Đại học Basel quả thực là một thư viện khổng lồ cất giữ khá nhiều tài liệu cổ được viết trên giấy cói và trong số đó, có một
bản cổ tự nổi tiếng với tên gọi Văn tự cói Basel – The Basel Papyrus thách thức các nhà khoa học và máy móc hiện đại bởi đã 500 năm trôi qua, bí mật của nó vẫn không thể khai thác.
Luật sư và cũng là nhà sưu tập tác phẩm nghệ thuật Basilius Amerbach đã mua lại bản ghi chép trên giấy niên đại 2.000 năm và được trường đại học bảo quản từ thế kỉ 16 với giá hàng trăm tỷ đồng với hy vọng mở ra bí ẩn nhưng bất lực.
Những ký tự trên bản giấy cói giống với ngôn ngữ Hy Lạp cổ đại, được dùng nhiều trong thời La Mã cổ đại nhưng mọi ký tự đều bị ngược.
Có một vài chữ được dịch ra nhưng khi ghép lại thì chúng không có một ý nghĩa gì cả.
Giáo sư lịch sử cổ đại tại đại học Basel, Sabine Huebner cho hay: "Có một vài giả thuyết đưa ra lời giải thích cho việc chữ viết bị ngược hết: Họ đang cố giấu một thông điệp gì đó? Họ đang trêu đùa bất kỳ ai tìm thấy bản ghi chép này? Hay đây là giấy tờ giả của thời cổ đại?".
Vào năm 2019, một chuyên gia văn tự giấy cói đã tới Basel để nghiên cứu một số bản ghi chép cổ đại khác và tò mò văn tự cói Basel.
Người này đã yêu cầu sử dụng một đèn cực tím, dùng ánh sáng hồng ngoại để chiếu vào văn tự cổ. Thật bất ngờ, khi chiếu đèn cực tím, không phải 1 và vô số các tờ giấy chồng lên nhau bởi một thứ chất màu trắng, giống một loại keo cổ đại.
Sau khi phát hiện ra được sự thật thú vị này, họ đã phải rất cẩn thận gỡ những bản giấy cói 2.000 năm tuổi.
Mọi ý kiến được đưa ra: Mật thư kho báu, bí quyết trường sinh, hay một điều gì đó quan trọng đến mức người cổ đại phải mã hóa nó cầu kì đến vậy hàng thế kỉ?
Nhưng hóa ra văn tự cói Basel là một bản nghiên cứu y học được soạn bởi một bác sĩ La Mã cổ đại nổi tiếng, có tên là Galen hay cũng có thể là một bản phân tích công trình nghiên cứu của Galen.
Những dòng cổ tự nói về một chứng bệnh ngừng thở nặng, một thứ bệnh đã được Galen cũng như Hippocrates đề cập tới trong một số các văn tự cổ các.
Căn bệnh được mô tả sẽ khiến cho phụ nữ đau buồn, buồn bã hoặc vui vẻ hoạt bát, đến mức ngừng cả thở. Chẳng hiểu sao việc này chưa từng xảy ra với nam giới. Các bác sĩ cổ đại (có cả Galen) cho rằng góa phụ rất dễ mắc chứng này, và có nhắc đến việc tái hôn để chữa bệnh.
Tuy nhiên, văn tự cói Basel quá ngắn và không ghi rõ tác giả, không thể biết chính xác được ai đã viết nên chúng, trừ khi lộ diện thêm những phần khác của bản văn tự này.
Hóa ra bức văn tự cổ này lại là một bản ghi chú của bác sĩ, thật bật ngờ!