Kỳ nhông là một loài bò sát có hình dáng giống với con thằn lằn nhưng kích thước lớn hơn và dài mình hơn. Loài này thường sống ở các vùng sa mạc có nắng nóng, đất cát ven biển. Ở Việt Nam, kỳ nhông xuất hiện nhiều ở Bình Thuận, Quảng Nam...
Đặc tính của loài kỳ nhông là chịu khát giỏi, thích hợp với những vùng đất khắc nghiệt, khô cằn nên chúng được mệnh danh là “vua của sa mạc”. Chúng rất nhanh và nhạy nên mỗi khi nhìn thấy kẻ thù hoặc có tiếng động, chúng sẽ vùi sâu dưới cát hoặc chạy đi trốn rất nhanh.
Kỳ nhông là loài bò sát có vẻ ngoài trông đáng sợ, nhiều người e ngại không dám lại gần
Loài kỳ nhông sinh sản nhanh, mang thai chỉ khoảng 10 ngày và mỗi lần như thế chúng đẻ ra 4-6 trứng. Sau 45 ngày trứng ở dưới mặt đất thì bắt đầu nở thành kỳ nhông con, còn đẻ trên sàn sẽ bị chết khô vì thiếu hơi ẩm. Nuôi 8-10 tháng là có thể xuất bán kỳ nhông thương phẩm với trọng lượng 10 – 15 con/ kg.
Trên thị trường, kỳ nhông thịt đang có giá khoảng 600.000 đồng/kg. Hiện ở Bình Thuận, nhiều người đã mở rộng mô hình nuôi kỳ nhông và mang về nguồn thu nhập đáng kể. Điểm cộng của loài bò sát này là cực kỳ dễ nuôi, ít bệnh tật, không tốn thời gian chăm sóc. Thịt kỳ nhông có giá trị dinh dưỡng cao và có thể ứng dụng trong y học.
Vời kỳ nhông rừng giá thành còn cao hơn nhiều so với kỳ nhông nuôi. Để săn được kỳ nhông rừng thì cần phải hiểu được tập tính và chu kỳ của chúng. Theo đó, nhông thường đi kiếm ăn buổi sáng, trở về hang vào buổi chiều và ẩn nấp cho đến sáng sớm hôm sau.
Khi phát hiện hang nhông, người thợ săn bắt đầu cuốc những nhát đầu tiên để tìm ngách đi. Sau khi thấy ngách, họ sẽ đưa nhánh dương liễu luồn theo để khỏi bị mất dấu. Đào đến đâu thì luồn cây đến đó, cho đến tận nơi ẩn nấp của nhông rồi thò tay vào hang để bắt.
Kỳ nhông có thể chế biến thành nhiều món khác nhau
Nhờ hương vị thơm ngon đặc biệt, từ lâu kỳ nhông đã là đặc sản nổi tiếng của miền Trung, trong đó phải kể tới vùng đất Bình Thuận. Thịt nhông trắng như thịt gà nhưng thớ thịt săn, thơm và ngọt hơn, xương mềm như sụn, nhai sần sật. Kỳ nhông có thể làm thành nhiều món ngon như nướng, xào sả ớt, gỏi, cháo kỳ nhông, chả kỳ nhông, … Mỗi món đều có hương vị đặc trưng, sức hấp dẫn riêng nhưng được ưa chuộng nhất vẫn là món kỳ nhông nướng.
Trong các nhà hàng và quán ăn nổi tiếng ở Bình Thuận, những món làm từ kỳ nhông đều rất đắt khách. Đến với Bình Thuận mà chưa được thưởng thức những món ăn chế biến từ con kỳ nhông sẽ là điều vô cùng đáng tiếc.