Trong những năm gần đây, nhiều chị em nội trợ ưu tiên sử dụng các loại dầu thực vật trong nấu ăn. Song, không phải dầu thực vật nào cũng tốt. Khác với dầu thực vật nguyên chất chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho thể chất, dầu tinh luyện mang đến nhiều thách thức đối với sức khỏe.
Các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo rằng, nếu không thay đổi thói quen sử dụng dầu thực vật tinh luyện, bạn có thể đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh mãn tính nguy hiểm như tiểu đường, ung thư hay thoái hóa điểm vàng.
Chọn sai dầu ăn có thể phá hoại ty thể và gây nên bệnh mãn tính. (Ảnh minh họa).
Một số bệnh liên quan đến dầu thực vật tinh luyện
Bệnh tiểu đường
Một trong những mối nguy hiểm rõ ràng nhất của việc tiêu thụ dầu thực vật tinh luyện là sự gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Các nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn nhiều dầu Omega - 6 có thể gia tăng các chỉ số viêm trong cơ thể, khiến các tế bào không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả, dễ dẫn đến tình trạng kháng insulin – nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sự phát triển của bệnh tiểu đường.
Ung thư và các bệnh mãn tính khác
Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc tiêu thụ quá nhiều dầu thực vật tinh luyện có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Những chất oxy hóa sinh ra trong quá trình chế biến dầu có thể gây tổn thương ADN, dẫn đến sự phát triển của tế bào ung thư.
Bên cạnh đó, dầu thực vật tinh luyện cũng có liên quan đến sự hình thành của các bệnh mãn tính khác như: bệnh tim mạch, béo phì hay các vấn đề về não bộ.
Thoái hóa điểm vàng
Dầu thực vật tinh luyện có thể gây thoái hóa điểm vàng do chứa nhiều Omega-6, dễ gây viêm và oxy hóa. Khi nấu ở nhiệt độ cao, dầu sinh ra các gốc tự do gây hại cho tế bào mắt. Thêm vào đó, dầu tinh luyện thiếu dưỡng chất thiết yếu cho mắt như vitamin E cùng lutein, khiến mắt dễ tổn thương trước sự tấn công của các gốc tự do và các yếu tố gây hại khác.
Ngoài ra, Omega-6 được tiêu thụ quá mức có thể gây rối loạn trong quá trình tái tạo tế bào, làm suy giảm khả năng phục hồi và tái tạo các mô trong mắt.
Tiêu thụ quá nhiều dầu tinh chế có thể làm tăng nguy cơ viêm, gây ra các bệnh mãn tính. (Ảnh minh họa).
Sự thật phũ phàng về dầu thực vật tinh luyện
Làm mất cân bằng Omega 3 và Omega 6
Các loại dầu thực vật tinh luyện như dầu đậu nành, dầu hạt hướng dương, dầu hạt nho, dầu cải hoặc các loại dầu từ hạt khác có chứa một lượng lớn axit béo Omega-6. Mặc dù, Omega-6 là một loại axit béo không bão hòa cần thiết cho cơ thể, nhưng khi tỷ lệ Omega-6 chênh lệch quá lớn so với với Omega-3 trong chế độ ăn, cơ thể sẽ trở nên mất cân bằng.
Nếu việc duy trì tỷ lệ Omega-6 và Omega-3 cân bằng được xem là mấu chốt để cơ thể khỏe mạnh cũng như ngăn ngừa các bệnh liên quan đến viêm nhiễm thì ngược lại, nếu sự cách biệt giữa Omega-6 và Omega-3 quá lớn có thể dẫn đến quá trình viêm mạn tính, làm suy yếu khả năng miễn dịch và gây hại cho các mô trong cơ thể, kể cả các tế bào trong mắt.
Quy trình tinh luyện tạo ra các hợp chất độc hại
Ngoài việc chứa lượng lớn Omega-6, dầu thực vật tinh chế còn là một sản phẩm chế biến công nghiệp, thường được chiết xuất bằng nhiệt độ cao và dung môi hóa học. Quá trình này không chỉ làm mất đi hầu hết các dưỡng chất tự nhiên trong dầu, mà còn khiến dầu bị oxy hóa sinh ra chất béo chuyển hóa và lipid peroxide.
Các chất này có thể tấn công các tế bào và mô trong cơ thể, dẫn đến sự lão hóa nhanh chóng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tim mạch hoặc rối loạn chuyển hóa.
Chưa kể, để hạn chế oxy hóa, trong quá trình sản xuất, người ta thường bổ sung chất phụ gia tổng hợp để kéo dài thời hạn sử dụng. Tuy nhiên, các chất này có thể gây rối loạn nội tiết hoặc miễn dịch, thậm chí là tăng nguy cơ ung thư, gây dị ứng và nhạy cảm với thực phẩm, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Trong quá trình tinh luyện, nhiều chất dinh dưỡng bị mất đi hoặc giảm đi đáng kể. (Ảnh minh họa).
Sử dụng loại dầu nào mới tốt cho sức khoẻ?
Các chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế việc sử dụng dầu thực vật tinh luyện trong chế độ ăn uống hàng ngày. Thay vào đó, nên chọn những loại dầu thực vật lành mạnh hơn như dầu ô liu, dầu dừa hoặc dầu bơ,... Những loại dầu này chứa nhiều axit béo có lợi cho sức khỏe, đồng thời, không gây ra sự mất cân bằng giữa Omega-6 và Omega-3 trong cơ thể.
Cùng với việc hạn chế các loại dầu thực vật tinh luyện, bạn cũng nên bổ sung thêm các thực phẩm giàu Omega-3 như cá hồi, hạt chia, hạt lanh,... để cân bằng lượng axit béo trong cơ thể.
Nên chọn dầu thực vật nguyên chất không qua chế biến để tối đa hóa lợi ích dinh dưỡng. (Ảnh minh họa).