu Du đã than thở rằng: "Trời đã sinh Du, sao còn sinh Lượng"…
Tuy nhiên, theo sử sách thì tất cả đều không phải sự thật. Chu Du thật trong lịch sử là người có khí phách phi phàm, có tấm lòng khoan dung độ lượng và rất cao thượng.