Mới đây, ngày 30/6, cuộc họp báo chuyên đề do Chính phủ tổ chức đã công bố nguyên nhân sự cố môi trường khiến cá chết hàng loạt ở 4 tỉnh miền Trung. Kết quả điều tra cho thấy, nguồn thải lớn xuất phát từ khu vực Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh, chứa độc tố như phenol, xyanua, kết hợp với hydroxit sắt, tạo thành một dạng phức hỗn hợp có tỷ trọng lớn hơn nước biển, theo dòng hải lưu di chuyển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế. Hỗn hợp này là nguyên nhân khiến hải sản và sinh vật biển chết hàng loạt, nhất là ở tầng đáy.
Sau quá trình điều tra, rà soát các nguồn thải, Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS) bị phát giác xả nước thải ra biển có chứa các độc tố phenol, xyanua, hydroxit sắt vượt quá mức cho phép trong quá trình vận hành thử nghiệm.
Theo đó, Tập đoàn nhựa Formosa (Formosa Plastics Group - gọi tắt là Formosa) của Đài Loan, công ty mẹ của Formosa Hà Tĩnh đã nhận trách nhiệm về việc gây ra sự cố môi trường, làm hải sản chết hàng loạt tại 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế trong thời gian vừa qua. Theo đó, Formosa cam kết 5 vấn đề, trong đó có bồi thường xử lý ô nhiễm và phục hồi môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung 500 triệu USD cũng như bồi thường thiệt hại kinh tế cho người dân và hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp. Đây được coi là khoản đền bù môi trường "khủng" nhất của Formosa từ trước đến nay.
 |
| Kể từ khi đi vào hoạt động đến nay, Formosa liên tiếp phải nộp những khoản đền bù môi trường "khủng". Trong ảnh là nhà máy hóa dầu của Formosa tại Texas, Mỹ. |
Trước đó, Formosa từng bị cơ quan chức năng Mỹ nhiều lần xử phạt và phải
đền bù số tiền khủng do những vi phạm về môi trường. Cụ thể, tháng 10/1990, Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) của Mỹ yêu cầu Formosa có nhà máy tại Texas nộp phạt 8,3 triệu USD do vi phạm quy định về rác thải. EPA cáo buộc Formosa đã để hóa chất độc hại ethylene dichloride (EDC) phát tán ra môi trường cũng như đổ thẳng EDC vào hệ thống xử lý nước thải.
Sau quá trình điều đình, cuối cùng Formosa chấp nhận bồi thường 3,375 triệu USD. Cũng trong năm 1991, nhà máy hóa chất của Formosa tại thành phố Baton Rouge, bang Louisiana đã đồng ý nộp khoản tiền phạt 65.000 USD vì gây ô nhiễm không khí.
Năm 1991, Formosa tiếp tục bị EPA phạt 3,7 triệu USD do không đáp ứng những tiêu chuẩn sơ đẳng nhất về xử lý chất thải độc hại, như Formosa trữ chất thải trong những container bị rò rỉ, không có nhân viên với chuyên môn hợp lý và lén lút xả thải. EPA còn phát hiện nguồn nước ngầm tại khu vực Point Comfort, Texas, nơi Formosa đặt nhà máy bị ô nhiễm.
Đến năm 1992, Formosa tiếp tục bị yêu cầu nộp khoản tiền phạt 330.000 USD vì xả ra không khí loại khí hydro chloride ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân Mỹ.
Tháng 4/2005, Ủy ban giám sát chất lượng môi trường Texas, Mỹ xử phạt Formosa 150.000 USD do gây ô nhiễm không khí, bao gồm việc xả khí độc hại vinyl chloride vào môi trường.
Danh sách khoản tiền phạt Formosa trên đất Mỹ nối dài thêm vào năm 2009. Khi đó, Bộ Tư pháp Mỹ và Cơ quan Bảo vệ Môi trường yêu cầu các nhà máy Formosa ở bang Texas và Louisiana nộp khoản tiền phạt 10 triệu USD. Nguyên nhân là các nhà máy này có các vi phạm khi xả chất thải độc hại ra không khí và nguồn nước.
Gần đây nhất, tháng 1/2013, Formosa ở Texas, Mỹ bị Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ yêu cầu nộp phạt 1,5 triệu USD vì vi phạm 15 điều luật môi trường.