Theo các nghiên cứu, protein beta amyloid được sản xuất trong não là một trong những nguyên nhân gây ra viêm não mãn tính. Mặc dù ngay cả những người khỏe mạnh cũng có protein này trong não, nhưng chúng thường được phân hủy, loại bỏ nhanh chóng. Tuy nhiên, khi protein beta amyloid quá nhiều và không thể phân hủy hay bài tiết bình thường, chúng sẽ tồn tại lâu dài trong não.
Theo thời gian, có thể gây ra viêm não mãn tính nhẹ, dẫn đến sự tích tụ của các chất thải khiến tế bào thần kinh bị tổn thương và chết đi, làm não bắt đầu co lại. Khi tình trạng này nặng hơn, các bệnh sa sút trí tuệ điển hình như Alzheimer có thể xuất hiện.
Muốn ngăn ngừa tình trạng này, bạn cần bổ sung đủ protein và lipid để đảm bảo tuyến thượng thận hoạt động khỏe mạnh, đủ khả năng sản xuất ra cortisol ngăn ngừa cũng như loại bỏ sự tích tụ của các chất có hại như beta amyloid.
Chế độ ăn giàu protein và lipid giúp duy trì chức năng não bộ.
Chế độ ăn giàu protein và lipid
Một chế độ ăn cân bằng với đủ lượng protein giúp tăng cường sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, trong khi lipid giúp bảo vệ các tế bào thần kinh và tối ưu hóa sự hoạt động của chúng.
Thực phẩm giàu protein:
- Thịt nạc (như: thịt gà, thịt bò,...): Thịt nạc cung cấp một lượng protein lớn và chứa nhiều vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B12, có lợi cho trí nhớ và sự tỉnh táo.
- Cá béo (như: cá hồi, cá thu,...): Cá béo không chỉ giàu protein mà còn chứa nhiều axit béo omega-3, giúp bảo vệ các tế bào não và cải thiện chức năng thần kinh.
- Các loại hạt (như: hạnh nhân, hạt chia, hạt lanh,...): Đây là nguồn protein thực vật tuyệt vời, đồng thời cung cấp chất xơ và chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm nhiễm, duy trì sức khỏe não bộ.
- Đậu và đỗ (như: đậu lăng, đậu nành,...): Ngoài protein, các loại đậu còn chứa nhiều chất chống oxy hóa cùng khoáng chất, giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe toàn diện cho hệ thần kinh.
Protein giúp tăng cường sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh.
Thực phẩm giàu lipid tốt:
- Dầu ô liu và dầu hạt cải: Cả hai loại dầu này đều giàu chất béo không bão hòa đơn, có thể giúp bảo vệ màng tế bào, đồng thời, tăng cường chức năng não bộ.
- Quả bơ: Quả bơ chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn và chất xơ, giúp cải thiện lưu thông máu, cung cấp dưỡng chất cho não.
- Hạt óc chó: Đây là một nguồn tuyệt vời của axit béo omega-3, đồng thời cung cấp vitamin E, một chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương.
- Dầu cá: Được coi là một trong những nguồn giàu omega-3 nhất, dầu cá hỗ trợ bảo vệ và cải thiện chức năng tế bào não, đặc biệt trong việc cải thiện trí nhớ.
Lipid giúp bảo vệ các tế bào thần kinh và tối ưu hóa sự hoạt động của chúng.
Tác dụng của protein và lipid tới não bộ
- Hỗ trợ hệ thống thải độc não
Não bộ có một cơ chế tự nhiên giúp loại bỏ các chất độc hại được gọi là hệ thống glymphatic. Hệ thống này có nhiệm vụ “làm sạch” não bằng cách thải các chất cặn bã, đặc biệt là trong quá trình ngủ. Protein hỗ trợ hoạt động của hệ thống glymphatic, làm tăng khả năng loại bỏ các mảng amyloid và những độc tố khác.
- Chống oxy hóa và giảm viêm
Các chất chống oxy hóa tự nhiên trong một số protein và lipid giúp bảo vệ tế bào não khỏi các gốc tự do. Các loại lipid, đặc biệt là axit béo không bão hòa như omega-3 được chứng minh có tác dụng chống viêm và giảm các tổn thương oxy hóa, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cũng như duy trì trí nhớ lâu dài.
Protein và lipid thực sự là những “chất giải độc” tự nhiên của não.
- Duy trì tính toàn vẹn của tế bào thần kinh
Lipid, cụ thể là phospholipid và cholesterol là thành phần chính cấu tạo màng tế bào thần kinh. Chúng giúp màng tế bào giữ được độ linh hoạt cùng khả năng phản ứng với các tín hiệu thần kinh.
Khi màng tế bào được bảo vệ tốt, các tín hiệu thần kinh có thể truyền đi hiệu quả hơn, giúp cải thiện khả năng ghi nhớ lẫn chức năng nhận thức. Đồng thời, chống lại các tổn thương từ môi trường, giữ cho tế bào thần kinh khỏe mạnh, bền vững hơn.
- Tăng cường sản xuất chất dẫn truyền thần kinh
Một số axit amin từ protein là tiền chất cho quá trình sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh như: dopamine, serotonin hay acetylcholine, rất quan trọng cho việc duy trì trí nhớ, cảm xúc cùng với sự tập trung. Việc bổ sung đủ protein trong chế độ ăn giúp đảm bảo não bộ có đủ nguyên liệu cần thiết để sản xuất và duy trì các chất dẫn truyền này.
- Tái tạo và sửa chữa tế bào
Bổ sung protein cùng với lipid trong chế độ ăn uống cung cấp nguyên liệu để sửa chữa các tế bào thần kinh hư hại và củng cố các kết nối thần kinh mới, giúp cải thiện trí nhớ cùng khả năng học hỏi.