Cây duối (có tên tiếng Anh là Streblus asper Lour) là một vị thuốc Nam quý được trồng nhiều ở các nước nhiệt đới như Ấn Độ, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam. Cây duối được thu hái quanh năm, bộ phận dùng làm thuốc là vỏ rễ, thân, lá và nhựa mủ. Thế nhưng loại cây thuốc này còn có thể được dùng làm cây cảnh bonsai, có sức sống vô cùng mãnh liệt và có khả năng thích nghi với điều kiện khắc nghiệt vô cùng tốt. Đặc biệt, cây duối rất ít khi bị sâu bệnh và có không mối mọt nên có tuổi thọ cực cao. Chính vì thế mà chúng được mệnh danh là “vua của các loài cây bonsai”.
Cây duối bonsai có nhiều dáng thế khác nhau, vừa đẹp vừa có ý nghĩa phong thủy
Anh Phạm Cương Quyết (28 tuổi, ngụ tại Huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ) kinh doanh bonsai duối với giá từ vài triệu đến hơn 10 triệu đồng/cây. Anh Quyết chia sẻ: "Trước đây, cây duối được dùng để trồng làm hàng rào, trồng làm thuốc nên chẳng ai để ý. Nhưng những năm gần đây, nhiều anh em trong nghề kiểng đã uốn nắn cây duối thành bonsai kiểu dáng đẹp rồi bán với giá tiền triệu”.
Để có được cây duối bonsai đẹp lạ, người chăm cần có kỹ thuật và kinh nghiệm
Trên thị trường, cây duối bonsai có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng tùy kích cỡ và dáng thế
Theo anh Quyết, sở dĩ được mệnh danh là "Vua của các loài cây cảnh" vì ngoài việc sống thọ, nó là loại cây cảnh phong thủy, đem đến tài lộc, phát tài, hưng thịnh cho gia chủ. Đây cũng là giống cây cảnh được sử dụng để trừ tà, cầu bình an. Từ xa xưa, với ý nghĩa trừ tà, duối cảnh đã được trồng nhiều ở các lăng mộ, các di chỉ cổ và trong cung vua.
Thân hình của nó có vóc dáng gốc to và ngọn nhỏ đẹp trông như có sức mạnh đầy khỏe khoắn và hiên ngang. Cây cảnh duối bonsai đa số được trồng trong chậu và chăm sóc cắt tỉa theo nhiều dáng vóc tư thế khác nhau để trang trí cho không gian khu vườn thêm đẹp hơn. Nhánh của cây cảnh được phân tán khúc khuỷu ra mọi tư thế uốn lượn, từ dáng nghiêng nghiêng đẹp mắt, cũng có thể uốn lượn uyển chuyển.
Nếu cây quá lớn có thể trồng trong vườn nhà để tạo bóng mát. Rễ cây là loại rễ cọc, to và ăn sâu vào lòng đất, nhờ đặc tính này mà cây có thể lấy được nước và chất dinh dưỡng từ sâu trong lòng đất. Loại cây này còn được người dân sử dụng làm hàng rào xung xung quanh nhà vì các cành cây của nó nhiều chằng chịt.
Theo anh Quyế, cây duối cảnh là loại bonsai quý hiếm, mức giá thị trường rất cao, thậm chí có tiền cũng chưa chắc đã mua được. Lý do là bởi quá trình ươm phôi, tạo dáng cho đến khi cây trưởng thành và xuất “vườn” rất tốn công chăm sóc.
Thời gian đầu, anh Quyết rất khó để tìm được gốc cây duối phù hợp để tạo dáng bonsai, sau này khi có được nguồn cung thì lại không biết cách chăm sóc. Do chưa có kỹ thuật ươm nên làm phôi duối chết, dẫn đến lỗ vốn. "Mình phải lên mạng mày mò kiến thức rồi học theo những cách hướng dẫn nuôi và tạo dáng bonsai duối từ các video trên YouTube để có thêm kinh nghiệm…", anh Quyết bộc bạch.
Hiện tại, anh Quyết đã làm chủ được các vấn đề thường gặp phải khi tạo dáng cây duối bonsai. Cũng từ đó, việc ươm trồng và tạo dáng cây duối trở thành một “nghề” tay trái hái ra tiền của anh Quyết. "Mình hay đăng bài, chia sẻ hình ảnh bonsai duối lên mạng, từ đó nhiều người biết đến và hỏi mua. Trung bình mỗi tháng, mình kiếm được hơn 40 triệu đồng nhờ việc bán bonsai duối", anh Quyết nói.
Nhờ duối bonsai, nhiều người có thể kiếm thêm thu nhập đều đều
Cũng giống như anh Quyết, anh Đào Tiến Anh (23 tuổi), ngụ tại xã Thiên Hương, Huyện Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng, còn sở hữu, kinh doanh hàng chục bonsai duối với nhiều dáng thế cực độc lạ và hút khách. Vườn ươm trung bình mỗi tháng của Tiến Anh cho tiêu thụ từ 10 - 15 cây bonsai duối, thu về gần 50 triệu đồng.
Chia sẻ về kinh nghiệm chăm sóc cây duối bonsai, anh Tiến Anh cho biết, kỹ thuật trồng duối không đòi hỏi cao siêu, phức tạp, ngược lại rất dễ chăm sóc miễn duy trì tưới nước từ 3 đến 4 lần/tuần là cây phát triển khỏe mạnh. Dù là loại cây khỏe mạnh, nhưng thi thoảng vẫn bị sâu bệnh tấn công, ăn lá hoặc đục thân. Do đó, cần phải quan sát cẩn thận và theo dõi mỗi ngày. Sau khi cây duối ra dáng bonsai, người trồng sẽ đỡ cực nhọc hơn, thời điểm này chỉ cần chăm tưới nước, thi thoảng cắt tỉa lá để dinh dưỡng nuôi rễ và thân.
Trên thị trường, cây duối cảnh có nhiều loại, loại duối bonsai mini có giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng/cây, còn những gốc duối to có thể lên tới vài chục triệu đồng. Vào các dịp Tết, duối bonsai lại được ưa chuộng và mang lại nguồn thu đáng kể cho người trồng.